Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
14.5°C19.6°C
3 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σποραδικές νεφώσεις
16 °C
13.5°C17.7°C
1 BF 73%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
14.3°C16.6°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
14.8°C18.0°C
1 BF 58%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
16.3°C16.3°C
1 BF 65%
Αριστερά και Εκκλησία
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Αριστερά και Εκκλησία

του Ανδρέα Μιχαηλίδη*

Η Αριστερά, ιστορικά, πάντα αντιμετώπιζε, και όχι άδικα, την Εκκλησία με επιφύλαξη και γενικευμένη αντιπαραθετικότητα. Κάτι τέτοιο είναι απόλυτα εξηγήσιμο. Η ταύτιση της ελλαδικής Εκκλησίας, και ιδιαίτερα της ηγεσίας της, με τους πολέμιους της Αριστεράς είναι αναμφισβήτητη, αν αναφερθεί κανείς στη νεότερη Ιστορία της χώρας.

Ταυτίστηκε με το φασιστικό καθεστώς του Μεταξά, όπως και με το μετεμφυλιακό κράτος των νικητών, συμμετέχοντας στους διωγμούς της καθημαγμένης μετά τη Βάρκιζα Αριστεράς.

Υποστήριξε το καθεστώς της ανωμαλίας των ανακτόρων, ανεχόμενη το όργιο βίας και νοθείας, στεκόμενη απέναντι στους δημοκρατικούς αγώνες του λαού μας.

Ευλόγησε το χουντικό καθεστώς στηρίζοντας, ιδεολογικά και όχι μόνο, το τρίπτυχο «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια».

Αλλά και μεταδικτατορικά, στάθηκε απέναντι σε όλες τις πρωτοβουλίες για εξορθολογισμό των σχέσεων των πολιτών ή της ίδιας με το κράτος (βλ. πολιτικός γάμος, εκκλησιαστική περιουσία, πολιτικός όρκος, αναγραφή θρησκεύματος στις ταυτότητες κ.ά.). Στεκόμενη πάντα, σταθερά, απέναντι σε κατοχύρωση θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών (εκτρώσεις, σύμφωνο συμβίωσης κ.λπ.).

Οι φωτεινές εξαιρέσεις

Βεβαίως και θα πρέπει να επισημάνουμε τη στάση ορισμένων φωτεινών εκκλησιαστικών παραγόντων, αλλά και λαμπρών παραδειγμάτων, του λαϊκού κυρίως κλήρου, που τίμησαν το σχήμα τους και κράτησαν ψηλά τις αξίες του ανθρώπου.

Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τους ΕΑΜικούς Μητροπολίτες, Κοζάνης Ιωακείμ, Ηλείας Αντώνιο, καθώς και τον μεγάλο κοινωνιστή, τον Χίου Ιωακείμ Στρουμπή. Τον αρχιμανδρίτη Γερμανό (π. Ανυπόμονο), τον παπά Γεώργιο Πυρουνάκη και τόσους άλλους που στρατεύτηκαν δίπλα στο ποίμνιό τους, δεχόμενοι διώξεις και ατιμώσεις από τους κρατούντες της Εκκλησίας.

Απέναντι στην ιστορική αυτή πορεία της επίσημης Εκκλησίας, η Αριστερά γενικά στέκεται αντιπαραθετικά. Όσες φορές μάλιστα επιχείρησε να υπερβεί αυτή τη σχέση (συμφωνία κράτους - Εκκλησίας το 2018, επίσκεψη Τσίπρα ως πρωθυπουργού στο Όρος), διαψεύστηκε ολοκληρωτικά.

Προσπαθώντας να προσεγγίσουμε τα αίτια της προβληματικής αυτής σχέσης, θα πρέπει να επισημάνουμε κάποια ζητήματα και στις δύο πλευρές.

Οι ευθύνες της Εκκλησίας...

