current views are: 135

3 Νοεμβρίου 2018
Δημοσίευση06:16

Μαδαγασκάρη: η βανίλια κοστίζει περισσότερο από το ασήμι

Καθώς η τιμή της αυξάνεται, οι «δολοφόνοι βανίλιας» γίνονται όλο και περισσότεροι, αλλά παρά την αξία της, χιλιάδες αγρότες ζουν στα όρια της φτώχειας.

Δημοσίευση 06:16’

Καθώς η τιμή της αυξάνεται, οι «δολοφόνοι βανίλιας» γίνονται όλο και περισσότεροι, αλλά παρά την αξία της, χιλιάδες αγρότες ζουν στα όρια της φτώχειας.

Τα καταπράσινα βουνά στην βορειανατολική Μαδαγασκάρη παράγουν περίπου το 80% της βανίλιας που υπάρχει στην κόσμο, μια από τις πιο ακριβές γεύσεις. Η τιμή της έχει φτάσει στα ύψη, ξεπερνώντας την τιμή του ασημιού και αγγίζοντας τα 600 δολάρια το κιλό πέρυσι, σε σύγκριση με μόλις 50 δολάρια το κιλό το 2013.

Η αυξημένη ζήτηση της Δύσης για τη συγκεκριμένη γεύση ευθύνεται μερικώς για την εκτόξευση της τιμής, αφού η βανίλια χρησιμοποιείται στα πάντα, από το παγωτό και το αλκοόλ, έως τα καλλυντικά. Οι προμήθειες βανίλιας μειώθηκαν πέρυσι εξαιτίας ενός κυκλώνα που κατέστρεψε τις καλλιέργειες του νησιού, που βρίσκεται ανοικτά των ακτών της νοτιοανατολικής Αφρικής.

Η περιοχή Σάβα της Μαδαγασκάρης, με το ιδανικό κλίμα και έδαφος για την καλλιέργεια βανίλιας, βρίσκεται σε οικονομική άνθιση. Ακόμα και τα πιο φτωχικά σπίτια έχουν ηλιακά πάνελ και φωτισμό LED, κάνοντας το χωριό να λάμπει μέσα στη νύχτα. Επιπλέον οι δρόμοι της Σαμπάβα κατακλύζονται από τα αστραφτερά SUV, ενώ δεξιά και αριστερά υπάρχουν πολυσύχναστα μαγαζιά.

Το ξαφνικό κέρδος όμως είχε τα μειονεκτήματά του. Η υψηλή τιμή της βανίλιας, σε συνδυασμό με ένα αδύναμο κράτος που χαρακτηρίζεται από φτώχεια και διαφθορά, είχαν ως αποτέλεσμα οι καλλιέργειες να γίνουν ο αγαπημένος στόχος ων βίαιων εγκληματικών κυκλωμάτων.

Ο καλλιεργητής βανίλιας

Η περισσότερη βανίλια προέρχεται από μικρά αγροκτήματα, όπου η δουλειά είναι εξοντωτική.

Τα φυτά της βανίλιας πρέπει να καλλιεργούνται για τρία με τέσσερα χρόνια, πριν κάνουν καρπούς. Τα άνθη βγαίνουν μια φορά το χρόνο και μόνο για 24 ώρες και πρέπει να επικονιαστούν άμεσα.

Οι μέλισσες του γένους Melipona που ζουν μόνο στο Μεξικό, όπου πρώτοι οι Αζτέκοι χρησιμοποιούσαν βανίλια, έκαναν αρχικά την επικονίαση του φυτού, αλλά τα συγκεκριμένα έντομα ποτέ δεν υπήρξαν στη Μαδαγασκάρη. Έτσι, κάθε χρόνο, 40 εκατομμύρια φυτά βανίλιας γονιμοποιούνται με το χέρι με τη χρήση μιας ξύλινης βελόνας σε μέγεθος οδοντογλυφίδας.

Μετά την επικονίαση, το άνθος παράγει πράσινους καρπούς μέσα σε δύο μήνες. Το άρωμα βανίλιας βρίσκεται μέσα στους χιλιάδες μικρούς μαύρους σπόρους και στη λιπαρή μεμβράνη. Οι καρποί αρχίζουν να αφυδατώνονται αφού μαζευτούν, οπότε οι καλλιεργητές πρέπει να βρουν γρήγορα αγοραστές.

Το πρόβλημα όμως δεν είναι η σκληρή δουλειά, όπως λέει ο Ninot Oclin, καλλιεργητής βανίλιας, αλλά η περιφρούρηση. Είναι πολύ συχνό το φαινόμενο κλέφτες να επιτίθενται και να σκοτώνουν καλλιεργητές για τους καρπούς βανίλιας τους.

Έτσι, όχι μόνο φυλάει ο ίδιος το κτήμα του με τα 3000 φυτά βανίλιας, αλλά πληρώνει και τρείς ακόμα άντρες να περιφρουρούν μαζί του κάθε νύχτα για το διάστημα των τεσσάρων μηνών πριν τον καλοκαιρινό θερισμό.

Οι άντρες είναι οπλισμένοι με λόγχες ψαρέματος, ρόπαλα και με καραμπίνες. Επιπλέον, κάθε βράδυ, μια ειδική ομάδα περίπου έξι ατόμων κάνει περιπολίες στις τοπικές καλλιέργειες και φέρουν πάνω τους ρόπαλα και μαχαίρια.

Τις περισσότερες φορές, όταν πιάνεται κάποιος ύποπτος για κλοπή βανίλιας, επικρατεί η δικαιοσύνη του όχλου, αφού ο λαός δεν εμπιστεύεται το διεφθαρμένο σύστημα δικαιοσύνης και τις δυνάμεις της αστυνομίας.

