Δήμος Αγίας Βαρβάρας 35.000 ευρώ, Δήμος Αγίας Παρασκευής Αττικής 40.000 ευρώ, Δήμος Αγίου Δημητρίου 86.000 ευρώ, Δήμος Αγίου Νικολάου 30.000 ευρώ, Δήμος Αγρινίου 60.000 ευρώ, Δήμος Αθηναίων 230.000 ευρώ, Δήμος Αιγάλεω 80.000 ευρώ. Ιδού, με αλφαβητική σειρά, οι πρώτες από τις 162 πόλεις που χρηματοδοτούνται από το Πράσινο Ταμείο για να εκπονήσουν Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ). Δήμοι που αντιπροσωπεύουν το 70% του πληθυσμού της χώρας έχουν πρόσβαση σε κονδύλια συνολικού ύψους 9 εκατ. ευρώ για να κάνουν πιο εύκολη τη ζωή των πεζών, των ποδηλατών και των χρηστών μέσων μαζικής μεταφοράς. Θα αξιοποιήσουν, όμως, την ευκαιρία αυτή;
Οργανώσεις ποδηλατών και πεζών αποφάσισαν να μην αφήσουν την απάντηση στην τύχη, αναδεικνύοντας τα ΣΒΑΚ σε κεντρικό αίτημα της Πανελλαδικής Ποδηλατοπορείας που διοργανώνεται για 11η χρονιά αύριο, Κυριακή 13 Μαΐου. Ποδηλάτες, πεζοί και όσοι ασχολούνται με την οδική ασφάλεια είναι φυσικοί σύμμαχοι στην προσπάθεια για υπέρβαση του αυτοκινητοκεντρικού μοντέλου οργάνωσης των πόλεων.
Στη δεκαετία του ’70
Από πλευράς σχεδιασμού, πολλές ελληνικές πόλεις έχουν μείνει «κολλημένες» στη δεκαετία του 1970, στην εποχή που η άνευ όρων παράδοση κάθε σπιθαμής δημόσιου χώρου στην κυκλοφορία και στη στάθμευση Ι.Χ. έμοιαζε με πρόοδο. Είναι ένα μοντέλο που έχει φθάσει στα όριά του, όπως διαπιστώνει όποιος μάταια αναζητεί ανύπαρκτα πεζοδρόμια ή υποχρεώνεται να σπρώχνει βρεφικό καρότσι στη μέση του δρόμου ή κλείνεται σε τέσσερις τοίχους επειδή δεν έχει τις ικανότητες που απαιτούνται για το σλάλομ στη ζούγκλα παρκαρισμένων και διερχόμενων οχημάτων. Σε όλη τη χώρα, εκατομμύρια καθημερινές μετακινήσεις παιδιών και ενηλίκων θα γίνονταν πιο ευχάριστα, πιο ασφαλώς και πιο απλά με ποδήλατο, αν υπήρχαν ποδηλατόδρομοι.
Αλλά ας μην είμαστε πολύ σκληροί με όσους ευθύνονται για τη σημερινή κατάσταση. Η αστικοποίηση στην Ελλάδα καθυστέρησε πολύ, μόλις τώρα φθάνει στη μέση ηλικία η γενιά που βίωσε σε πλήρη έκταση τη μονοκρατορία του αυτοκινήτου. Ολο και περισσότεροι συνειδητοποιούν το πρόβλημα, όλο και περισσότεροι θέλουν να κάνουν κάτι γι’ αυτό. Οι λύσεις περνούν μέσα από τις τεχνικές υπηρεσίες των δήμων, οι οποίες καλούνται να στρωθούν στη μελέτη για να εξοικειωθούν με τα εργαλεία της βιώσιμης κινητικότητας – με τις προδιαγραφές πεζοδρομίων (ελάχιστο πλάτος ελεύθερης βάδισης 1,5 μέτρο), τις προδιαγραφές ποδηλατοδρόμων (ελάχιστο πλάτος μονόδρομης κίνησης 1,5 μέτρο), τις προδιαγραφές υπερύψωσης διασταυρώσεων ώστε τα αυτοκίνητα να φρενάρουν υποχρεωτικά, παραχωρώντας προτεραιότητα στους πεζούς.
