Ο ισχυρισμός του Μπόρις Τζόνσον ότι οι κανονισμοί που διέπουν το παγκόσμιο εμπόριο μπορεί να τεθούν σε εφαρμογή ώστε στη μετα- Brexit εποχή το Ηνωμένο Βασίλειο να αποφύγει τους δασμούς της ΕΕ είναι “αβάσιμος”, υποστήριξε ο Βρετανός υπουργός Διεθνούς Εμπορίου Λίαμ Φοξ.
Οι σχετικές δηλώσεις από τη μεριά του κ. Φοξ έχουν ιδιαίτερη σημασία διότι ο ίδιος είναι ένθερμος αντιευρωπαϊστής και μαζί με τον αντιευρωπαϊστή Τζόνσον είναι ένας από τους πρωτεργάτες της εκστρατείας για την έξοδο της χώρας από την ΕΕ. Στη διαμάχη πάντως για την ηγεσία του Συντηρητικού κόμματος δεν έχει συνταχθεί με τον πρώην υπουργό των Εξωτερικών και έχει εκφράσει την υποστήριξή του στον νυν υπουργό των Εξωτερικών Τζέρεμι Χαντ. Ο κ.Φοξ εκτιμά ότι ο κ. Χαντ ως πρωθυπουργός θα έχει μια καλή ευκαιρία να συνάψει με τις Βρυξέλλες μια συμφωνία Brexit που θα γίνει αποδεκτή από την πλειοψηφία των βουλευτών στη Βουλή των Κοινοτήτων και ότι τελικά το διαζύγιο με το ευρωπαϊκό μπλοκ μπορεί να γίνει – “κοινή συναινέσει”.
Στη συνέντευξη που έδωσε χθες Κυριακή στην τηλεόραση του BBC (Andrew Marr Show) o Λίαμ Φοξ απέρριψε τον ισχυρισμό του κ. Τζόνσον ότι το Λονδίνο μπορεί να εξασφαλίσει από τις Βρυξέλλες δεκαετή – “περίοδο χάριτος” – σε ότι αφορά τη δασμολογική πολιτική της ΕΕ κάνοντας χρήση του άρθρου 24 της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου που είναι γνωστό ως “Gatt 24”.
Τα επιχείρημα του Μπόρις Τζόνσον κατά τη διάρκεια της δεκαετούς περιόδου που θα έχει τεθεί φρένο στην εφαρμογή της πολιτική εμπορίου και δασμών των 27 όσον αφορά τη Βρετανία , μια νέα εμπορική συμφωνία θα μπορούσε να γίνει μεταξύ του Λονδίνου και των Βρυξελλών – “στην πραγματικότητα δεν ευσταθεί” – τόνισε ο κ. Φοξ.
“Εάν η Συμφωνία Αποχώρησης δεν εγκριθεί από το Κοινοβούλιο δεν υπάρχει καμία μεταβατική περίοδο στην οποία να έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε οτιδήποτε” , επισήμανε ο υπουργός Διεθνούς Εμπορίου.
“Στην περίπτωση που εγκαταλείψουμε την ΕΕ χωρίς συμφωνία , οι δασμοί της ΕΕ θα ισχύσουν για το Ηνωμένο Βασίλειο και η μόνη ευκαιρία που έχουμε να εξαιρεθούν ορισμένα προϊόντα είναι να υπάρχει ήδη μια εμπορική συμφωνία” , πρόσθεσε ο κ. Φοξ.
Μπορεί ένας δυσνόητος εμπορικός κανονισμός να συμβάλλει σε μια μη συμφωνία Brexit ;
Στο ερώτημα αυτό προσπαθεί να δώσει απάντηση ο συντάκτης του BBC Κρις Μόρις. Οι υποστηρικτές της μη- συμφωνίας Brexit επιμένουν ότι το άρθρο 24 της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου (GATT) θα επιτρέψει στο Ηνωμένο Βασίλειο να συνεχίσει τις εμπορικές σχέσεις με την ΕΕ χωρίς δασμούς για μία περίοδο 10 ετών στη διάρκειας της οποίας οι δύο πλευρές θα διαπραγματεύονται τη σύναψη μιας μελλοντικής μόνιμης συμφωνίας.
Στην τηλεμαχία των υποψηφίων για τη διαδοχή της Τερέζα Μέι που φιλοξένησε του BBC την περασμένη εβδομάδα, ο Μπόρις Τζόνσον που είναι το φαβορί για την ηγεσία του Συντηρητικού κόμματος υπογράμμισε ότι μετά το Brexit : “Δεν θα υπάρχουν δασμοί και ποσοστώσεις γιατί θα επιδιώξουμε να παγώσουμε τις σημερινές διευθετήσεις με βάση το άρθρο 24 της GATT έως ότου ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου”.
Ο γενικός διοικητής όμως της Τράπεζας της Αγγλίας Μαρκ Κάρνει τόνισε στο BBC ότι – “Οι κανονισμοί της GATT είναι σαφείς , το άρθρο 24 ισχύει εφόσον υπάρχει μια συμφωνία και όχι όταν έχεις αποφασίσει ότι δεν θέλεις να υπάρξει συμφωνία ή όταν έχεις αποδειχθεί ότι δεν είσαι σε θέση να αποδεχθείς μια συμφωνία”.
“Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι αφού δεν θα καταλήξουμε σε συμφωνία με την ΕΕ τότε αυτό θα σημαίνει ότι θα έχουμε δασμούς”, πρόσθεσε ο Κάρνεϊ.
Με λίγα λόγια εάν δεν υπάρξει συμφωνία Brexit το Λονδίνο δεν μπορεί να κάνει χρήση του άρθρου 24 και θα είναι υποχρεωμένο να εφαρμόσει τους κανονισμούς του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου. Στον οργανισμό αυτόν είναι μέλη 164 χώρες και κάθε μία από αυτές έχει ξεχωριστούς δασμούς και ποσοστώσεις για τα εισαγόμενα προϊόντα.
Είναι δυνατή η απρόσκοπτη διεξαγωγή του εμπορίου ;
Στο ενδεχόμενο που δεν θα υπάρξει συμφωνία με την ΕΕ , η Βρετανία θα μπορούσε να επιλέξει να μην επιβάλλει δασμούς στα προϊόντα που θα προέρχονται από τις χώρες – μέλη με στόχο να περιορισθεί η αναστάτωση στην ομαλή διεξαγωγή του εμπορίου και στο επίπεδο των τιμών.
Σύμφωνα όμως με το άρθρο 1 της συμφωνίας GATT η βρετανική κυβέρνηση θα είναι υποχρεωμένη να προσφέρει τους ίδιους χαριστικούς όρους και στις υπόλοιπές χώρες του κόσμου με τις οποίες διατηρεί εμπορικές σχέσεις.
Ποιο είναι λοιπόν το πρόβλημα ; Εάν οι εισαγωγές είναι ελεύθερες τότε θα ευνοηθούν οι βρετανοί καταναλωτές. Θα δημιουργηθούν όμως πιέσεις σε πολλές βρετανικές εταιρείες που δεν θα είναι σε θέση τα προϊόντα τους να ανταγωνιστούν τα ξένα προϊόντα με αποτέλεσμα να σταματήσουν να λειτουργούν.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι άλλες χώρες δεν θα έχουν την υποχρέωση να προσφέρουν τις ίδιες διευκολύνσεις που το Λονδίνο θα είναι πρόθυμο να προσφέρει για να επιτρέψει την απρόσκοπτη διεξαγωγή του εμπορίου.
Η εφαρμογή του άρθρου 24 επιτρέπει σε χώρες ή σε συνασπισμούς χωρών να κάνουν συμφωνίες μεταξύ τους για χαμηλούς η μηδενικούς δασμούς εφόσον υπάρχει μια τελωνειακή ένωση ανάμεσα στους ενδιαφερόμενους ή μια συμφωνία για μια περιοχή ελεύθερου εμπορίου. Επίσης το άρθρο 24 μπορεί να ισχύσει εάν τα ενδιαφερόμενα μέρη υπογράψουν μια μεταβατική συμφωνία που μπορεί να αποτελέσει τη βάση για μια μόνιμη συμφωνία στο μέλλον.
Με αυτό τον τρόπο διεξάγεται το παγκόσμιο εμπόριο και σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου 311 συμφωνίες ελεύθερου εμπορείου έχουν υπογραφεί από χώρες που έχουν κάνει χρήση του άρθρου 24.
Απαραίτητη η συμφωνία πριν από την ενεργοποίηση του άρθρου 24
Τελευταία σχετικές διευκρινίσεις έχουν δοθεί από την ομάδα νομικών Lawyers for Britain που σημειωτέον υποστηρίζει την “απαγκίστρωση” της Βρετανίας από την ΕΕ. Πρέπει όμως πρώτα να υπάρξει συμφωνία για να επικαλεσθεί η βρετανική πλευρά το άρθρο 24, τονίζουν οι βρετανοί νομομαθείς.
Παρά τις διευκρινίσεις όμως και τις επισημάνσεις που προέρχονται από διαφορετικούς κύκλους ασχέτως εάν είναι υπέρ ή κατά του Brexit , o Μπόρις Τζόνσον και οι πολέμιοι της ΕΕ έχουν την εντύπωση ότι οι Βρυξέλλες θα επιδιώξουν γρήγορα να υπογράψουν μια βασική εμπορική συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο εάν τελικά η χώρα αποφασίσει να εγκαταλείψει την ΕΕ χωρίς συμφωνία.
Αλλά διαφορετική γνώμη έχουν στις Βρυξέλλες. Ο βασικός διαπραγματευτής της ΕΕ για το Brexit, o Μισέλ Μπαρνιέ, επανειλημμένα έχει τονίσει ότι δεν πρόκειται να αρχίσουν εμπορικές συνομιλίες με το Λονδίνο εάν δεν υπάρξει πρώτα συμφωνία σε τρία σημαντικά ζητήματα: τα δικαιώματα των ευρωπαίων πολιτών , τα ιρλανδικά σύνορα και τις οικονομικές υποχρεώσεις της Βρετανίας έναντι της ΕΕ.
Βύρων Καρύδης
