Οταν ο Εμμανουήλ Μπενάκης άφησε την Αίγυπτο για να εγκατασταθεί στην Αθήνα και να πολιτευθεί στο πλευρό του Βενιζέλου, έγινε αρχικά υπουργός Γεωργίας. Χάρις στην εμπειρία του αυτή διαπίστωσε από πρώτο χέρι τα προβλήματα που αντιμετώπιζε ο πρωτογενής τομέας της χώρας. Ηταν ο άνθρωπος που θεμελίωσε το οικοδόμημα των γεωργικών υπηρεσιών σε μια καχεκτική δημόσια διοίκηση.
Το 1923 ανέλαβε να ανεγείρει με δικές του δαπάνες Ερευνητικό Ινστιτούτο παροχής φυτοπαθολογικών υπηρεσιών, σε ιδιόκτητο οικόπεδο στην Κηφισιά. Το προίκισε με πλήρη εξοπλισμό. Ο ιδρυτικός νόμος του 1929, του παρέχει ανεξαρτησία και εύρυθμη λειτουργία, συνέβαλε αποφασιστικά ώστε το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, να υπάρχει μέχρι σήμερα και να έχει εξελιχθεί ανάλογα με τις επιταγές της εποχής μας. Στόχος του είναι να βοηθά το υπουργείο Γεωργίας στη μελέτη και παροχή επιστημονικής στήριξης επί των φυτοπαθολογικών ζητημάτων της χώρας και των θεμάτων ασφάλειας των γεωργικών φαρμάκων.
Πολλοί ερευνητές εργάζονται στις εγκαταστάσεις του.
Τα σκεφτόμουν όλα αυτά την ώρα που περνούσα το κατώφλι και ο Γιώργος Μελάς, απόγονος των Μπενάκηδων από την Αργίνη Σαλβάγου και μέλος της Διοικητικής Επιτροπής με περίμενε να με ξεναγήσει, με τη διευθύντρια του Ινστιτούτου δρα Κυριακή Μαχαίρα και τον γεωπόνο-εντομολόγο Παναγιώτη Μυλωνά. Πριν από λίγο καιρό ολοκληρώθηκε η αποκατάσταση των παλαιών κτιρίων μέσα σε έναν φροντισμένο κήπο που είχε και μεγάλα θερμοκήπια.
O φορέας πρωταγωνιστεί ως αξιόπιστος εταίρος σε πολλά ευρωπαϊκά ερευνητικά και μη προγράμματα. Με τις υπηρεσίες του βοηθά το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τους γεωργικούς συνεταιρισμούς αλλά ιδιώτες παραγωγούς.
Μια βόλτα στο εσωτερικό των κτιρίων με πολλούς νέους και έμπειρους ερευνητές μαρτυρά ότι όλα δουλεύουν ως καλολαδωμένο ρολόι. Είναι ευχάριστο να βλέπεις αυτήν την πολύβουη κυψέλη σε μια εποχή brain drain. Σε πολλά από τα εργαστήρια κυριαρχούσε η μυρωδιά από φρέσκα φρούτα και λαχανικά, δείγματα που είχαν στείλει οι αγρότες από κάθε γωνιά της Ελλάδας για να γίνουν μετρήσεις υπολειμμάτων γεωργικών φαρμάκων. Το Μπενάκειο ασχολείται με θέματα φυτοϋγείας, φυτοπροστασίας, προστασίας της δημόσιας υγείας σε σχέση με τα γεωργικά φάρμακα. Σύμφωνα με την Κυριακή Μαχαίρα, ο έλεγχος που γίνεται στα τρόφιμά μας είναι πολύ αυστηρός, αλλά χρειάζεται να γίνει πολλή δουλειά στην κατάρτιση των αγροτών για τη λελογισμένη χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Εφυγα με μια αίσθηση αισιοδοξίας ότι υπάρχουν μη κερδοσκοπικοί φορείς που κάνουν πραγματικό έργο, το οποίο μάλιστα φτάνει μέχρι το ίδιο μας το πιάτο.