Φτάνοντας στο Ολυμπιακό Χωριό 12 χρόνια μετά, πρώτη αξιοσημείωτη διαφορά είναι τα κυπαρίσσια και τα πλατάνια που έχουν φτάσει σε ύψος τα κτίρια των κατοικιών και οι περιποιημένοι κήποι γύρω τους. Το 2004 δούλευα στις Υπηρεσίες Τύπου του Ολυμπιακού και Παραολυμπιακού Χωριού και θυμάμαι αμέτρητα δενδρύλλια να φυτεύονται πραγματικά την τελευταία στιγμή και παράλληλα με την άφιξη των πρώτων αθλητών να στρώνονται χλοοτάπητες στην Πράσινη Ζώνη. Τα 150 στρέμματα που αυτή καταλαμβάνει (αντίθετα με τους κήπους των σπιτιών) βρίσκονται σήμερα εγκαταλελειμμένα, με τα σιντριβάνια να έχουν υποστεί βανδαλισμούς.
Εναλλαγή εικόνων φροντίδας και εγκατάλειψης χαρακτηρίζει όλο το Ολυμπιακό Χωριό, του οποίου οι κάτοικοι έχουν αυτο-οργανωθεί και διαχειρίζονται όσο καλύτερα μπορούν τις καθημερινές ανάγκες της μικρής τους πολιτείας και τη συχνή απουσία ενδιαφέροντος από τους φορείς. «Ολοι κάνουν το ίδιο λάθος. Επιλέγουν να παρουσιάζουν μόνο την εγκατάλειψη», λέει κάτοικος που προτιμά να μείνει ανώνυμος. Σε πείσμα τους, το μεγαλύτερο μέρος κατοικιών και εγκαταστάσεων αξιοποιείται και τα 2.292 διαμερίσματά του (87-107 τ.μ.) σήμερα κατοικούνται από 10.000 περίπου άτομα. Οταν διαλύθηκε ο ΟΕΚ, τα σπίτια και άλλες εγκαταστάσεις παραχωρήθηκαν στον ΟΑΕ∆ και πρόσφατα καθορίστηκε μια εξαιρετικά χαμηλή τιμή (380,62 ευρώ ανά τ.μ.) για την οριστική παραχώρηση στους δικαιούχους, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι η αντίστοιχη τιμή για μια εργατική κατοικία στη Θράκη είναι διπλάσια.
Διοικητικά ανήκει στον ∆ήμο Αχαρνών, ο οποίος έχει ουσιαστικά πτωχεύσει και μπήκε πρόσφατα σε καθεστώς επιτροπείας από τον νέο μνημονιακό θεσμό του Οικονομικού Παρατηρητηρίου των ΟΤΑ. Εν μέρει αυτό εξηγεί και την εγκατάλειψη της πράσινης ζώνης. Γεωγραφικά, όμως, το Ολυμπιακό Χωριό αποτελεί προέκταση των Θρακομακεδόνων και μοιράζεται μαζί τους πολλά χαρακτηριστικά προαστίου. Θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελεί πρότυπο οικισμό αν λειτουργούσε σε όλα τα επίπεδα σύμφωνα με τις προδιαγραφές του – κάτι που δεν είναι δύσκολο να συμβεί. Ολες οι κατοικίες διαθέτουν σύστημα ψύξης-θέρμανσης με φυσικό αέριο, αποθήκες και parking και παρά τις όποιες κατασκευαστικές αδυναμίες ξεπερνούν κατά πολύ σε ποιότητα κάθε άλλη εργατική κατοικία της χώρας. Το Ολυμπιακό Χωριό έχει χτιστεί με χαμηλό συντελεστή δόμησης και διαθέτει πολύ καλή ρυμοτομία, πεζόδρομους, ποδηλατόδρομους, υπόγειες καλωδιώσεις, έξι γεωτρήσεις, υπόγεια συστήματα άδρευσης και ολυμπιακών προδραγραφών αθλητικές εγκαταστάσεις. Οι υποδομές για ΑμεΑ είναι εξαιρετικές, από τις κατοικίες έως τους κοινόχρηστους χώρους, χάρη στην παραολυμπιακή του χρήση τον Σεπτέμβρη του 2004, όταν φιλοξένησε 7.000 αθλητές με αναπηρίες.