Τον Απρίλιο, οι ντόπιοι έπιασαν κάποιον κλέφτη που είχε πάνω του περισσότερο από ένα κιλό φρεσκομαζεμένης βανίλιας. Αφού τον χτύπησαν έως λιποθυμίας με τα ρόπαλά τους, τον κατακρεούργησαν μέχρι θανάτου με τα μαχαίρια τους, όπως ισχυρίζονται οι κάτοικοι της περιοχής. Ήταν ένα ακόμα ίδιο περιστατικό με δεκάδες «δολοφονίες βανίλιας» τα τελευταία δύο χρόνια.

Αλλά γίνονται και συλλήψεις. Όπως δηλώνει ο διευθυντής των φυλακών της Antalaha, Volozara Sakina Mohamady, «μόνο σε μια μέρα μέσα στο χρόνο, είχαμε 33 καταδίκες, κυρίως για κλοπές βανίλιας.»

Παρά τους κινδύνους όμως, ο Oclin έχει δει τους κόπους του να ανταμείβονται από το εμπόριο βανίλιας. Έχει πλέον κινητό και λογαριασμό στο Facebook και το σπίτι του με το ένα δωμάτιο έχει τηλεόραση και δορυφορικό πιάτο που τροφοδοτείται από ηλιακή ενέργεια.

Ο μεσάζοντας

Στη Σαμπάβα, ο Pascale Rasafindakoto, μεσάζοντας, περιμένει μαζί με άλλους συναδέλφους του για πολλούς μικροπωλητές από την επαρχία που έρχονται με πλαστικές σακούλες γεμάτες καρπούς βανίλιας.

Το άρωμα, η υφή και τα μέγεθος των καρπών εξετάζεται και ακολουθεί η διαπραγμάτευση της τιμής.

Κάποιες φορές, ο Rasafindakoto επισκέπτεται την επαρχία για να βρει καλές ευκαιρίες. Το ταξίδι της επιστροφής ίσως να περιλαμβάνει αναγκαστική στάση σε μπλόκο της αστυνομίας, όπου οι αστυνομικοί περιμένουν κάποιο αντάλλαγμα για να τον αφήσουν να περάσει.

«Δεν είχα ποτέ κάποιο πρόβλημα με τους χωροφύλακες. Συνεργάζομαι μαζί τους. Τους δίνω κάτι και είναι φίλοι μου», είπε χαμογελώντας.

Με τους καρπούς της βανίλιας να χαλάνε τόσο γρήγορα, οι καλλιεργητές έχουν ελάχιστη διαπραγματευτική δύναμη. Συχνά, παίρνουν πολύ λιγότερα χρήματα για τους καρπούς τους από όσα λαμβάνουν οι μεσάζοντες, όπως ο Rasafindakoto, όταν πουλάνε τους καρπούς σε κεντρικές μονάδες επεξεργασίας.

«Έχουμε μείνει στη φτώχεια για πολύ καιρό», λέει ο Dominique Rakotoson, καλλιεργητής στη Σαμπάβα που αντιπροσωπεύει 100 οικογένειες καλλιεργητών βανίλιας. «Παρά την αύξηση της τιμής της βανίλιας, οι περισσότεροι αγρότες παραμένουν φτωχοί επειδή πουλάνε τις σοδειές τους άμεσα ή πολύ νωρίς.»

Έχουν υπάρξει πολλές αναφορές για κομπίνες που κάνουν οι μεσάζοντες, όπως το ότι ρίχνουν την ποιότητα βάζοντας μαζί την καλή και την κακή βανίλια.

Ο Rasafindakoto αδιαφορεί για τέτοιες κατηγορίες. Η οικογένειά του έχει πλέον ένα καινούριο σπίτι με επίπεδη τηλεόραση και κάνουν συχνά ταξίδια στην παραλία για να κάνουν μπάρμπεκιου με φίλους.

Ο εξαγωγέας

Ο Michel Lomone, ιδιοκτήτης αποθήκης στην Antalaha, βλέπει μερικές γυναίκες με ποδιά να επεξεργάζονται, να ταξινομούν και να πακετάρουν τόνους αποξηραμένης βανίλιας σε κουτιά για να εξαχθούν σε πολυεθνικές εταιρείες γεύσεις και αρωμάτων.

Η μεγαλύτερη ανησυχία του είναι η ίδια με του Oclin. Η κλοπή.

«Δεν υπάρχει φύλαξη, ούτε αγαθών, ούτε ανθρώπων. Το σύστημα δικαιοσύνης είναι σάπιο. Υπάρχει παντού ανομία. Είναι όπως η κοκαΐνη στη Λατινική Αμερική. Πάντα πιάνουν τους μικρούς και ποτέ τα μεγάλα κεφάλια», λέει ο  Lomone.

Ισχυρίζεται ότι έχουν κλαπεί εκατοντάδες κιλά βανίλιας από τις αποθήκες του τα τελευταία χρόνια. Όλοι του οι υπάλληλοι υποβάλλονται σε σωματικό έλεγχο κατά την έξοδό τους από την αποθήκη.

«Οι καρποί είναι τόσο μικροί και πολύτιμοι που είναι εύκολο να τους κρύψεις. Συμβαίνει το ίδιο πράγμα που γίνεται και με τα διαμάντια στη Νότια Αφρική.»

Φέτος, που οι προμήθειες βανίλιας δεν έχουν επηρεαστεί τόσο από τον καιρό, η τιμή μπορεί να πέσει, αλλά η αξία της βανίλιας αναμένεται να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα.

Πηγή: Independent


σχετικα αρθρα