Οταν οι δήμοι κατακτήσουν τα εργαλεία, θα αρχίσει η πραγματική μάχη. Γιατί είναι πλάνη να θεωρείται ότι μπορεί να υπάρξει βιώσιμη κινητικότητα, δηλαδή ανεμπόδιστη κίνηση πεζών και ποδηλάτων, αν δεν καταργηθούν θέσεις παράνομης ή και νόμιμης στάθμευσης. Το στοιχείο αυτό βρίσκεται στο επίκεντρο της λογικής των ΣΒΑΚ και το γεγονός ότι διοργανώνονται κινητοποιήσεις ακριβώς με αυτό το αίτημα, δείχνει στους δήμους ότι αν τολμήσουν, δεν θα είναι μόνοι τους. Κάθε δήμος θα θέσει τις δικές του προτεραιότητες βιώσιμης κινητικότητας – κάποιοι θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής στο κέντρο τους, άλλοι θα συνδέσουν με πράσινες διαδρομές περπατήματος και ποδηλάτου σχολεία, αθλητικά κέντρα, ΚΑΠΗ και εκκλησίες. Οσο λιγότερος είναι ο διαθέσιμος χώρος τόσο πιο σημαντική είναι η ιεράρχηση υπέρ των μορφών μετακίνησης που δεν τον σπαταλούν – δεν είναι τυχαίο ότι η πρωτοπόρος στην ποδηλατική μετακίνηση Ολλανδία είναι η πιο πυκνοκατοικημένη χώρα της Ευρώπης.
Η βιώσιμη κινητικότητα δεν επιτυγχάνεται από τη μία ημέρα στην άλλη, ούτε είναι κάτι που μπορεί να υποσχεθεί κάποιος τώρα και να το έχει υλοποιήσει ώς τις δημοτικές εκλογές. Είναι πολυετής, στρατηγική επιλογή που χρειάζεται επιμονή και συνέπεια. Οι ίδιες αρετές απαιτούνται και από όλους εμάς που ζητούμε την αλλαγή αυτή. Το 1977, ομάδες ποδηλατών του κυριαρχούμενου από Ι.Χ. αυτοκίνητα Δυτικού Βερολίνου αποφάσισαν να διοργανώσουν την πρώτη ποδηλατική διαδήλωση, με στόχο να αποκτήσει η πόλη υποδομές για το ποδήλατο. Στις δεκαετίες που μεσολάβησαν, το Βερολίνο γέμισε ποδηλατόδρομους και θέσεις στάθμευσης ποδηλάτων, τα μέσα σταθερής τροχιάς καλωσόρισαν τα ποδήλατα, τα πεζοδρόμια και τα κτίρια προσαρμόστηκαν στις προδιαγραφές της βιώσιμης κινητικότητας. Ποια είναι η αντίδραση των ποδηλατών της γερμανικής πρωτεύουσας στις νίκες αυτές; Στις 3 Ιουνίου 2018 διοργανώνουν την 41η ακτινική ποδηλατοπορεία (Sternfahrt), διεκδικώντας ακόμη μεγαλύτερες τομές στην πολιτική των μετακινήσεων. Αναμενόμενη συμμετοχή: 100.000 ποδήλατα!
11η Πανελλαδική Ποδηλατοπορεία. Κυριακή 13 Μαΐου 2018 σε 27 πόλεις. Αίτημα: Να καταρτίσουν οι δήμοι πραγματικά ΣΒΑΚ. Αθήνα: Πεδίον του Αρεως, συγκέντρωση ώρα 17.00. Θεσσαλονίκη: Πλατεία Δικαστηρίων, ώρα 17.00. Πληροφορίες: www.podilates.gr.
Με ποδήλατο στη δουλειά
Καμπάνια διάδοσης του ποδηλάτου μεταμφιεσμένη σε φιλικό διαγωνισμό «τρέχει» όλο τον μήνα Μάιο, με συμμετοχές εργαζομένων και φοιτητών από όλη την Ελλάδα. Μέχρι στιγμής, οι συμμετέχοντες έχουν διανύσει με ποδήλατο 14.014 χιλιόμετρα, έχουν αποφύγει να κάψουν 1.401 λίτρα βενζίνης και να εκπέμψουν στην ατμόσφαιρα 3.128 kg διοξειδίου του άνθρακα. Η καμπάνια ασκεί πίεση στους χώρους εργασίας, ώστε να γίνουν πιο φιλικοί προς τους ποδηλάτες, αποκτώντας χώρους ασφαλούς στάθμευσης, ντους κ.τ.λ. Αν θέλετε να ενταχθείτε σε κάποια από τις ομάδες ή να παρακολουθήσετε την εξέλιξη του διαγωνισμού, επισκεφθείτε το www.biketowork.gr.
