Στους Αη Γιώργηδες της Κρήτης (φωτογραφίες)

H Μονή Επανωσήφη ή Απανωσήφη βρίσκεται στο νομό Ηρακλείου περίπου 31 χλμ από την πόλη στο δρόμο προς Μεταξοχώρι. Είναι αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο και πρόκειται για μια από τις πιο πλούσιες μονές της Κρήτης αλλά και την μεγαλύτερη σε αριθμό μοναχών.

Στο μοναστήρι σήμερα υπάρχουν πολύτιμα κειμήλια, σταυροί, ευαγγέλια, άμφια. Χτίστηκε από τον μοναχό Παΐσιο αλλά η χρονολογία ίδρυσης είναι άγνωστη. Κατά της διάρκεια της Τουρκοκρατίας η Μονή Επανωσήφη υπήρξε πολύτιμο πνευματικό κέντρο όπου εκπαιδεύτηκαν πολλοί κληρικοί. Η Μονή πανηγυρίζει δύο φορές το χρόνο. Την 23η Απριλίου μνήμη του μαρτυρίου του Αγίου Γεωργίου και την 3η Νοεμβρίου την ανακομιδή των Ιερών Λειψάνων του Αγίου Γεωργίου, με τη συμμετοχή πλήθους προσκυνητών. 

Επίσης φυλάσσει αρκετά τεμάχια ιερών λειψάνων όπως του Αγίου Γεωργίου, της Αγίας Αικατερίνης, του Ιερού Χρυσοστόμου, του Αγίου Νεκταρίου, του Αγίου Μεθοδίου του Κρητός κ.α. Στη Μονή υπάρχει Εκκλησιαστικό σκευοφυλάκιο με ιερά κειμήλια της πίστεως και της Πατρίδας μας, όπως ιερές εικόνες, άμφια, χειρόγραφα κ.α.

Μονή Γοργολαϊνη

Η Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου του Γοργολεήμονος, ή αλλιώς όπως είναι γνωστή Μονή Γοργολαΐνη, βρίσκεται στο νομό Ηρακλείου κοντά στο χωριό Κάτω Ασίτες. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 480 μ. μέσα σε έναν καταπράσινο χώρο με τεράστιες βελανιδιές, πλατάνια και κυπαρίσσια.

Πρόκειται για ένα από τα πιο παλιά και σημαντικά μοναστήρια της Κρήτης, με πλούσια ιστορία και συμβολή. Ως ιδρυτής της αναφέρεται ο αρχιερέας Σιλβέστρος ενώ η παλαιότερη αναφορά που έχει γίνει για το μοναστήρι είναι τον 13ο αιώνα. Το τωπονύμιο Γοργολαΐνης σημαίνει «αυτός που γεμίζει τα λαγήνια (στάμνες) γρήγορα», προφανώς λόγω του ότι η περιοχή έχει πολλές πηγές. Κατά μία άλλη εκδοχή το όνομα είναι Γοργολεήμονος, που σημαίνει «αυτός που προσφέρει γρήγορη ελεημοσύνη» και αναφέρεται στη χάρη του Αγίου Γεωργίου. 

Η ανδρική μονή, από τις αρχαιότερες στην Κρήτη, επέζησε από σειρά καταστροφών κατά την Τουρκοκρατία, καθώς αποτελούσε ορμητήριο επαναστατών, όπως οι οπλαρχηγοί Μιχαήλ Κόρακας και ο Φραγκιάς Μαστραχάς. Πράγματι, στον περίβολο της μονής θα δείτε τον τάφο και τον ανδριάντα του Μαστραχά, που το 1868 σκοτώθηκε σε μάχη εναντίον των Τούρκων στους Ασίτες.

Ο Αη Γιώργης του Σεληνάρη

Η ανδρική Μονή του Αγίου Γεωργίου του Σεληνάρη είναι κτισμένη στην καρδιά του φαραγγιού του Σεληνάρη, κοντά στο Βραχάσι Λασιθίου και στη Νεάπολη. Δίπλα από το μοναστήρι περνάει η Εθνική Οδός Ηρακλείου – Αγίου Νικολάου και γι’ αυτό το μοναστήρι δέχεται πολλούς επισκέπτες καθημερινά. Για τους Κρητικούς μάλιστα θεωρείται γρουσουζιά να περνάει κάποιος το φαράγγι, χωρίς να σταματήσει στον Άγιο Γεώργιο.

