Το 1826 ο Ιμπραήμ πασάς βρισκόταν ήδη στην Πελοπόννησο και την ερήμωνε, μια σημαντική μονάδα του στρατού του, που αποτελείτο από 8.000 υπό την ηγεσία του Γάλλου  αρνησίθρησκου στρατηγού, τον Σουλεϊμάν Πασά επιχειρούσε στην ανατολική Πελοπόννησο, στην πορεία του είχε καταστρέψει τα ορεινά χωρία του Πραστού (τα οποία τα έκαψε), του Αγίου Πέτρου και του Αγίου Ιωάννη και βρισκόταν μπροστά στο κάστρο του Παραλίου Άστρους.

Το κάστρο αυτό δεν είναι κάποια ιδιαίτερα ισχυρή τοποθεσία, είχε δύο προβόλους περιμετρικά από τα βράχια της τοποθεσίας που οι ντόπιοι ονομάζουν «Νησί», σ' αυτή την οχυρωμένη τοποθεσία είχαν καταφύγει 5.000 άμαχοι από τις διάφορες περιοχές της Κυνουρίας, της Σπάρτης, της Καρύταινας, της Τρίπολης, του Άργους και του Ναυπλίου για να γλυτώσουν από τον εμφύλιο που μαινόταν στην περιοχή.

Το κάστρο του Παραλίου Άστρους υπερασπιζόντουσαν 2.000 μαχητές όλων των ηλικιών με επικεφαλής τον στρατηγό Παναγιώτη Ζαφειρόπουλο ή Άκουρο, μαζί του ο Άκουρος είχε τα αδέλφια του, τον Γενναίο Κολοκοτρώνη, τον Χρήστο Κολοκοτρώνη, τον Πλαπούτα,  τον Στάικο Σταϊκόπουλο, τον Τσόκρη, τον Κουτσονίκα, τον Σπηλιάδη τον πρεσβύτερο, τον Ρήγα Παλαμήδη (γερουσιαστής), τον Θεοχαρόπουλο, τον Ανδρέα Μεταξά και τον Γιάννη Πέτα, τέσσερα κανόνια, αλλά και δύο σπετσιώτικα πλοία.

Ο Σουλεϊμάν Πασάς με το ιππικό του στις 5 Αυγούστου 1826 ρίχτηκε στην πεδιάδα του Άστρους και εκεί σκότωσε δύο αμάχους τον Γεροχαρμανή και τον Α. Καζάκο, που έτρεχαν να μπουν στο κάστρο, αλλά όταν αυτό το ιππικό πλησίασε στο κάστρο αποκρούστηκε, στην συνέχεια αποκρούστηκε και η εμπροσθοφυλακή του Σουλεϊμάν Πασά, αλλά και η οργανωμένη επίθεση του κυρίου σώματος των αραπάδων. Κατά τις επιθέσεις αυτές «έσκασε» ένα από τα πυροβόλα των αμυνομένων και σκοτώθηκε ένας από τους χειριστές του ο Ζαχαριάς, το τέλος της ημέρας βρήκε τους αμυνόμενους να διατηρούν τις θέσεις τους με ελάχιστες απώλειες και του Αιγύπτιους να θρηνούν πλήθος νεκρών και να αντιλαμβάνονται ότι δεν έχουν πολλές ελπίδες για μια νίκη σ' αυτή την περιοχή.

Η κορυφαία στιγμή της ένδοξης στρατιωτικής σταδιοδρομίας του Παναγιώτη Ζαφειρόπουλου υπήρξε η απόκρουση της επίθεσης του Ιμπραήμ, στις 5 και 6 Αυγούστου του 1826. Ο Ιμπραήμ με 25.000 στρατό είχε αρχικά επιχειρήσει να βαδίσει εναντίον του ελληνικού στρατοπέδου στα Βέρβαινα. Το πληροφορήθηκαν, όμως, αυτό οι Έλληνες και αναδιπλώθηκαν στην οχυρή περιοχή του Αγίου Πέτρου. Επειδή, όμως, ο εχθρός απειλούσε άμεσα και τις νέες αυτές θέσεις στον Άγιο Πέτρο χρησιμοποιώντας άλλες διόδους και επιδιδόμενος σε εμπρησμούς, λεηλασίες και αιχμαλωσίες, οι δυνάμεις των Ελλήνων διαιρέθηκαν σε δύο τμήματα που αποσύρθηκαν το ένα προς το Μαρί και το άλλο προς τον Κοσμά. Η απάντηση του Ιμπραήμ, όταν απέτυχε να εξουδετερώσει τον ελληνικό στρατό στον Άγιο Πέτρο, ήταν να πυρπολήσει τον Άγιο Πέτρο, το Καστρί, τον Άγιο Ιωάννη και την ορεινή Μελιγού. Είναι χαρακτηριστικό το ότι από τα 400 σπίτια του Αγίου Πέτρου διασώθηκαν λιγότερα από δέκα. Από το Άστρος οι μαχητές και οι άμαχοι, που από στιγμή σε στιγμή περίμεναν την εισβολή στην περιοχή τους και την επίθεση του φοβερού μακελάρη, έβλεπαν με δέος τους καπνούς από τους εμπρησμούς των ορεινών χωριών να σηκώνονται πίσω από τα βουνά. Παράλληλα, οι ελληνικές δυνάμεις, μέσα από τα δύσβατα εκείνα περάσματα, παρενοχλούσαν τον εχθρό χτυπώντας τον αιφνιδιαστικά από πίσω και από τα πλάγια, προκαλώντας του σοβαρές φθορές και απελευθερώνοντας αιχμαλώτους. Στη συνέχεια, ο Ιμπραήμ αποφάσισε να επιτεθεί εναντίον του κάστρου του Άστρους, ώστε να εξασφαλίσει τα νώτα του για τις μελλοντικές στρατιωτικές επιχειρήσεις του.

