Με αφορμή την εκδήλωση της 3ης Ιουλίου, στον Αλικιανό, στον χώρο της γέφυρας του ποταμού Κερίτη, κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί το ιστορικό του μνημείου αυτού των νεοτέρων χρόνων.
Η γέφυρα κατασκευάστηκε στα δυτικά του οδικού άξονα Χανιά – Αλικιανός – Ομαλός, πλησίον του οικισμού τότε Αλικιανού και στο ανατολικό τμήμα του σημερινού Δημοτικού Διαμερίσματος Αλικιανού του Δήμου Πλατανιά.
Με το νόμο 523/1903 που δημοσιεύθηκε στην Ε.Ε.Κ.Π. (Επίσημη Εφημερίδα της Κρητικής Πολιτείας), φύλλο αριθ. 38 τευχ. Α, 16-7-1903, εγκρίνεται το μεγάλο, για τα δεδομένα της εποχής, ποσό 45.000,00. δραχμών για κατασκευή γέφυρας «και κοιτοποίησιν εν τω ποταμώ Κερίτη». Στη συνέχεια δημοσιεύεται στην Ε.Ε.Κ.Π. φύλλο αριθ. 65, τεύχος Α, 7-11-1907, ο προϋπολογισμός της μελέτης για τη γέφυρα, που ανέρχεται σε 40.452,00 δραχμές και υπογράφεται από τον μηχανικό Χρήστο Τσολίνα. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι αναφέρεται στον προϋπολογισμό της δαπάνης η χρήση 219.93 μ3 «σκυροκονιάματος θεμελίων» για την κατασκευή θεμελίωσης της γέφυρας. Λίγες ημέρες αργότερα δημοσιεύεται στην Ε.Ε.Κ.Π. φύλλο αριθ. 66 τεύχος Γ, 20-11-1907 η προκήρυξη της δημοπράτησης του έργου.
Ενα περίπου χρόνο μετά, δημοσιεύεται νέος προϋπολογισμός μελέτης για τη γέφυρα και τη διευθέτηση της κοίτης του ποταμού (Ε.Ε.Κ.Π. φύλλο αριθ. 46, τεύχος Α, 5-9-1908)) που υπογράφεται από τον μηχανικό Μιχαήλ Σαββάκη και τον Λουίτζι Φιγγάρι, διευθυντή της Υπηρεσίας Δημοσίων Έργων. Τέλος το 1911 δημοσιεύεται «η κατασκευή θωρακείων, κορωνίδας και ρείθρων» της γέφυρας (Ε.Ε.Κ.Π. φύλλο αριθ. 40 τεύχος Γ, 7-5-1911).
Η εντυπωσιακή σε μορφή και μέγεθος, λιθόδμητη γέφυρα, αναμφισβήτητα ένα από τα πλέον σημαντικά αντίστοιχα μνημεία, έχει μήκος 90 μέτρα. Αποτελείται από τρία μεγάλα ανοίγματα που γεφυρώνονται από τρεις καμάρες με μορφή χαμηλωμένου τόξου. Τα δύο μεσαία βάθρα ενισχύονται από ισχυρές αντηρίδες. Τα τόξα των καμαρών σχηματίζουν ελαφρά προεξέχον πλαίσιο και έχουν ιδιαίτερα τονισμένο τον κεντρικό θολίτη (κλειδί). Η επιφάνεια διακίνησης επί της γέφυρας είναι επίπεδη και στις όψεις διαφοροποιείται από τα λιθόδμητα προστατευτικά στηθαία με ταινιωτό γείσο.
Τα παραπάνω στοιχεία αναφέρονται στο βιβλίο της αρχιτέκτονος – μηχανικού -αρχαιολόγου Χρυσούλας Τζομπανάκη.
Εμείς οι ντόπιοι κάτοικοι της περιοχής Αλικιανού
-χωρίς να αμφισβητούμε τη γνησιότητα των στοιχείων της προαναφερόμενης επιστήμονος- μπορούμε να προσθέσουμε και κάποια ακόμη στοιχεία, ακούσματα από γεροντότερους κατοίκους, γονείς και παπούδες μας που έζησαν την εποχή εκείνη και είδαν να εκτελούνται οι εργασίες κατασκευής του πράγματι εντυπωσιακού αυτού έργου – μνημείου.
Αναφέρεται π.χ. ότι η γέφυρα κατασκευάστηκε με επίβλεψη του μηχανικού Αναστάσιου Λογοθέτη, ο οποίος προερχόμενος από τα Κύθηρα εγκαταστάθηκε στα Χανιά και παντρεύτηκε τη συγχωριανή μας Μαρία Κατζουρού. Ο ίδιος επέβλεψε και την κατασκευή των εκκλησιών του Τιμίου Σταυρού στον Αλικιανό και της Ευαγγελίστριας στη Χαλέπα των Χανίων.
Για το χτίσιμο της γέφυρας (συγκόλληση των καντονάδων) χρησιμοποιήθηκε χώμα από τη Σαντορίνη, αφού τότε δεν ήταν διαδεδομένη η χρήση του τσιμέντου.
Οσον αφορά την ημερομηνία ανέγερσης μπορούμε να δούμε χαραγμένο τον αριθμό 1910 στη νότια πλευρά και στο μέσον περίπου της γέφυρας.
Ισως αυτή η ημερομηνία να υποδηλώνει το ξεκίνημα των εργασιών ή την πρώτη φάση, εν πάση περιπτώσει όμως όχι το τέλος, αφού έχουμε άλλη επίσημη σχετική χρονολογία δημοπράτησης κατασκευής “θωρακίων” κορωνίδος και ρείθρων αυτή του 1911.
Να σημειωθεί ότι το μεγάλο και σημαντικό αυτό έργο της γεφύρωσης του ποταμού Κερίτη ή Ιάρδανου, κατά την παλαιότερη ονομασία του, βοήθησε πάρα πολύ τη μετακίνηση των κατοίκων της ορεινής και πεδινής Κυδωνίας και όχι μόνο, προς την πόλη των Χανίων και φυσικά την ανετότερη μεταφορά γεωργικών προϊόντων, εμπορευμάτων και λοιπών εφοδίων διευκολύνοντας την επικοινωνία υπαίθρου και πόλης.
Μέχρι τότε ο μοναδικός δρόμος προς τα Χανιά περνούσε μέσα από τον πλημυρισμένο πολλές φορές ποταμό με τις όποιες δυσκολίες αυτό συνεπάγονταν.
Αυτό αρκεί για να καταλάβει κανείς την τεράστια σημασία που είχε και έχει η συγκεκριμένη γέφυρα για το οδικό δίκτυο του τόπου. Ευτυχώς οι πολεμικές συγκρούσεις μετά την ανέγερσή της δεν την “έθιξαν” και μέχρι σήμερα διατηρείται σε σχετικά καλή κατάσταση.
Όμως οι υπεύθυνοι φορείς της πολιτείας (Δήμος, Αντιπεριφέρεια, Εφορεία Νεοτέρων Μνημείων κ.ά.) θα μπορούσαν να είχαν φροντίσει περισσότερο τη συντήρηση, την εμφάνιση και προβολή της, έτσι ώστε το θαυμάσιο αυτό κατασκεύασμα να έχει τη θέση που του πρέπει ανάμεσα στα τόσα άλλα “μνημεία” του τόπου μας.
Αλλά και ο καθένας συμπολίτης μας μπορεί και πρέπει να συμβάλλει στα μέτρα των δυνατοτήτων του για τον σκοπό αυτόν της καλής διατήρησης και προβολής της γέφυρας. Είναι χρέος όλων μας.
Αξίζουν λοιπόν συγχαρητήρια στον Πολιτιστικό Σύλλογο Αλικιανού, που προβάλλει το ιστορικό αυτό μνημείο, όπως επίσης και όλους όσοι βοήθησαν για την επιτυχία του σκοπού αυτού.
*συνταξιούχος εκπαιδευτικός