Αυτό έχει επικρατήσει καθώς παλιά η μονή ήταν ένα σημείο όπου σταματούσαν για να ξεκουραστούν οι ταξιδιώτες και τα ζώα τους. Μάλιστα υπάρχει μια πασίγνωστη μαντινάδα στην Κρήτη που λέει:
Από τα Μάλια όντε περνάς
και πας για Σεληνάρι
ένα κεράκι άναψε
στ’ Αϊ – Γιωργιού τη χάρη

Η μονή κτίστηκε κατά τη δεύτερη βυζαντινή περίοδο (961-1204) και καταστράφηκε από το Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα το 1538. Λίγο αργότερα, τρία αδέλφια από τη Ρόδο εγκαταστάθηκαν στο Βραχάσι, για να αποφύγουν τον τουρκικό ζυγό. Ο ένας από αυτούς, ο Νικόλαος, οδηγήθηκε από ένα φως και βρήκε την εικόνα του Αγίου Γεωργίου στο μέρος όπου κτίστηκε το μικρό εκκλησάκι. Ο Νικόλαος εγκαταστάθηκε στο Σεληνάρι μέχρι το θάνατο του, όταν τάφηκε σε ένα μικρό σπήλαιο διαστάσεων 1,5 x 1,5 μ. στην κορυφή του Ανάβλοχου, το οποίο λάξευσε ο ίδιος. Χρόνια μετά το θάνατό του, ένα ροδίτικο καράβι περνούσε και οι ναύτες παρακολούθησαν την αξιοσημείωτη πορεία ενός αστεριού που σταμάτησε πάνω από το σπήλαιο και που έλαμπε σαν ήλιος. Κατάλαβαν τότε ότι ήταν θεϊκό σημάδι, πήγαν στο μέρος αυτό, πήραν τα κόκαλα του και τα πήγαν στη Ρόδο την πατρίδα του.

Ο Ανάβλοχος με το σπήλαιο βρίσκεται πάνω στην ανατολική πλευρά του φαραγγιού, απέναντι από τη μονή, και μπορείτε να τον διακρίνετε αν κοιτάξετε ψηλά και δείτε το μεγάλο σταυρό. Η πρόσβαση ως τον τάφο είναι εφικτή από μονοπάτι, αλλά απαιτεί καλή φυσική κατάσταση.

Το Μοναστήρι του Αη Γιώργη στο Καρύδι Αποκορώνου

Το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στο Καρύδι, βρίσκεται ανάμεσα στις Βρύσες και στο Βάμο Αποκορώνου και ιδρύθηκε από τον Μητροπολίτη Κυδωνίας και Αποκορώνου κ. Ειρηναίο το έτος 1996. 

Οι πρώτες πληροφορίες για τη Μονή αναφέρονται σε έγγραφα του 1600 ως ένα μικρό οικισμό που ονομάζονταν Καρύδι, και στην Εκκλησιαστική Απογραφή του 1636 ο Πρεσβύτερος Γεωργιλάς Κλαδάς δηλώνει τον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου που θα πρέπει να ταυτιστεί με τα θεμέλια και το Κοιμητήριο που ανασκάφτηκαν πριν από μερικά χρόνια σε μικρή απόσταση βόρεια της Μονής. Κατά την περίοδο της τουρκικής κατοχής, ο μικρός οικισμός διαλύθηκε και ο ιερέας του οικισμού για να κρατήσει αλώβητο το Ναό υποχρεώθηκε να καταβάλλει φόρο στους κατακτητές που με δυσκολία εξοικονομούσε κάθε χρόνο.

Μετά από πολλές περιπέτειες ζήτησε τη συνδρομή από την Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος Τζαγκαρόλων που βρίσκεται στο Ακρωτήρι Χανίων, για να μπορέσει έτσι για αρκετά χρόνια να καλύψει τη βαριά υποχρέωση. Με το πέρασμα των χρόνων δώρισε, περί τα 1720, τον Ιερό Ναό στην Μονή της Αγίας Τριάδος και απόεκείνη την εποχή, αφού αγόρασαν και άλλη γη, δημιουργήθηκε το Μετόχι του Αγίου Γεωργίου της παραπάνω Μονής. Το 1821 όταν ο διοικητής Κρήτης Μουσταφά Ναϊλή Πασάς παρεχώρησε περισσότερες ελευθερίες για τους Χριστιανούς της Κρήτης, ιδιαίτερα για την Ι. Μονή της Αγίας Τριάδος, ο τότε ηγούμενος Ιωάσαφ Ροδούσης φροντίζει για την εξαγορά και άλλων κτημάτων και έτσι το Μετόχι αποκτά κύρος και δίδει αρκετή βοήθεια στους Αποκορωνιώτες.