Το κάστρο διέθετε ορισμένα -–λίγα πάντως– κανόνια και πολεμοφόδια. Ένα μέρος από αυτά το είχε προμηθεύσει η Ελληνική Κυβέρνηση, ενώ τα υπόλοιπα εξασφαλίστηκαν με δαπάνες του ίδιου του Ζαφειρόπουλου. Πρέπει να σημειωθεί ότι στο κάστρο και γύρω από αυτό είχαν καταφύγει για να προφυλαχθούν περίπου πέντε χιλιάδες άμαχοι, γυναίκες και παιδιά από τα γύρω χωριά, από την επαρχία Καρύταινας, από την Τριπολιτσά, από το Ναύπλιο, καθώς επίσης και οικογένειες επισήμων από το Ναύπλιο, όπως η οικογένεια του Κανέλλου Δεληγιάννη, ο Γερουσιαστής Ρήγας Παλαμήδης, ο γέρων Σπηλιάδης κ.ά. Στο κάστρο επίσης φιλοξενήθηκε και διασώθηκε ολόκληρη η βιβλιοθήκη του σχολείου του Αγίου Ιωάννη με όλα τα όργανα για τα πειράματα φυσικής .

Χαρακτηριστικά της σημασίας που αποδόθηκε στην άμυνα του κάστρου ήταν όσα αναφέρει ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης στα Απομνημονεύματά του. Έμαθε την είδηση της επικείμενης επίθεσης του Ιμπραήμ από τον ίδιο τον Παναγιώτη Ζαφειρόπουλο. Και έστειλε στο κάστρο ισχυρές δυνάμεις για να το υπερασπιστούν. Το Νικηταρά με 200 άνδρες, το Γενναίο Κολοκοτρώνη με 1.000, τον Κολιόπουλο με άλλους 1.000 και τον Κανέλλο Δεληγιάννη με 500. Υπήρχαν και δύο πλοία που βοήθησαν τους αμυνομένους με τα πυροβόλα τους.

Οι Έλληνες μαχητές αντέταξαν επί δύο ημέρες σθεναρή αντίσταση στον Ιμπραήμ, ο οποίος, μετά από δύο άκαρπες επιθέσεις, αναγκάστηκε τελικά να αποχωρήσει. Όπως αναφέρει ο Σπηλιάδης εις τα Απομνημονεύματά του: «Την 5η το πρωί ο εχθρός επλησίασεν εις τους παρακειμένους αμπελώνας δια να το προσβάλει σπουδαιότερον. Ενώ δε επυρπόλει κατ’ αυτού από το τείχος ο Ζαχαρίας λεγόμενος, όστις και εφονεύθη από το πυροβόλον αυτού διαρραγέν, εξώρμησαν ως πενήντα Έλληνες μόνον και εφόνευσαν τινάς εκ των ιππέων, αλλά την επιούσαν ο εχθρός ανεχώρησε προς τον Άγιάννην, και λυσσών δια την αποτυχίαν, εκινήθη κατά του μοναστηρίου του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, όπου ευρίσκοντο ασθενείς τινές και πληγωμένοι στρατιώται και πολλαί οικογένειαι και οι ευρεθέντες φρουροί ήσαν ολίγιστοι, εκείνοι τον αντέκρουσαν ανδρείως και τον εβίασαν να αποχωρήσει. Στη μνήμη όσων εφονεύθησαν από τον Ιμπραήμ κτίστηκε ο ναός του Αγ. Ιωάννου του Προδρόμου όπου και το νεκροταφείο του χωριού.

Η νίκη αυτή διατήρησε το φρούριο του Άστρους απόρθητο. Ήταν η πρώτη φορά που ο Ιμπραήμ απέτυχε να καταλάβει ελληνικό κάστρο. Επιπλέον η νίκη στο Άστρος, μετά τις ελληνικές ήττες στο Μανιάκι, στο Κρεμμύδι και στο Μεσολόγγι, αναπτέρωσε τις ελπίδες του αγωνιζόμενου Γένους σε μια πολύ δύσκολη στιγμή για τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821 και συνέβαλε αποφασιστικά στην προσπάθεια του Έθνους για ελευθερία και κρατική αποκατάσταση.

Ωστόσο, η ευεργετική παρουσία του Παναγιώτη Ζαφειρόπουλου για το Παράλιο Άστρος συνεχίστηκε και κατά την περίοδο της ειρήνης, στα έργα της οποίας έχει επίσης να επιδείξει αξιόλογες επιτυχίες. Το 1828, και προτού ο Ιμπραήμ εγκαταλείψει την Ελλάδα, άρχισε να αναπτύσσει τον οικισμό μας με προοπτική να τον καταστήσει μεγάλο εμπορικό λιμάνι. Επίσης, αξιοποιώντας τη φιλία του με το βασιλιά Όθωνα, ο Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος θα πετύχει α. να οριστεί το Παράλιο Άστρος ως έδρα των τοπικών δημόσιων υπηρεσιών και β. να συνταχθεί σχέδιο πόλεως από το 1864.

(ΠΗΓΗ: poimenikos-avlos.blogspot.com, απόσπασμα από την ομιλία του δρος Ευάγγελου Κούκλη στις 7.8.11 σε τιμητική εκδήλωση στο Παράλιο Άστρος)