Παράθυρο στην ιδιωτική υγεία μέσω επαγγελματικών ταμείων

Του Δημήτρη Κατσαγάνη

Ραγδαία αναμένεται η ανάπτυξη του δεύτερου πυλώνα της επαγγελματικής ασφάλισης στην Ελλάδα την αμέσως επόμενη περίοδο. 

Οι σημαντικές αποδόσεις στην επένδυση των αποθεματικών των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ), που ήδη λειτουργούν, η συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα της υγείας αλλά και οι συμπληρωματικές –πέραν εκείνων της δημόσιας ασφάλισης– παροχές στους ασφαλισμένους κάνουν τους τελευταίους να στρέφονται ολοένα και περισσότερο προς αυτή την κατεύθυνση.

Έτσι, έπειτα από μια σχεδόν δεκαετή στασιμότητα που έφερε η κρίση στην Ελλάδα αλλά και οι περικοπές στις συντάξεις, ο πυλώνας των ΤΕΑ, ο οποίος στέκεται ενδιάμεσα μεταξύ του πρώτου πυλώνα, της υποχρεωτικής δημόσιας ασφάλισης (ΕΦΚΑ, ενιαίο ταμείο επικουρικού-εφάπαξ, ΕΟΠΥΥ), και του τρίτου πυλώνα, της ατομικής ιδιωτικής ασφάλισης, φαίνεται πως κινείται ξανά και, μάλιστα, πολύ γρήγορα.

Βασικό στοιχείο της επαγγελματικής ασφάλισης είναι η ομαδική, εθελοντική, προαιρετική συνήθως, ασφάλιση εργαζομένων ενός κλάδου εργαζομένων με καταβολή πολύ χαμηλών ασφαλίστρων, που οδηγούν σε επιπρόσθετες του ΕΟΠΥΥ παροχές υγειονομικής περίθαλψης υγείας μέσω πρόσβασης σε ιδιωτικές κλινικές και διαγνωστικά κέντρα. Πολλά, δε, επαγγελματικά ταμεία, πέραν της ευνοϊκότερης πρόσβασης στην ιδιωτική υγεία, παρέχουν ταυτόχρονα ή αποκλειστικά επικουρικές συντάξεις και εφάπαξ. 

Ενδιαφέρον από πολλούς 

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι προς την επαγγελματική ασφάλιση στρέφονται όλες οι βασικές κατηγορίες ασφαλισμένων της χώρας και, συγκεκριμένα, οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα, οι δημόσιοι υπάλληλοι, αλλά και οι αυτοαπασχολούμενοι. Πιο συγκεκριμένα: 

- Ήδη από τον Οκτώβριο του 2017 επαναλειτούργησε πλήρως το Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης των υπαλλήλων του υπουργείου Οικονομικών (ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ), στο οποίο έχει ασφαλιστεί πάνω από το 50% των εφοριακών υπαλλήλων (5.000 από τους 10.000) μαζί και τα περισσότερα από τα εξαρτώμενα μέλη τους. Συνολικά, δε, το Ταμείο αριθμεί σήμερα σχεδόν 11.000 μέλη, κυρίως και εξαρτώμενα. Μάλιστα, στο ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ έχουν δηλώσει, κατ' αρχάς, ότι ενδιαφέρονται να συζητήσουν να ενταχθούν και άλλοι σύλλογοι εργαζομένων στο Δημόσιο (πέραν του ΥΠΟΙΚ), όπως του υπουργείου Εργασίας, του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, του ΕΟΠΥΥ, του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης. Το αμέσως επόμενο διάστημα, το ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ αναμένεται να εντάξει στις παροχές του και το εφάπαξ (πέραν εκείνου που δικαιούνται οι υπάλληλοι από το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων). 

- Σε τελικό στάδιο αδειοδότησης από τις αρμόδιες εποπτικές Αρχές είναι το Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης των Ναυτιλιακών Επιχειρήσεων Ομίλου Τσάκου και Συνεργατών. Το ίδιο και το ΤΕΑ των συνεργατών πωλήσεων της Interamerican. Πληροφορίες αναφέρουν ότι σε προχωρημένο στάδιο επεξεργασίας φακέλου αδειοδότησης τελούν και άλλες εταιρείες από δυναμικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας.

