current views are: 30

9 Αυγούστου 2019
Δημοσίευση14:24

9 Αυγούστου 480 π.Χ. – Η επική Μάχη των Θερμοπυλών και ο Λεωνίδας

Σύμφωνα με τον Χάνσον, «η ελευθερία ήταν η κύρια ιδέα για τους Έλληνες και οδήγησε στην αντίσταση τους στις Θερμοπύλες, στη Σαλαμίνα και στις Πλαταιές».

Δημοσίευση 14:24’
αρθρο-newpost

Σύμφωνα με τον Χάνσον, «η ελευθερία ήταν η κύρια ιδέα για τους Έλληνες και οδήγησε στην αντίσταση τους στις Θερμοπύλες, στη Σαλαμίνα και στις Πλαταιές».

Στις 9 Αυγούστου 480 π.Χ. θεωρείται ως η επικρατέστερη ημερομηνία για την επική Μάχη των Θερμοπυλών, όπου οι τρομακτικώς υποδεέστερες αριθμητικώς ελληνικές δυνάμεις, υπό τον Βασιλέα της Σπάρτης Λεωνίδα, αντέταξαν τρομερή αλλά άπελπι αντίσταση κατά των Περσών του Ξέρξη στο εξαιρετικώς στενό – τότε – σημείο των Θερμοπυλών. Πολλοί είναι αυτοί που θέτουν ως ημερομηνία της μάχης τον Σεπτέμβριο, αλλά νεότερες μελέτες ιστορικών την τοποθετούν στις 9 Αυγούστου το τέλος της καθώς θα ήταν πρακτικώς αδύνατο μία τέτοια στρατιά, όπως η περσική, να κινηθεί από της Θερμοπύλες στην Αττική, να κάψει την Αθήνα και οι μεν Αθηναίοι να έχουν καταφύγει στα νησιά του Σαρωνικού, ο δε στόλος να έχει συγκεντρωθεί στη Σαλαμίνα και όλα αυτά εντός ενός 10ημέρου περίπου. Έτσι έχουμε καταλήξει να θεωρούμε ότι η Μάχη των Θερμοπυλών πραγματοποιήθηκε στις αρχές Αυγούστου (7-9 του μηνός). 

Η Μάχη των Θερμοπυλών το 480 π.Χ., διεξήχθη δέκα χρόνια μετά τη Μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ.), και ταυτοχρόνως με την επίσης σημαντική Ναυμαχία του Αρτεμισίου στη Βόρεια Εύβοια, στη διάρκεια της δεύτερης περσικής εισβολής στην Ελλάδα. 

Ο Αθηναίος πολιτικός και στρατηγός Θεμιστοκλής (να θυμίσουμε ότι στην Αρχαία Αθήνα δεν υπήρχε ο στρατιωτικός βαθμός του «ναυάρχου» αλλά μόνο του «στρατηγού», είτε η μάχη διεξαγόταν στην ξηρά είτε στη θάλασσα. «Ναύαρχος» ήταν ο σημερινός κυβερνήτης του κάθε πλοίου) είχε πείσει τους Έλληνες να αντιτάξουν αντίσταση στους Πέρσες,, στο μεν στενό των Θερμοπυλών κατά ξηρά, στο δε στενό του ακρωτηρίου Αρτεμισίου κατά θάλασσα.

Οι εκατοντάδες χιλιάδες Πέρσες, τους οποίους κάποιες αρχαίες πηγές ανεβάζουν και σε δύο εκατομμύρια, αλλά δεν είναι σωστός ο αριθμός αυτός, περίμεναν τους Έλληνες επί τετραήμερο να παραδοθούν, κάτι που βεβαίως δεν συνέβη, μετά το πέρας του οποίου επιτέθηκαν εναντίον τους. Οι Έλληνες αντιστάθηκαν για δύο μέρες. Την δεύτερη μέρα, ο Εφιάλτης οδήγησε τους Πέρσες πίσω από τους Έλληνες, μέσω ενός «μυστικού» μονοπατιού του όρους Καλλίδρομου.

Μόλις το πληροφορήθηκε αυτό ο Λεωνίδας (των Αγιαδών) αποδέσμευσε τις υπόλοιπες ελληνικές συμμαχικές δυνάμεις, για να οργανωθεί νέα άμυνα των Ελλήνων νοτιότερα, κρατώντας μαζί του στις θερμές Πύλες (εξ ου και το «Θερμοπύλες») μονάχα επίλεκτες και εθελοντικές δυνάμεις, επιπλέον από τους 300 Σπαρτιάτες του. Οι δυνάμεις αυτές ήταν περίπου 1000 Περίοικοι Λακεδαιμόνιοι, πιθανόν μαζί με Είλωτες, 400 Θηβαίοι και 700 Θεσπιείς με επικεφαλής τον Δημόφιλο, γιο του Διαδρόμου.