Η Εκκλησία, κυρίως η διοικούσα Εκκλησία, οφείλει να αντιληφθεί τον ρόλο της στον σύγχρονο κόσμο με νέες προσεγγίσεις. Γύρω της συμβαίνουν αλλαγές που οφείλει να τις κατανοήσει με νέες αναλύσεις και να τοποθετηθεί με τόλμη και αποφασιστικότητα. Οι όροι με τους οποίους καλείται να διαδραματίσει τον ρόλο της είναι διαφορετικοί και αλλάζουν με ασύλληπτες ταχύτητες. Η παράδοσή της είναι τόσο πλούσια που έχει τη δυνατότητα αναζήτησης νέων πρακτικών και στάσεων. Η πορεία της άλλωστε μέσα στους αιώνες είναι πορεία συγκλίσεων, προσαρμογών, υπερβάσεων. Μπορεί και πρέπει να πάψει να είναι φοβική, κατανοώντας πως ο σύγχρονος άνθρωπος έχει ανάγκης διαφορετικής προσέγγισης, με άλλο, σύγχρονο λόγο. Όχι ξύλινο, αλλά ζωντανό. Έχει άλλα ζητούμενα. Έχει δικαιώματα τα οποία απαιτεί με όρους αξιοπρέπειας και ισότητας. Η Εκκλησία οφείλει να έχει έντιμη θέση απέναντι σε όλα αυτά και σε πολλά άλλα. Οφείλει να στέκεται δίπλα στον λαό της συνολικά. Δεν μπορεί να απευθύνεται στο «μέρος», αλλά στο «όλον». Η λογική «της δεξιάς του Κυρίου» είναι ανατριχιαστικά διχαστική.

...και της κυβερνώσας Αριστεράς

Από την άλλη μεριά, η Αριστερά είναι υποχρεωμένη πλέον να επεξεργαστεί θέση πολιτική, συγκροτημένη και ολοκληρωμένη απέναντι στην Εκκλησία. Αναφέρομαι, βέβαια, στην κυβερνώσα Αριστερά. Αυτή που διαχειρίστηκε για τέσσερα περίπου χρόνια τη χώρα και αναμένει. Μέχρι τώρα οι σχέσεις της καθορίζονται από σπασμωδικές κινήσεις, άτολμες πρωτοβουλίες και, δυστυχώς, από προσωπικές στρατηγικές.

Οφείλει να αποκτήσει ακριβή γνώση των εκκλησιαστικών πραγμάτων, όχι μέσω της πλασματικής εικόνας που μεταφέρουν κάποιοι «γνώστες». Οφείλει να ξεκαθαρίσει τι είδους ακριβώς σχέσεις επιδιώκει με την Εκκλησία. Να εκτιμήσει τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί και να ορίσει τα όρια μέσα στα οποία μπορεί να κινηθεί. Η λογική της γάτας που αποφασίζει να διασχίσει τη λεωφόρο και το τι της συμβαίνει στη μέση του δρόμου δεν αξίζει στη δική μας Αριστερά. Οφείλουμε να ξαναπιάσουμε το νήμα των σχέσεών μας με την Εκκλησία από εκεί που κόπηκε απότομα, με τη συμμετοχή στην κυβέρνηση του βουνού φωτισμένων εκκλησιαστικών ηγετών. Από το σημείο εκείνο που λαμπροί κληρικοί υπήρξαν πρωτεργάτες του φιλειρηνικού κινήματος στα μεταδικτατορικά χρόνια. Να συναντηθούμε επιτέλους με τον λαϊκό κλήρο που βρίσκεται κοντά μας και στηρίζει, έστω και κριτικά, επιλογές μας.

Θέσεις χωρίς συμπλέγματα

Το επερχόμενο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, όποτε αυτό γίνει, είναι, νομίζω, μια καλή ευκαιρία να ανοίξουμε τα ζητήματα αυτά. Με θάρρος, χωρίς υπεκφυγές, χωρίς συμπλεγματικές συμπεριφορές. Θα είναι μια ευκαιρία την οποία, αν δεν την εκμεταλλευτούμε, θα είναι μια μεγάλη απώλεια για όλους. Η Αριστερά δεν φοβάται. Ειδικά η δική μας Αριστερά, η οποία έχει πρωτοστατήσει ιστορικά στον διάλογο με τον Χριστιανισμό.

Τέλος, ας μη χαρίζουμε συλλήβδην τον χώρο αυτόν στην αντίδραση και ας μην απαξιώνουμε έναν ολόκληρο κόσμο που μπορεί να θρησκεύεται και ταυτόχρονα να βρίσκεται απέναντι σε επιλογές της διοικούσας Εκκλησίας. Ανάμεσά τους και πολλούς συντρόφους μας, επιτρέψτε μου να επισημάνω.

* Ο Ανδρέας Μιχαηλίδης είναι βουλευτής Χίου του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία και γενικός γραμματέας της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας

Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL