Του Γ. Αγγέλη
Η επόμενη ημέρα για την Ε.Ε. αναμφίβολα θα αρχίσει να διαγράφεται στον ορίζοντα αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων των ευρωεκλογών του Μαΐου 2019.
Δύο είναι οι μεγάλες αλλαγές που αναμένεται να διαμορφώσουν τις εσωτερικές πολιτικές και οικονομικές ισορροπίες, αλλά και οι δύο φαίνεται να αφορούν πρόσωπα από τη Γερμανία.
Μέρκελ και Βάιντμαν είναι τα πρόσωπα αναφοράς και έχουν να κάνουν με την προεδρία της Κομισιόν και την προεδρία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Σύμφωνα με τις πολιτικές ζυμώσεις που έχουν ηδη αρχίσει να γίνονται στο Βερολίνο, η καγκελάριος Μέρκελ βλέπει το πολιτικό της μέλλον να κινείται προς τις Βρυξέλλες, αν η κυριαρχία του CSU και της κυβέρνησής της στο Βερολίνο τεθεί υπό αμφισβήτηση από τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών του Μαΐου.
Η κυρία Μέρκελ, σύμφωνα με πληροφορίες που κυκλοφορούν στο Βερολίνο, εφόσον διαπιστώσει ότι το κύρος της ως καγκελαρίου τεθεί υπό αμφισβήτηση στο Βερολίνο από το εκλογικό αποτέλεσμα του Μαΐου, θα δρομολογήσει το "άλμα" προς την προεδρία της Κομισιόν και τη διαδοχή του κ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, η θητεία του οποίου ολοκληρώνεται το φθινόπωρο.
Οι συνέπειες μιας τέτοιας απόφασης δεν είναι ούτε εύκολες ούτε απλές για τη Γερμανία, αλλά και για το ευρωπαϊκό ισοζύγιο κατανομής των θέσεων εξουσίας.
Η ανάληψη της θέσης της προεδρίας της Κομισιόν από την κυρία Μέρκελ αυτομάτως θα ακυρώσει την προοπτική ανάληψης της θέσης του επικεφαλής της ΕΚΤ από έναν Γερμανό αξιωματούχο, ήτοι από τον πρόεδρο της Bundesbank, κ. Βάιντμαν.
Εδώ και 20 χρόνια από τη λειτουργία της ΕΚΤ, κανείς Γερμανός δεν έχει αναλάβει αυτήν τη θέση ευθύνης στη Φρανκφούρτη.
Ο Βάιντμαν και η ΕΚΤ
Ο κ. Βάιντμαν είχε, βέβαια, προβλήματα ήδη από μόνος του με αυτή την υποψηφιότητα, καθώς μέχρι σήμερα έχει σταθεί απέναντι σχεδόν σε όλες τις αποφάσεις του νυν προέδρου, κ. Ντράγκι, που αφορούσαν τις πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης, το QE, το ΟΜΤ, το "whatever it takes" κ.λπ.
Βέβαια, ποτέ δεν δημιούργησε κρίση στη λήψη των αποφάσεων με τις οποίες η ηγεσία Ντράγκι οδήγησε στην αντιμετώπιση της κρίσης μετά το 2008. Ταυτόχρονα, όμως, οικοδόμησε όλα αυτά τα χρόνια το προφίλ του κεντρικού τραπεζίτη που αφενός υποστηρίζει την ταχεία επιστροφή στην "κανονικότητα" του τέλους της ποσοτικής χαλάρωσης και των υψηλότερων επιτοκίων, αφετέρου ήταν πάντα ο απόλυτος εκφραστής της μη αμοιβαιοποίησης του χρέους μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης.
Άλλωστε, αυτός είναι ο "εμπνευστής" της τροποποίησης της απόφασης που είχε αρχικά προταθεί από τον Ντράγκι για αγορά από την ΕΚΤ κρατικών ομολόγων. Η τροποποίηση ήταν να μπορούν οι κεντρικές τράπεζες να αγοράζουν τα ομόλογα του δικού τους κράτους και να μη "φορτώνονται" με ομόλογα των οποίων δεν θέλουν να αναλάβουν το ρίσκο...
Πολλές θέσεις
Αν η κυρία Μέρκελ αναλάβει τη θέση της προεδρίας της Κομισιόν, είναι εκ των πραγμάτων αδύνατο να παραμείνει ανοιχτή η δίοδος του κ. Βάιντμαν προς την προεδρία της ΕΚΤ.
Και αυτό γιατί ήδη στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) βρίσκεται ο Γερμανός κ. Χόιερ, όπως επίσης Γερμανοί βρίσκονται στην προεδρία του SRB (Single Resolution Board) και του ESM: Έλκε Κόνιγκ και Κλάους Ρέγκλινγκ αντίστοιχα.
Το ενδιαφέρον είναι ότι ο κ. Βάιντμαν, παλιό στέλεχος του ΔΝΤ και χωρίς κομματική ταυτότητα του CSU, υπήρξε ο πλέον στενός οικονομικός σύμβουλος της κυρίας Μέρκελ και ως τέτοιος προωθήθηκε στην ηγεσία της Bundesbank. Ως τέτοιος, βέβαια, δεν μπορεί να αγνοήσει τη θέληση της κυρίας Μέρκελ, αν και όταν εκφραστεί το 2019 μετά τις ευρωεκλογές. Όμως μια τέτοια εξέλιξη αναδιατάσσει το ισοζύγιο στο εσωτερικό της Ευρωζώνης και ανοίγει περιθώρια για άλλες κατανομές στα πόστα εξουσίας που το 2019 πρέπει να ξαναμοιραστούν. Και είναι έξι οι ισχυρές θέσεις που θα πρέπει να καλυφθούν τότε: πρόεδρος της Κομισιόν, πρόεδρος της ΕΚΤ, πρόεδρος του Συμβουλίου, πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, αντιπροεδρία της Κομισιόν για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, επίτροπος για τις οικονομικές υποθέσεις.
Οι νέες ηγεσίες μπροστά σε ενδεχόμενη νέα κρίση
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι συζητήσεις και οι ζυμώσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη στην Ευρωζώνη των "19" και στην Ευρώπη των "27" έχουν ως σημεία αναφοράς τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στην αρχιτεκτονική της Ευρώπης μπροστά στο ενδεχόμενο ενός νέου κύκλου κρίσης, με αφορμή τόσο το Brexit όσο και τις συνέπειες του εμπορικού πολέμου με τις ΗΠΑ.
Η μετακίνηση της κυρίας Μέρκελ στις Βρυξέλλες θα άλλαζε το κέντρο βάρους των πολιτικών αποφάσεων, καθώς επικεφαλής του πλέον "πολιτικού" θεσμού της Ε.Ε., της Κομισιόν, θα βρεθεί άμεσα η επικεφαλής της πολιτικής του Βερολίνου.
Και μάλιστα με τον κ. Σόιμπλε –κατά τα λεγόμενα πολιτικών σχολιαστών στο Βερολίνο– να αντικαθιστά την κυρία Μέρκελ στη θέση του επικεφαλής της καγκελαρίας.
Ένα τέτοιο ενδεχόμενο, σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις, θα αυξήσει μεν τη γερμανική επιρροή στις ευρωπαϊκές αποφάσεις, αλλά ταυτόχρονα θα επιτρέψει και μεγαλύτερη ευελιξία στις αποφάσεις της Ευρωζώνης, καθώς θα πάψει να εμφανίζεται η διαρκής επιφύλαξη από την πλευρά της Γερμανίας, με την κυρία Μέρκελ επικεφαλής της Κομισιόν και με τον κ. Ρέγκλινγκ –επίσης πρώην συνεργάτη της– επικεφαλής του ESM, δηλαδή του "ταμείου" της Ευρωζώνης.
Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, είναι περισσότερο από βέβαιο ότι οι αποφάσεις για την επέκταση του ρόλου του ESM θα είναι θέμα ελάχιστου χρόνου.
Όλα αυτά, βέβαια, συνδέονται με την επιβεβαίωση της απειλής ευρείας αποδυνάμωσης της Χριστιανοδημοκρατίας στις επόμενες ευρωκελογές.