Του Λέανδρου Πολενάκη
Ο “Ήχος του όπλου” είναι ένα πολιτικό έργο, όπως άλλωστε όλα τα έργα της Αναγνωστάκη. Υπήρξε το κύκνειο άσμα του Καρόλου Κουν το 1987. Με την αξέχαστη εκείνη επική παράσταση, που κουβαλούσε κάτι από τον επικό του βίο, μια ασίγαστη ορμή προς τα εμπρός, έκλεισε ο κύκλος του σε αυτόν τον κόσμο.
Τα πρόσωπα του “Ήχου” είναι τα “απελευθερωμένα” πρόσωπα της επαναστατημένης, αντισυμβατικής γενιάς του ’80. Ένα ολόκληρο πλήθος, πέραν των επώνυμων ρόλων, που βγήκε στους δρόμους με σημαίες και λάβαρα, γιορτάζοντας τη νίκη του, και η φωνή του φτάνει στη σκηνή. Το ενορατικό έργο της Αναγνωστάκη κοίταζε μπροστά, προϊδεάζοντάς μας για ένα μέλλον δριμύ που ερχόταν “παρά προσδοκίαν”. Όλους εμάς που σήμερα, τριάντα χρόνια μετά, μας τελείωσαν τα έτοιμα στερεότυπα, ζούμε το δριμύ μέλλον ως παρόν και αναζητάμε τον “χαμένο χρόνο” μας. Όπως ένα παιδί κοιτάζει, από το πίσω παράθυρο ενός αυτοκινήτου που τρέχει, τον δρόμο να φεύγει και τον ορίζοντα των γεγονότων όλο να στενεύει. Είναι φυσικό μετά από αυτό να αλλάζει και ο τρόπος προσέγγισης αυτού του πολυεπίπεδου έργου. Να το “παίρνουμε” από μια άλλη, συγκλίνουσα τροχιά, από εκείνη των διαψευσμένων ονείρων.
Τα πρόσωπα του έργου να είναι ταυτοχρόνως πρόσωπα μιας άλλης ιστορίας και μιας άλλης, αόρατης σκλαβιάς, εκείνης των στενών, υποχρεωτικών αστικών κοινωνικών και οικογενειακών σχέσεων. Επάλληλες, κατά κάποιο τρόπο, φυλακές, η μία μέσα στην άλλη, όπου το παιχνίδι της εξουσίας ντύνεται ηπιότερες επιφανειακά μορφές και η βία προσκτάται πρόσωπο “γλυκό”, του έρωτα, του γάμου και της μητρότητας κατά προτίμηση. Η χειρότερη, ίσως, παγίδα για τα μέλη του ανθρώπινου μικρόκοσμου, που η συγγραφέας εστιάζει επάνω τους τον μεγεθυντικό φακό της παρατηρώντας τις κινήσεις και τις συμπεριφορές τους. Είναι νόμιμο, επομένως, να πιάνουμε το νήμα του έργου είτε από τη μια του άκρη, της “μεγάλης” εξουσίας, (πολιτικής), είτε από την άλλη του άκρη, της “μικρής” εξουσίας (κοινωνικής/οικογενειακής). Ή και από τις ακόμα μικρότερες που ασκούνται μέσα σε αυτήν, συνιστώντας εξίσου συνθλιπτικές πιέσεις που γεννούν αντίστοιχες αντίρροπες τάσεις φυγής-επιστροφής σε άντρες, γυναίκες, γονείς, παιδιά.
Τον δεύτερο δρόμο ακολουθεί η παράσταση στο Θέατρο “Σταθμός”, συμπαραγωγή με το ΔΗΠΕΘΕ Σερρών, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, πιάνοντας το αφηγηματικό νήμα από τη βραχύτερη και πιο δύσκολη άκρη του, την οικογενειακή. Είδε και διέκρινε το αδιέξοδο της αγάπης όταν είναι κτητική και του έρωτα όταν είναι ζηλωτικός. Έδωσε ανάγλυφη την ψυχολογία των προσώπων, με όλες τις μικροκλίμακες των συναισθημάτων. Σε ρυθμούς ισότονους και, μερικές φορές, περί το τέλος, λίγο χαλαρούς. Ίσως και με κάποια υπερβολή στα εμβόλιμα χορευτικά. Αλλά, εντάξει.
Δύο πολύ καλές “βαθιές” ερμηνείες, αντίθετες, ρομαντική versus κυνική, αλλά ομοειδείς και ελκόμενες, υποστασιακές αμφότερες, της Βασιλικής Τρουφάκου (Φανή) και της Τζένης Σκαρλάτου (Μαρίκα), στηρίζουν και σφραγίζουν την παράσταση συμπληρούμενες από την αφοπλιστική ταυτοπάθεια του νεότατου Κώστα Νικούλι (Γιαννούκος). Ο Αγησίλαος Μικελάτος (Μιχάλης) υπερέβαλε σε μελαγχολία, έχω την αίσθηση ότι θα έπρεπε να δοθεί ένα κλικ κοντύτερα στην ηλικία και στην εποχή του. Η Πέγκυ Σταθακοπούλου με πολύ θετικές στιγμές - σιωπές, ο Σταύρος Μερμήγκης (Ηλίας), έμπειρος, παλιός, καλός. Με ωραία, λειτουργικά σκηνικά (Γιάννης Αρβανίτης), κοστούμια (Βασιλική Σύρμα), μουσική (Αντώνης Παπακωνσταντίνου), φωτισμούς (Αλέξανδρος Αλεξάνδρου) και βίντεο (Μιχάλης Κλουκίνας).