Σήμερα συναντάς παιδιά που παίζουν στα προαύλια των σχολείων, άλλα κάνουν ποδήλατο, κυρίες βολτάρουν τα απογεύματα μαζί με τα σκυλιά τους, κάτοικοι στις στάσεις των λεωφορείων παραπονιούνται για τις πολλές και μεγάλες καθυστερήσεις του λεωφορείου 740. Αντίθετα, το 540 είναι πάντα στην ώρα του. Τα μπαλκόνια των σπιτιών έχουν αποκτήσει πλέον τέντες και πολλά λουλούδια. Κάποιες άλλες λεπτομέρειες, όπως το συρματόπλεγμα περιμετρικά που έχει παραμείνει στη θέση του εδώ και 12 χρόνια, απορεί κανείς σε τι χρησιμεύουν.
Οι πρώτοι κάτοικοι μπήκαν το 2006 και (στην πλειονότητά τους τουλάχιστον) ήταν οικογένειες ευπαθών κοινωνικά ομάδων. Κάποια παρκαρισμένα ταχύπλοα σκάφη, ακριβά αυτοκίνητα, ανακαινισμένα διαμερίσματα με πάτωμα παντού μας κάνουν να υποψιαζόμαστε πως υπήρξαν και εξαιρέσεις στον κανόνα της επιλογής. Οπως και να έχει, το ποσοστό ανεργίας στο Ολυμπιακό Χωριό είναι υψηλό, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συλλόγου Κατοίκων, Κυριάκο Μαρτίνο. Εχει συσταθεί ομάδα αλληλεγγύης που συλλέγει κατά καιρούς τρόφιμα και ρούχα. «Μας βοηθάει πολύ ο Σύλλογος Γυναικών των Θρακομακεδόνων», τονίζει ο ίδιος. Στο Κέντρο Νεότητας λειτουργούν δωρεάν κοινωνικά φροντιστήρια για τους μαθητές, υπάρχει μουσικό σχολείο, Σύλλογος Γυναικών και ο δραστήριος Φιλοζωικός ∆ιογένης, που εμβολιάζει και στειρώνει τα αδέσποτα του Ολυμπιακού Χωριού, ενώ έχει καταφέρει να δώσει περίπου 60 σκυλιά για υιοθεσία. Στο μοναδικό καφενείο (ή «Λαϊκό Στέκι») ο καφές στοιχίζει 50 λεπτά, η μπίρα 1,50 ευρώ και οι γυναίκες σπανίζουν, θυμίζοντας απομακρυσμένα χωριά της επαρχίας. Στεγάζεται (έπειτα από κατάληψη που έκαναν κάτοικοι και χρησιδάνειο σήμερα) σ’ ένα από τα 29 καταστήματα που βρίσκονται διάσπαρτα στην κατοικημένη ζώνη και είχαν αρχικά σχεδιαστεί για να εξυπηρετούν τις ανάγκες των κατοίκων του Χωριού. Εχουν νοικιαστεί ελάχιστα, ένα ψιλικατζίδικο, ένα φαρμακείο και ένα ψητοπωλείο. Τα υπόλοιπα, λόγω υψηλού ενοικίου, παραμένουν άδεια και το Ολ. Χωριό των 10.000 κατοίκων είναι πολύ πιο ήσυχο απ’ ό,τι θα φανταζόταν κανείς.
Η πιο ενδιαφέρουσα και ζωντανή περιοχή είναι οι αθλητικές εγκαταστάσεις. Τις έχουν οικειοποιηθεί οι τρεις αθλητικοί σύλλογοι -Φοίβος, Αθηνά και ∆ίας- που αριθμούν συνολικά περίπου 1.200 μέλη. Η αυτο-οργάνωση των κατοίκων κυριαρχεί σε πολλά επίπεδα ως φυσική συνέπεια της απουσίας διαχείρισης από επίσημους φορείς. «Εχουμε κάνει πολλή δουλειά μόνοι μας, με την ανοχή πάντα της πολιτείας», λέει χαρακτηριστικά η αντιπρόεδρος του συλλόγου Αθηνά, Μαρία Ανθυμίδου, ενώ του λόγου το αληθές επιδεικνύουν μπροστά μας ευλύγιστα παιδικά και εφηβικά κορμάκια που γυμνάζονται σε ένα από τα δύο κλειστά γυμναστήρια. Στο στίβο τρέχουν αθλητές και ερασιτέχνες, στα τέσσερα γήπεδα του τένις γίνονται μαθήματα, αλλά και φιλικοί αγώνες από κατοίκους του Ολ. Χωριού και των Θρακομακεδόνων κυρίως. Το ενεργειακό κόστος λειτουργίας της πισίνας είναι πολύ υψηλό για τους συλλόγους και αυτός