Όλοι αυτοί εξοντώθηκαν από τους Πέρσες επί του πεδίου, καθώς έπεσαν όλοι τους μαχόμενοι ανδρεία μέχρις ενός. Ο ελληνικός στόλος, είχε καταφέρει να συγκρατήσει τον αντίστοιχο περσικό στο Αρτεμίσιο και μόλις πληροφορήθηκε τα άσχημα νέα από τις Θερμοπύλες υποχώρησε στα στενά της Σαλαμίνος , όπου λίγες βδομάδες αργότερα κατήγαγε περιφανή νίκη σε βάρος των Περσών, που εξάλειψε οριστικώς τον περσικό κίνδυνο από τον ελλαδικό χώρο δια παντός, κάτι που έγινε την επόμενη χρονιά (479 π.Χ) με τη Μάχη των Πλαταιών και τη Ναυμαχία της Μυκάλης στα Μικρασιατικά παράλια.

Ο Ηρόδοτος αναφέρει τον χρησμό της Πυθίας: είτε η Σπάρτη θα χαθεί είτε θα χάσει ένα βασιλιά (https://el.wikipedia.org). Ο Λεωνίδας πίστευε ότι έπρεπε να πεθάνει για να σωθεί η Σπάρτη, γι’ αυτό και πήρε μονάχα 300 Σπαρτιάτες, οι οποίοι είχαν γιους. Κατά τη διάρκεια της πορείας τους, οι Σπαρτιάτες ενισχύθηκαν με άλλους περίπου 5.000 άνδρες. Ο Λεωνίδας αποφάσισε να παρατάξει τους Σπαρτιάτες στο κέντρο, όπου βρίσκονταν το πιο στενό σημείο των Θερμοπυλών, οι 1100 Φωκείς, οι οποίοι έκτισαν αμυντικό τείχος είχαν σταλθεί από τον Λεωνίδα για να υπερασπιστούν την Τραχίνα, καθώς απ’ εκεί οι Πέρσες θα μπορούσαν να περικυκλώσουν τους Έλληνες. Όταν οι Πέρσες έφθασαν στην περιοχή, ο Ξέρξης έστειλε πρεσβευτή για να πείσει τον Λεωνίδα να καταθέσει τα όπλα. Η απάντηση του Λεωνίδα ήταν…λακωνική: «Μολών Λαβέ» (=Άμα έλθεις, πάρτα). Μετά από την απάντηση αυτή η μάχη ήταν θέμα χρόνου να ξεκινήσει. Ο Ξέρξης προτίμησε να περιμένει τέσσερις μέρες, πιστεύοντας ότι οι Έλληνες θα υποχωρούσαν βλέποντας τον όγκο των στρατευμάτων του.

Ο αριθμός των αντιπάλων επίσης έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις. Για τους Πέρσες οι νεότεροι ιστορικοί συμφωνούν ότι ο αριθμός τους κατ’ελάχιστον πρέπει να ήταν 70.000 άνδρες και κατά μέγιστον 300.000 άνδρες, ενώ για τον αριθμό των Ελλήνων οι πηγές τείνουν να συμφωνήσουν στους περίπου 10.000 άνδρες (από τους οποίους 300 Σπαρτιάτες, 1000 Λακεδαιμόνιοι Περίοικοι και Είλωτες, 700 Θεσπιείς και 400 Θηβαίοι) με αρχηγό τον Βασιλέα της Σπάρτης Λεωνίδα.

Με αυτά τα αριθμητικά δεδομένα σε βάρος τους, οι Έλληνες αποφάσισαν να υπερασπιστούν τις Θερμοπύλες, για να εξουδετερώσουν έτσι το μειονέκτημα της μικρής αριθμητικής τους δυνάμεως, περιοριζόμενοι αποκλειστικώς στην άμυνα. Τη δεύτερη ημέρα οι Πέρσες επιτέθηκαν ξανά όμως δεν κατάφεραν να κάμψουν και πάλι την ελληνική αντίσταση. Τότε εμφανίστηκε ο Εφιάλτης στη σκηνή του ηγέτη των Περσών και του αποκάλυψε ότι υπήρχε ένα μονοπάτι από το οποίο θα περικύκλωνε το ελληνικό στράτευμα. Οι επίλεκτοι Πέρσες, το Σώμα των Αθανάτων του Ξέρξη, διέσχισε το μονοπάτι αυτό που τους υπέδειξε ο προδότης Εφιάλτης και βρέθηκαν στα μετόπισθεν των Ελλήνων. Τότε στις γραμμές των τελευταίων επικράτησε σύγχυση. Οι περισσότεροι πρότειναν υποχώρηση, όμως ο Λεωνίδας αποφάσισε μάχη μέχρις εσχάτων. Αποδέσμευσε όλους τους υπόλοιπους κρίνοντας ότι η θυσία τους θα ήταν μάταιη και παρέμεινε αυτός εκεί, μαζί με τους 300 Σπαρτιάτες του, οι οποίοι ΟΛΟΙ τους είχαν τουλάχιστον ένα γιό, τους 700 Θεσπιείς και τους 400 Θηβαίους, οι οποίοι παρέμειναν στη θέση τους και πολέμησαν εθελοντικώς μαζί με τους Σπαρτιάτες τους Πέρσες. Ακολούθησε σκληρή μάχη σώμα με σώμα με τον Λεωνίδα να πέφτει νεκρός από περσικά βέλη. 

