Η συνεχής αύξηση της προσφοράς δωματίων ξενοδοχείων στην Αττική, σε συνδυασμό με την ανακοπή της αλματώδους ανάπτυξης της ζήτησης και την είσοδο στην αγορά φιλοξενίας χιλιάδων βραχυπρόθεσμα ενοικιαζόμενων διαμερισμάτων, άρχισε ήδη να οδηγεί τις πληρότητες των ξενοδοχείων της πρωτεύουσας αλλά και τις τιμές προς τα κάτω. Και οι προοπτικές τόσο για την προσφορά όσο και για τη ζήτηση παραπέμπουν σε ακόμα μεγαλύτερο άνοιγμα της ψαλίδας. Από το 2015 έως τα τέλη του 2018 προστέθηκαν περισσότερα από 1.500 νέα δωμάτια ξενοδοχείων στο κέντρο της Αθήνας και περίπου άλλα 500 στην ευρύτερη Αττική, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος. Την ίδια περίοδο ο αριθμός των προσφερομένων προς βραχυχρόνιες μισθώσεις διαμερισμάτων στην Αθήνα εκτοξεύθηκε από μερικές εκατοντάδες σε περισσότερο από 12.300, σύμφωνα με την AirDNA, εταιρεία που ειδικεύεται στη μελέτη των δεδομένων που προκύπτουν από τις πλατφόρμες της Airbnb και της HomeAway.
Και σαν να μην έφταναν αυτά, φέτος και τα επόμενα λίγα χρόνια αναμένεται να προστεθούν στην Αττική περί τις 3.500 επιπλέον δωμάτια ξενοδοχείων εάν προσθέσει κανείς τα υπό ανακαίνιση Εσπέρια, King’s Palace και τα άλλα υπό ανάπτυξη μητροπολιτικά ξενοδοχεία όπως τα La Mirage, Kanigos 21, Αστέρια Γλυφάδας κ.ά., με τις 2.000 δωμάτια που θα αναπτυχθούν στο ξενοδοχείο του καζίνο στο Ελληνικό και τα 650 που σχεδιάζει η Cosco να αναπτύξει σε τρεις μονάδες στο λιμάνι του Πειραιά.
Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει τώρα η πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Αθηνών-Αττικής και Αργοσαρωνικού (ΕΞΑΑΑ) Λαμπρινή Καρανάσιου-Ζούλοβιτς με τα στοιχεία που δημοσίευσε για τον Ιανουάριο και τα οποία δείχνουν πτώση της τάξης του 8,7% στις πληρότητες και μείωση κατά 10,1% στα έσοδα ανά διαθέσιμο δωμάτιο.
Σύμφωνα με την ΕΞΑΑΑ, «ακόμα πιο εντυπωσιακό αποτελεί το γεγονός ότι η Αθήνα σημειώνει τη μεγαλύτερη πτώση πληρότητας και τη μεγαλύτερη πτώση σε έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο σε σχέση με τους ανταγωνιστές».
«Είναι απλά μαθηματικά», λέει η κ. Λαμπρινή Καρανάσιου-Ζούλοβιτς μιλώντας στην «Κ» για τον ανταγωνισμό από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις και την αύξηση των προσφερόμενων ξενοδοχειακών κλινών. «Κανείς δεν πρέπει να εφησυχάζει, ούτε οι φορείς, ούτε η πολιτεία, ούτε οι επιχειρηματίες», συμπληρώνει, εξηγώντας πως «σε μια πόλη που δεν έχει ακόμα λύσει επαρκώς το πρόβλημα των υποδομών αλλά ούτε και της ασφάλειας, της καθαριότητας ή ακόμα και του φωτισμού, η επιστροφή των επισκεπτών τα επόμενα χρόνια δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη». Αν και αισιοδοξεί πως η εικόνα το καλοκαίρι θα βελτιωθεί, δεν περιμένει πως το 2019 συνολικά θα είναι εξίσου καλό με τα προηγούμενα χρόνια. Εκτίμηση που μοιράζονται και άλλοι παράγοντες του ελληνικού τουρισμού, οι οποίοι παρατηρούν την κάμψη της ζήτησης για διακοπές από αγορές-κλειδιά για τον ελληνικό τουρισμό όπως η Βρετανία και η Γερμανία. Μεταξύ αυτών, το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΝΣΕΤΕ), η Alpha Bank αλλά και οι επικεφαλής φορέων όπως ο ΣΕΤΕ και το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο.
