Το διονυσιακό έθιμο της Καμήλας που πρωτοεμφανίσθηκε τον 19ο αιώνα αναβιώνει κάθε Καθαρά Δευτέρα στις περιοχές Στέρνες Ακρωτηρίου του δήμου Χανίων και στο χωριό Κάϊνα του δήμου Αποκορώνου.
Στην κατασκευή της καμήλας συμμετέχουν οι παλαιότεροι αλλά και νέοι σε ηλικία κάτοικοι και των δύο περιοχών Η Καμήλα κατασκευάζεται από μία ξύλινη σκάλα, δύο κοφίνια που αποτελούν τις δύο καμπούρες της καμήλας, με πλαστικό πανί που χρησιμοποιείται για τη συλλογή του ελαιοκάρπου και τον σκελετό του κεφαλιού ενός γαϊδάρου.
Στον ουρανίσκο του κεφαλιού τοποθετείται ένα καρούλι για να ανοιγοκλείνει το στόμα του με το τράβηγμα ενός σχοινιού. Στα μάτια τοποθετούνται συνήθως δύο μανταρίνια, ενώ στην καμήλα μπαίνουν έως και τρεις άνθρωποι. Ένας κρατάει το κεφάλι στερεωμένο σ’ ένα ξύλο και οι άλλοι δύο με τη βοήθεια των κοφινιών σχηματίζουν τις καμπούρες της.
Η καμήλα ξεκινάει τη βόλτα της, σε κάθε σημείο του χωριού, για να καταλήξει στην κεντρική πλατεία. Πολλοί ντόπιοι ντύνονται με πρωτότυπες αυτοσχέδιες στολές ακολουθώντας την πορεία της. Οι μεταμφιεσμένοι έχουν κρεμασμένα επάνω τους κουδούνια προβάτων και προβιές ζώων. Το γλέντι συνεχίζεται μέχρι το βράδυ, με τη συνοδεία παραδοσιακών μουσικών κρητικών οργάνων ενώ το σκηνικό συμπληρώνουν οι παραδοσιακοί μεζέδες της Καθαράς Δευτέρας και φυσικά άφθονη τσικουδιά.
Την Καθαρά Δευτέρα πολλοί φούρνοι στα Χανιά «ανταγωνίζονται» στην παρασκευή της μεγαλύτερης λαγάνας ενώ όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, οι χαρταετοί υψώνονται στους ουρανούς.
Στα Χανιά από νωρίς το πρωί, σημείο συνάντησης είναι η δημοτική αγορά της πόλης όπου οι καταναλωτές προμηθεύονται τα σαρακοστιανά και φυσικά, τα ιχθυοπωλεία.
Όλοι οι δήμοι οργανώνουν εκδηλώσεις για τα Κούλουμα με μουσική και δωρεάν φαγητό για όλους.
Έχουν προηγηθεί οι καρναβαλικές εκδηλώσεις στη Σούδα, την Κίσσαμο, την Παλαιόχωρα και τον Αποκόρωνα.
Τα «Αποκριγιώματα» της Καθαράς Δευτέρας
«Τσι μεγάλες Αποκρές, κουζουλαίνονται και οι γρες» είναι το δίστιχο που ακούγεται ευρέως σε όλη την Κρήτη, τις ημέρες της Αποκριάς, περιγράφοντας τη διάθεση για διασκέδαση απ’ όλες τις ηλικίες. Ένα από τα αποκριάτικα έθιμα, που σώζονται μέχρι σήμερα στον νομό Ηρακλείου, είναι τα Αποκριγιώματα της Γέργερης, ένα χωριό στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Ψηλορείτη.
Πρόκειται για ένα έθιμο που έχει έντονο διονυσιακό χαρακτήρα και πραγματοποιείται την Καθαρά Δευτέρα, για τον αποχαιρετισμό της Αποκριάς. Τα «Αποκριγιώματα» είναι ένα υπαίθριο και ολοήμερο γλέντι στο οποίο τραγόμορφοι και ζωόμορφοι κουδουνοφόροι, οι λεγόμενοι «αρκουδιάρηδες» που είναι ντυμένοι με προβιές αιγοπροβάτων, με μαύρα πρόσωπα και κουδούνια, δεμένοι με σκοινιά και αλυσίδες, επιδίδονται σε έναν ξέφρενο χορό, που ξεσηκώνει ολόκληρη την περιοχή.
Το έθιμο περιλαμβάνει μια ιδιαίτερη παράσταση γάμου, που παραπέμπει στα αρχαία Ανθεστήρια. Παραδοσιακά το ζευγάρι είναι «αταίριαστο» και η τελετή περιλαμβάνει σόκιν λόγια. Τα «Αποκριγιώματα» περιλαμβάνουν και την εκφορά πεθαμένου, τον οποίο κλαίνε, με σόκιν μοιρολόγια και τον ανασταίνουν με ρακή και σατυρικά τραγούδια.
Το καλωσόρισμα στην Γέργερη από τους «Αρκουδιάρηδες» γίνεται με κέρασμα ρακής και το λεγόμενο «μουτζούρωμα», το βάψιμο δηλαδή του προσώπου όλων των επισκεπτών, σα σημάδι που έχουν όλοι όσοι συμμετέχουν στο έθιμο.
Πηγή: ΑΠΕ ΜΠΕ