- Εξάλλου, και οι δικηγόροι, σε πρόσφατη συνάντησή τους με την υπουργό Εργασίας, κυρία Έφη Αχτσιόγλου, ζήτησαν την έξοδό τους από το δημόσιο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ και την ίδρυση ενός Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης για την επικουρική σύνταξη και το εφάπαξ. Και αυτό, λόγω των δυσβάσταχτων εισφορών (7% για το επικουρικό και 4% για το εφάπαξ) που πρέπει να καταβάλουν από 1/1/2017 υπέρ των κλάδων αυτών. 
 
Πλεονεκτήματα 

Σύμφωνα με στελέχη των επαγγελματικών ταμείων, τα βασικά πλεονεκτήματά τους είναι τα ακόλουθα: 

- Είναι Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

- Σε περίπτωση διάλυσης, το προϊόν της εκκαθάρισης στο οποίο ανήκουν και οι εργοδοτικές εισφορές διανέμεται ανάλογα με την ασφαλιστική προσδοκία των ασφαλισμένων.

- Διαθέτουν πλήρη διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια.

- Υιοθετούν χρηστή διοίκηση, διασφαλίζουν διαφάνεια και ανταποδοτικότητα των εισφορών.

- Οι εισφορές τους απαλλάσσονται από φόρο ασφαλίστρου και αμοιβές διαμεσολαβούντων.

- Εξασφαλίζουν σημαντικά φορολογικά κίνητρα βάσει του Ν. 4172/2013, με εξαίρεση της εισφοράς από το φορολογητέο εισόδημα του μέλους.

- Στη χορήγηση συνταξιοδοτικών παροχών ακολουθούν υποχρεωτικά το κεφαλαιοποιητικό σύστημα.

- Διαχειρίζονται επαγγελματικά τα περιουσιακά τους στοιχεία.

- Αποδεσμεύουν το κράτος από ένα τμήμα των δαπανών για την κοινωνική προστασία.

- Υπόκεινται σε αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας, που εναρμονίζεται με τις ευρωπαϊκές οδηγίες, από τρεις κρατικές εποπτικές Αρχές (Εθνική Αναλογιστική Αρχή, Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και Υπουργείο Εργασίας) και έλεγχο από ανεξάρτητους φορείς (ορκωτούς / εσωτερικούς ελεγκτές).

Ποια επαγγελματικά ταμεία λειτουργούν σήμερα 

Σήμερα λειτουργούν στην Ελλάδα συνολικά 17 Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης. Από αυτά, τα 4 είναι υποχρεωτικού χαρακτήρα ασφάλισης, ενώ τα υπόλοιπα 13 εθελοντικής ασφάλισης. Η συνολική περιουσία των εν λειτουργία ΤΕΑ, αυτή προσεγγίζει την 31/12/2017 υπερβαίνει το 1,5 δισ. ευρώ. Πιο αναλυτικά, τα Ταμεία αυτά είναι τα ακόλουθα (τα 4 τελευταία είναι τα υποχρεωτικής ασφάλισης): 
 
ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ (Υπουργείου Οικονομικών) 
ΤΕΑ ΠΑΣΙΑΛ & ΕΑ (Αστικών Συγκοινωνιών)
ΤΕΑ - ΙΣΘ Ν.Π.Ι.Δ. (Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης)
Τ.Ε.Α.Υ.Ε.Τ. Ν.Π.Ι.Δ. (Υπαλλήλων Εμπορίου Τροφίμων)
Τ.Ε.Α.Υ.Φ.Ε.-Ν.Π.Ι.Δ.(Υπαλλήλων Φαρμακευτικών Εργασιών) 
ΤΕΑ INTERAMERIKAN (Προσωπικού Ομίλου Ιnteramerican) 
ΤΕΑ ΕΑΠΑΕ (Aσφαλιστών και Προσωπικού Ασφαλιστικών Εταιρειών)
ΤΕΑ ΕΛΤΑ (Προσωπικού ΕΛΤΑ)
ΤΕΑ ΕΕΚΕ (Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας Ελλάδας)
ΕΤΕΑΠΕΠ (Προσωπικού Εταιρειών Πετρελαιοειδών)
Τ.Ε.Α.Ε.Τ.Δ.Ε.Α.Π.Λ. Ν.Π.Ι.Δ. (Ελληνικού Τμήματος Διεθνούς Ενώσεων Αστυνομικών –Πυροσβεστών –Λιμενικών)
ΤΕΑ Accenture (Προσωπικού Accenture) 
Ε.Τ.Α.Ο. (Oικονομολόγων)
Τ.Ε.Α.ΓΕ. - Ν.Π.Ι.Δ. (Γεωτεχνικών)
ΤΕΑ Johnson & Johnson (Προσωπικού των Εταιρειών Johnson & Johnson)
ΤΕΑ Σ.Ο.Ε.Λ. (Oρκωτών Ελεγκτών Λογιστών) 
ΤΕΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΑΖΙΝΟΥ - Ν.Π.Ι.Δ. (Προσωπικού Καζίνου)
Τ.Ε.Α.Υ.Ε.Τ. Ν.Π.Ι.Δ. (Υπαλλήλων Εμπορίου Τροφίμων)
Τ.Ε.Α.Υ.Φ.Ε.-Ν.Π.Ι.Δ. (Υπαλλήλων Φαρμακευτικών Εργασιών) 
ΤΕΑ ΕΑΠΑΕ (Aσφαλιστών και προσωπικού Ασφαλιστικών Εταιρειών)
ΕΤΕΑΠΕΠ (Προσωπικού Εταιρειών Πετρελαιοειδών)

Το 25% των εργαζομένων στην Ευρώπη ασφαλίζεται επαγγελματικά σε επαγγελματικά ταμεία

Τα συνολικά υπό διαχείριση κεφάλαια των επαγγελματικών ταμείων στην Ευρώπη ξεπερνούν τα 3,8 τρισεκατομμύρια ευρώ, αποτελώντας το 24% του ΑΕΠ του ΕΟΧ. 

Τα ΤΕΑ στην πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών διαδραματίζουν ουσιαστικά τον ρόλο της επικουρικής ασφάλισης που λειτουργεί στη χώρα μας. Χρηματοδοτούνται από τους εργαζομένους και τους εργοδότες και αναπληρώνουν ένα σημαντικό ποσοστό του συντάξιμου εισοδήματος των μελών τους, που κυμαίνεται από 20% έως 50% σε ορισμένες χώρες. 

Δήλωση προέδρου ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ, κ. Χρήστου Νούνη

​Το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας χρήζει επειγόντως ριζικού εξορθολογισμού και σημαντικών μεταρρυθμιστικών παρεμβάσεων μακροχρόνιας διάρκειας, που θα διασφαλίσουν τον εκσυγχρονισμό και τη μακροχρόνια βιωσιμότητά του. Πυξίδα προς την κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να αποτελέσουν τα υιοθετούμενα μικτά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, δηλαδή μοντέλα ασφάλισης με συνδυασμό αναδιανεμητικών και κεφαλαιοποιητικών χαρακτηριστικών που λειτουργούν δοκιμασμένα και αποτελεσματικά στα 19 από τα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και μάλιστα στις 5 από τα 19 αυτές χώρες (σκανδιναβικές) είναι υποχρεωτικά.

Προς την κατεύθυνση αυτή, ο θεσμός της συμπληρωματικής επαγγελματικής ασφάλισης πρέπει να αναλάβει αυξημένο ρόλο με την υποστήριξη της Πολιτείας και τη χάραξη εκ μέρους της δέσμης πολιτικών που θα εμπεριέχουν ελκυστικά κίνητρα ίδρυσης και λειτουργίας επαγγελματικών ταμείων, δεδομένου ότι ο 2ος πυλώνας ασφάλισης διασφαλίζει τη μεγιστοποίηση της ανταποδοτικότητας εισφορών-παροχών μέσω του κεφαλαιοποιητικού του χαρακτήρα, τη μακροχρόνια βιωσιμότητα του συστήματος και τη συμπληρωματικότητα των κρατικών παροχών με πρόσθετες παροχές/εισοδήματα που αυξάνουν σε σημαντικό βαθμό για τους συμμετέχοντες.