Αξίζει να σημειωθεί πως, σύμφωνα με τα μηνιαία δελτία ΕΞΑΑΑ και GBR Consulting και τα στοιχεία κίνησης και απόδοσης ξενοδοχείων, «το 12μηνο 2018 έκλεισε με οριακή αύξηση της πληρότητας της τάξης του 1,5%, παρουσιάζοντας παράλληλα προειδοποιητικά σημάδια για ανατροπή του θετικού κλίματος. Πιο συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια των λεγόμενων μηνών αιχμής (Ιούνιος-Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος)δυστυχώς καταγράφηκαν αρνητικά πρόσημα στην πληρότητα των ξενοδοχείων, κάτι που παρατηρήθηκε και τον Δεκέμβριο του 2018, με πτώση πληρότητας της τάξης του (-)2,7%».
Η ΕΞΑΑΑ σχολιάζει πως «πλήθος νέων τουριστικών κλινών, διαφόρων τύπων και κατηγοριών, προστέθηκε στον προορισμό, προϊόν μιας περισσότερο ευκαιριακής και λιγότερο μελετημένης εμπλοκής ανθρώπων και επιχειρήσεων με τα τουριστικά πράγματα, προφανώς επηρεασμένων από την πρόσκαιρη αύξηση της ζήτησης για την Αθήνα». Η αύξηση της ζήτησης ήταν όντως πρόσκαιρη: προέκυψε μετά τη «μεγάλη κατιούσα» της περιόδου 2008-2013.
Εως και 30% η υποχώρηση τιμών, εσόδων
Τα προηγούμενα χρόνια η εξαιρετικά ανταγωνιστική τιμολογιακή πολιτική των ξενοδοχείων της Αθήνας –με μέση τιμή πολύ χαμηλότερη των ανταγωνιστών της– συνέβαλε καθοριστικά στην άνοδο της ζήτησης και της τουριστικής κίνησης προς την Αθήνα, εκτιμά η Ενωση Ξενοδόχων Αθηνών-Αττικής και Αργοσαρωνικού. Και προσθέτει ότι «ενώ δεν είχε καν σταθεροποιηθεί η απαραίτητη ισορροπία ζήτησης-προσφοράς-τιμών, εμφανίζονται σημάδια πτώσης τιμών και εσόδων – που κατά περίπτωση φτάνουν έως και 30%».
Με βάση τη μελέτη των στοιχείων, αλλά και την αθηναϊκή ξενοδοχιακή εμπειρία, «αναμένονται στην αγορά σημαντικές αλλαγές και αναταράξεις». Επιπλέον, χαρακτηρίζει «εντυπωσιακό το γεγονός ότι η Αθήνα πλέον θεωρείται προορισμός διακοπών, ωστόσο, ως αστικός κατά βάση προορισμός, δεν είναι λογικό να παρουσιάζει τόσο έντονα προβλήματα εποχικότητας.
Πολύ περισσότερο όταν το φθινόπωρο και η άνοιξη της Αθήνας στο παραλιακό μέτωπο και στα νησιά του Αργοσαρωνικού αποτελούν “καλοκαίρι” για τους ξένους επισκέπτες». Ετσι εκτιμά πως οι πρωτοβουλίες τοπικών και επαγγελματικών φορέων θα πρέπει πλέον να στραφούν προς την ενδυνάμωση της ζήτησης καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, προβάλλοντας τα ανάλογα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Αθήνας έναντι των ανταγωνιστών της.