«Η Γαλλία και η Γερμανία αναλαμβάνουν την κοινή τους ευθύνη προς την Ε.Ε. Με βάση την πρόταση των δυο κυβερνήσεών μας πρέπει τώρα να ξεκινήσει μια δεκαετία δημόσιων επενδύσεων στην Ευρώπη στους τομείς της υγείας, της προστασίας του κλίματος και της ασφάλειας... Η πρωτοβουλία των δύο κυβερνήσεών μας θα πρέπει να αποτελέσει το εναρκτήριο λάκτισμα για την εφαρμογή ενός νέου Σχεδίου Σουμάν».
Ποιος τα λέει αυτά; Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ως πρόεδρος του γερμανικού Κοινοβουλίου, που μαζί με τον Γάλλο ομόλογό του Ρισάρ Φεράν υπέγραψαν ένα μικρό φεντεραλιστικό μανιφέστο υπέρ του συντονισμένου ανοίγματος των ευρωπαϊκών συνόρων, αντί των άτακτων διακρατικών συμφωνιών που κατακερματίζουν τη ζώνη Σένγκεν και απειλούν να εγκλωβίσουν σε υγειονομικά «γκέτο» τις χώρες που πλήρωσαν το βαρύτερο τίμημα της πανδημίας, όπως η Ιταλία, η Ισπανία ή το Βέλγιο.
* Τι είναι αυτό που έχει ξυπνήσει τον φεντεραλιστή στον κυνικό Σόιμπλε, τον αδιάλλακτο υποστηρικτή του γερμανικού οικονομικού «πατριωτισμού» και των «κανόνων» που πρέπει να τηρούνται μέχρι θανάτου;
* Τι είναι αυτό που έχει μεταμορφώσει τη Μέρκελ σε «Μητέρα Τερέζα» της πανδημίας, σε ζηλωτή της κοινής οικονομικής αντίδρασης, του κοινού δανεισμού, του αμοιβαιοποιημένου χρέους και της δειλής μετατροπής της Ε.Ε. στην «ένωση μεταβιβάσεων» που πάντα μισούσε;
* Τι είναι αυτό που έχει εξωθήσει τη γερμανική ηγεσία να εμφανίζεται συγκρουόμενη με τους δορυφόρους και συμμάχους της, να ομνύει στις δημόσιες επενδύσεις και να συναινεί στην υπέρβαση των ταμπού πάνω στα οποία «έχτισε» την Ε.Ε. και την Ευρωζώνη κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσή της;
* Γιατί η γερμανική ελίτ δέχεται να πληρώσει με 133 δισ. ευρώ καθαρές εισφορές την ανάταξη της ευρωπαϊκής οικονομίας;
Όχι, δεν ζούμε τη μεταμόρφωση του κ. Χάιντ σε δρ. Τζέκιλ ή αντίστροφα. Ίσως δεν πρόκειται καν για στρατηγική μετάλλαξη της γερμανικής ελίτ, αλλά για τη χαμαιλεοντική προσαρμογή της στα νέα δεδομένα που δημιούργησαν η πανδημία και το κόστος της καραντίνας, το μέγεθος του οποίου όλοι υποεκτιμούσαν πριν πάρουν δραστικά περιοριστικά μέτρα (ενώ τώρα, αντίστροφα, το υπερεκτιμούν αίροντας πανικόβλητοι και ατάκτως κάθε περιορισμό).
Τα κίνητρα της γερμανικής πολιτικής και επιχειρηματικής ηγεσίας είναι τα ίδια που πριν από μια δεκαετία την εξώθησαν να επιβάλει σε όλη την Ε.Ε. εξουθενωτική λιτότητα, αυστηρούς περιορισμούς στις δημόσιες δαπάνες κι ένα άνευ προηγουμένου πρόγραμμα συντριβής της ελληνικής οικονομίας μέσω των Μνημονίων.
Η Γερμανία είναι, σκέφτεται και συμπεριφέρεται ως παγκόσμια οικονομική υπερδύναμη. Αλλά αυτή η ιδιότητά της είναι αδύνατη χωρίς την ύπαρξη της ενιαίας αγοράς και της νομισματικής ένωσης. Απ’ αυτή την ευρωπαϊκή ενδοχώρα αντλεί τουλάχιστον τα μισά από τα εμπορικά της πλεονάσματα. Κι αν η πανδημία τροφοδοτήσει ανεξέλεγκτα κύματα απο-παγκοσμιοποίησης και (αυτο)προστατευτικούς περιορισμούς στο παγκόσμιο εμπόριο, αν προκαλέσει μαζική φτωχοποίηση πληθυσμών στις μακρινές ασιατικές αγορές, το ευρωπαϊκό «σούπερ μάρκετ» θα αναβαθμίσει τον ζωτικό για το γερμανικό κεφάλαιο ρόλο του.
Η διατήρηση της στοιχειώδους συνοχής του -και πολύ περισσότερο η αποτροπή της διάλυσής του- είναι όρος επιβίωσης και για την ίδια τη γερμανική οικονομία.
Για να το πούμε με ένα απλό παράδειγμα: Όταν η γερμανική κυβέρνηση αποφασίζει να επιτρέψει την παραβίαση των ιερών κανόνων απαγόρευσης κρατικών ενισχύσεων, το κάνει γιατί έχει ανάγκη να στηρίξει τη δική της ημι-κρατική Lufthansa με 9 δισ., για να εξασφαλίσει την κυριαρχία της στους ευρωπαϊκούς -και όχι μόνο- ουρανούς. Το ότι κοντά στον βασιλικό θα ποτιστεί και γλάστρα -η Air France, η Alitalia ή η Aegean- είναι ήσσονος προς το παρόν σημασίας.
Πράγμα που δεν αποκλείει διόλου, αφού περάσουμε τη φάση του όψιμου κεϋνσιανισμού και του κρατικού καπιταλισμού, αφού η μεγάλη αναταραχή καταλήξει σε μια νέα ισορροπία και οι σχέσεις κυριαρχίας στην Ε.Ε. αποκατασταθούν -με ή χωρίς γαλλογερμανικό άξονα- η γερμανική ηγεσία να επανέλθει δριμύτερη. Όχι με «νέο σχέδιο Σουμάν», όπως λέει ο Σόιμπλε, αλλά με ένα νέο, ακόμη σκληρότερο Σύμφωνο Σταθερότητας.