Ο Αη Γιώργης ο Βραχασιώτης
Το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου του Βραχασιώτη ανήκει στην περιφέρεια του χωριού Βραχάσι και βρίσκεται τέσσερα χιλιόμετρα, στο παλαιό βασικό οδικό άξονα Μεραμπέλλο – Οροπέδιο Λασιθίου. Φαίνεται πως ιδρύθηκε στη Β Βυζαντινή περίοδο και άκμασε την περίοδο της Βενετοκρατίας οπότε και ο ηγούμενος εκλεγόταν από τον άρχοντα των Βενετών στην Κρήτη. Γραπτές αναφορές για τη μονή και τους μοναχούν της γίνονται στα έτη 1549, 1560, 1576, 107, 1638 και για χωράφια ης ιδιοκτησίας του μοναστηριού στα έτη 1611 και 1615. Το 1607, η μονή είχε τουλάχιστον οκτώ μοναχούς. 

 Στα χρόνια της Οθωμανικής Κυριαρχίας συμμετείχε ενεργά στις επαναστάσεις κατά των Τούρκων, ενώ σήμερα δε λειτουργεί. Αν και δεν κατοικείται, από το μοναστηριακό συγκρότημα σώζονται τμηματικά ή έχουν αναστηλωθεί, το καθολικό της μονής, η τράπεζα, ορισμένα κελιά, το ελαιοτριβείο, ένας φούρνος και άλλα κτίσματα. Πρόκειται για σχετικά μεγάλο μοναστήρι, ως προς την έκταση των εγκαταστάσεων. Αναλημματικοί τοίχοι με επιπλέον οικοδομήματα θα υψώνονταν στην ανατολική κεκλιμένη πλευρά δίνοντας στη μονή φρουριακό χαρακτήρα. Ο ναός είναι δίκλιτος, θολοπρεπής και στο βόρειο κλίτος του φέρει τοιχογραφίες που χρονολογούνται στο 14ο – 15ο αιώνα. Η είσοδος ανοίγεται στο νότιο κλίτος, που κτίστηκε δεύτερο, και στο υπέρθυρό της φέρει επιγραφή με τη χρονογραφία 1592. Ακόμα, στο προσαρτημένο τριώροφο κωδωνοστάσιο υπάρχει ανάγλυφο έμβλημα με τη χρονολογία 1558.

Αση Γωνιά

Η Αση Γωνιά έχει συνδεθεί με την ευλογία των κοπαδιών την ημέρα του Αγίου Γεωργίου, ένα μοναδικό έθιμο στην Κρήτη. Οι βοσκοί της περιοχής θεωρούν προστάτη τους τον Αη-Γιώργη και συρρέουν με τα κοπάδια τους στην εκκλησία του Αη-Γιώργη του Γαλατά. 

Η εκκλησία βρίσκεται πολύ κοντά στην πλατεία του χωριού κι είναι ιδιαίτερο το θέαμα των αιγοπροβάτων να έχουν περικυκλώσει τις προτομές του Βενιζέλου και του Γύπαρη περιμένοντας τη σειρά τους να κατέβουν στο εκκλησάκι. Τα ζώα, στολισμένα με τα πιο μελωδικά "λέρια" (κουδούνια), μαντρώνονται στην "κούρτα" έξω από την εκκλησία κι αρμέγονται ένα-ένα.

Γεωργαλίδικα άλογα στους Κούμους Ρεθύμνου

Στους Κούμους του Ρεθύμνου κάθε χρόνο, ανήμερα του Αγίου Γεωργίου, τελείται η Θεία Λειτουργία και ακολουθεί η λιτανεία της εικόνας του Αγίου Γεωργίου στους δρόμους του χωριού, από γεωργαλίδικα άλογα συνοδεία νέων με παραδοσιακές φορεσιές. 

Μετά το πέρας της λιτανείας γίνεται ο αγιασμός των γαλακτοκομικών προϊόντων και στη συνέχεια η Ομάδα Ριζίτικου των Κούμων απαγγέλλει το τραγούδι του Άη Γιώργη. Σύμφωνα με το έθιμο, όλοι οι κτηνοτρόφοι του χωριού προσφέρουν την ημερήσια παραγωγή γάλακτος, η οποία αφού τυροκομηθεί στο τυροκομείο του χωριού, προσφέρεται με την μορφή τυριού στους πιστούς. 

Στο τέλος της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκε το παραδοσιακό κέρασμα στους παρευρισκόμενους με άφθονο κρασί, βραστό κρέας και ποικιλία μεζέδων, που και αυτά είναι μια προσφορά των κτηνοτρόφων του χωριού.

πηγές: cretanbeaches.com, agios-georgios.info, ρεθεμνιώτικα νέα, new.ims.forth, geocaching.com