"Εξαφανίστηκαν" τα ενοικιαστήρια στο κέντρο της Αθήνας

Πριν από μερικά χρόνια τα ενοικιαστήρια "στριμώχνονταν" στις εισόδους των πολυκατοικιών και στις κολώνες στις γειτονιές της Αθήνας, ειδικά στις συνοικίες του κέντρου που πρώτες έπληξε η ύφεση στην αγορά ακινήτων, αλλά και το μεταναστευτικό. Η εικόνα αυτή ανήκει πλέον στο παρελθόν, όπως συμπεραίνει μελέτη της εταιρείας Grant Thornton με τίτλο "Ο κοινωνικός  αντίκτυπος  της οικονομίας του  διαμοιρασμού και προτεινόμενες ρυθμιστικές παρεμβάσεις", την οποία διενήργησε για λογαριασμό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου της Ελλάδας με επίκεντρο τις συνέπειες από τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων, τύπου AirBnB.

Τα στοιχεία που συγκέντρωσε η μελέτη και απεικονίζονται στον παρακάτω πίνακα είναι χαρακτηριστικά. Στην περιοχή της πλατείας Βάθη και στον Άγιο Κωνσταντίνο, το 91% των ακινήτων προσφέρεται για βραχυχρόνια μίσθωση. Υψηλά τα ποσοστά σε Κεραμεικό, σταθμό Λαρίσης, Κουκάκι, Άγιο Νικόλαο και Πετράλωνα. Ακόμη πιο έντονο το φαινόμενο σε τουριστικούς προορισμούς όπως τα Χανιά, η Ρόδος και η Κέρκυρα. Σύμφωνα με τη μελέτη, συγκροτούνται τα πρώτα "τουριστικά γκέτο" στα κέντρα πόλεων.

Σε περιοχές τόσο της Αθήνας, όπως το Κουκάκι, η Πλάκα, οι συνοικίες γύρω από την Ακρόπολη, όσο και του υπολοίπου της χώρας παρατηρείται έντονη ψαλίδα μεταξύ του πλήθους των προσφερόμενων ακινήτων για μακροχρόνια μίσθωση σε σχέση με τη βραχυχρόνια. Η αναλογία ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης ως προς το σύνολο φτάνει μέχρι το 95%, ενώ η αναλογία των τιμών αγγίζει το 5:1 μεταξύ βραχυχρόνιας και μακροχρόνιας μίσθωσης.

Το πρόβλημα για όσους ψάχνουν μόνιμη κατοικία να ενοικιάσουν είναι πλέον μεγάλο, αφού οι περιοχές του κέντρου έχουν αποκλειστεί και τα ενοίκια τραβούν την ανηφόρα.

Για το δήμο Αθηναίων, η έρευνα έδειξε πως κάθε ένα ακίνητο στην οικονομία διαμοιρασμού στερεί δύο ακίνητα στις μακροχρόνιες μισθώσεις και πως η αύξηση κατά 25% του μεγέθους της οικονομίας διαμοιρασμού του 2018, αύξησε τις τιμές των ενοικίων μακροχρόνιας μίσθωσης κατά 9,3%.  

Η ανάλυση, που συμπεριέλαβε και άλλες περιοχές της χώρας με αύξηση της οικονομίας διαμοιρασμού αλλά και ανάγκη για μακροχρόνιες μισθώσεις (λόγω π.χ. αυξημένης πυκνότητας πληθυσμού, παρουσίας πανεπιστημίου, κλπ), επιβεβαίωσε το αποτέλεσμα εκτοπισμού και αύξησης των τιμών των ενοικίων. Πρακτικά η αύξηση κατά 25% του μεγέθους της οικονομίας διαμοιρασμού του 2018, αύξησε τις τιμές των ενοικίων μακροχρόνιας μίσθωσης κατά 8,7%. Στη μελέτη επισημαίνεται ακόμη πως υπάρχει επιβάρυνση των οικονομικά αδύναμων ομάδων, δεδομένου του προφίλ των ενοίκων μακροχρόνιων μισθώσεων (μισθωτοί, φοιτητές, μονογονεϊκές οικογένειες, χαμηλοσυνταξιούχοι). 

Το δείγμα που χρησιμοποιήθηκε ήταν 15.000 ακίνητα βραχυχρόνιας και μακροχρόνιας μίσθωσης από επτά δημοτικές κοινότητες του δήμου Αθηναίων (41 γεωγραφικά διαμερίσματα) και επιπλέον 21.000 ακίνητα από τέσσερις λοιπές περιοχές (Θεσσαλονίκη, Κρήτη, Κέρκυρα, Ρόδος). Η περίοδος αναφοράς ήταν από το Νοέμβριο του 2018 έως και τον Ιανουάριο του 2019, δηλαδή διάστημα εκτός τουριστικής σεζόν.

Σύμφωνα με τη μελέτη για τη Grant Thornton, τα μεγέθη της οικονομίας διαμοιρασμού καταγράφουν ετήσια ποσοστιαία αύξηση κατά 25%, με έσοδα άνω των 1,9 δισ. ευρώ, ποσό που προσεγγίζει το 10% της ετήσιας τουριστικής δαπάνης.

Την ίδια ώρα η μείωση των δημοσίων εσόδων (η καθαρή απώλεια δημοσίων εσόδων από την τριετία 2016-2018 εκτιμάται στα 300 εκατ. ευρώ περίπου) και συνακόλουθα τον περιορισμό πόρων κοινωνικής πολιτικής, την απώλεια θέσεων εργασίας (36.560 την τελευταία τριετία).

Βασιλική Κουρλιμπίνη
vicky.kourlibini@capital.gr