Οι Πέρσες νίκησαν καταλαμβάνοντας τα Στενά των Θερμοπυλών αλλά είχαν περισσότερες απώλειες από τους Έλληνες στο πεδίο της μάχης, καθώς έχασαν περισσότερους από 20.000 άνδρες. Αφού βρήκαν το σώμα του Λεωνίδα, μετά τη μάχη, ο Ξέρξης διέταξε να το αποκεφαλίσουν, γεγονός ασυνήθιστο για τους Πέρσες, που συνήθιζαν να τιμούν τους γενναίους αντιπάλους τους. Μετά από 40 χρόνια, τα λείψανα του Λεωνίδα μεταφέρθηκαν στη Σπάρτη και διοργανώθηκαν ετήσιοι αγώνες προς τιμή του.
Ως προελέχθη, μαζί με τη Μάχη των Θερμοπυλών, είχε περατωθεί και η Ναυμαχία του Αρτεμισίου. Μετά τη νίκη τους στις Θερμοπύλες, οι Πέρσες κατέστρεψαν Βοιωτία, Πλαταιές και Θεσπιές, ενώ αργότερα κατέλαβαν την Αττική και την άδεια από τους κατοίκους τους Αθήνα την οποία και πυρπόλησαν. Ακολούθησε η Ναυμαχία της Σαλαμίνος (21 ή 29 Σεπτεμβρίου 480 π.Χ.), όπου οι Έλληνες πέτυχαν χάρη στον Θεμιστοκλή την αποφασιστική νίκη.

Την επόμενη χρονιά, το 479 π.Χ., οι Έλληνες πέτυχαν τις τελικές νίκες στις Πλαταιές, όπου το ελληνικό πεζικό συνέτριψε τις ορδές του Μαρδόνιου, τον οποίο είχε αφήσει πίσω του ο Ξέρξης, και τη Ναυμαχία της Μυκάλης στα Μικρασιατικά παράλια, όπου ο ελληνικός στόλος κατήγαγε σοβαρή επιτυχία επί του αντίστοιχου περσικού. 

Συμπεράσματα

Η Μάχη των Θερμοπυλών αποτελεί μια από τις πιο σπουδαίες, γνωστές και σημαντικές μάχες στην Παγκόσμιο Ιστορία και διδάσκεται σε πλήθος στρατιωτικών σχολών. Τυπικώς, οι Έλληνες έχασαν επί του πεδίου και οι νικητές Πέρσες «πέρασαν». Στην πραγματικότητα όμως οι Θερμοπύλες απέκτησαν τεράστια φήμη καθώς ενέπνευσαν τις επόμενες γενιές με το παράδειγμα των λίγων και γενναίων ανδρών του Λεωνίδα να μάχονται απελπισμένα την περσική πλημμυρίδα, αποτελώντας μοναδικό παράδειγμα ηρωϊσμού των ελεύθερων ανδρών που υπερασπίζονται την πατρίδα τους και την ελευθερία τους.

Κυρίως όμως από ηθική άποψη είναι λαμπρό παράδειγμα αυταπάρνησης, αυτοθυσίας και υπακοής στην πατρίδα. Η μάχη έδειξε τα πλεονεκτήματα της στρατιωτικής εκπαίδευσης των Σπαρτιατών, του καλύτερου εξοπλισμού και της έξυπνης χρήσης της διαμόρφωσης του εδάφους.

Συμφώνως με τον Χάνσον, «η ελευθερία ήταν η κύρια ιδέα για τους Έλληνες και οδήγησε στην αντίσταση τους στις Θερμοπύλες, στη Σαλαμίνα και στις Πλαταιές».

Ο Σιμωνίδης ο Κείος, μετά τη μάχη, έγραψε ένα από τα πιο γνωστά επιγράμματά του, συμφώνως με τον Ηρόδοτο:
Ὦ ξεῖν’, ἀγγέλλειν Λακεδαιμονίοις ὅτι τῇδε
κείμεθα, τοῖς κείνων ῥήμασι πειθόμενοι.
(=Ω ξένε, ανάγγειλε στους Λακεδαιμόνιους ότι εδώ
ταφήκαμε, υπακούοντας στα προστάγματά τους). 

 

Πηγή: lawandorder.gr