είναι ο λόγος που είναι εγκαταλελειμμένη. Οι βανδαλισμοί σ’ αυτήν, στα σιντριβάνια της πράσινης ζώνης και στο σκέπαστρο του ρωμαϊκού Αδριάνειου υδραγωγείου έχουν συμβεί για τους «περιζήτητους» χαλκοσωλήνες. Πάραυτα, αποκομμένη η εικόνα της πισίνας, κάτι που έχει προβληθεί εκτεταμένα στα ΜΜΕ, αδικεί αυτό που συμβαίνει στο σύνολο των αθλητικών εγκαταστάσεων του Ολ. Χωριού. Ας ελπίσουμε πως οι προσπάθειες να αναλάβει τις συγκεκριμένες εγκαταστάσεις η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού θα καρποφορήσουν σύντομα, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για ουσιαστική συντήρηση και αξιοποίησή τους.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Μέσα στο Ολυμπιακό Χωριό, λειτουργούν:
1 βρεφονηπιακός σταθμός
3 παιδικοί σταθμοί
4 δημοτικά σχολεία
1 γυμνάσιο
1 λύκειο
Πολυκλινική (www.aemy.gr) με άρτιο εξοπλισμό και 10 τουλάχιστον διαφορετικές ιατρικές ειδικότητες. Το παράπονο των κατοίκων είναι ότι, καθώς δεν ανήκει στο ΕΣΥ, παραμένει ανοιχτή 8 π.μ.-8 μ.μ. καθημερινά, είναι κλειστή τα Σαββατοκύριακα και χρεώνει 10 ή 20 € κάθε επίσκεψη.
Η Κεντρική Μονάδα του ΙΓΜΕ, όπου εργάζονται 150 άτομα.
Αστυνομικό Τμήμα
Το μεγάλο γυάλινο κτίριο που προοριζόταν να στεγάσει το υπουργείο Εργασίας δεν έχει ποτέ χρησιμοποιηθεί, καθώς εκκρεμεί δικαστικά το ιδιοκτησιακό του καθεστώς.
Αθλητικές εγκαταστάσεις: Γήπεδο ποδοσφαίρου με περιμετρικό στίβο πολλαπλών διαδρομών
2 κλειστά γυμναστήρια – γήπεδα μπάσκετ (sauna, ιατρείο)
4 γήπεδα τένις
Υπαίθριο κολυμβητήριο ολυμπιακών διαστάσεων (που δεν λειτουργεί και έχει υποστεί βανδαλισμούς).
ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ
ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ ΣΠΑΝΟΥΔΗ – «Το ότι ζω εδώ είναι ό,τι καλύτερο για μένα»
Μέλος πολύτεκνης οικογένειας, η Σταυρούλα Σπανούδη ζει στο Ολυμπιακό Χωριό από 13 ετών, έχει μεγάλο πάθος για τον αθλητισμό και σημαντικές διακρίσεις, όπως την 4η θέση στα 800 μ. και στα 1.500 μ. στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Νεανίδων το 2012. «Ασχολούμαι με τον αθλητισμό από 10 ετών και, όταν πρωτοήρθαμε να ζήσουμε εδ, με πηγαινοέφερναν καθημερινά στο Περιστέρι με τη συγκοινωνία για να προπονούμαι. Μέχρι που ο ξάδελφός μου με σύστησε στον Απόστολο Πεΐτση, έναν πολύ καλό προπονητή που ζει στους Θρακομακεδόνες, κι έκτοτε προπονούμαι στο Ολυμπιακό Χωριό μαζί του. Οταν πρωτοήρθαμε, το 2006, το γρασίδι του γηπέδου ήταν ακόμα σε καλή κατάσταση. Τώρα είναι παραμελημένο, όπως και το ταρτάν, το οποίο χρειάζεται συχνό βρέξιμο για να συντηρηθεί σωστά, κάτι που κανείς δεν αναλαμβάνει. Είναι κρίμα να καταστραφεί, γιατί είναι από τα καλύτερα στην Ελλάδα, μαζί με εκείνα του ΟΑΚΑ και του Καυταντζόγλειου. Το παράπονό μου είναι που δεν μπορώ να μπω το χειμώνα στο κλειστό γυμναστήριο για τις διατάσεις μου. ∆εν με πειράζει που προπονούμαι στο κρύο, αλλά για τις διατάσεις θα ήθελα ως κάτοικος του χωριού να μπορώ να χρησιμοποιήσω τις εγκαταστάσεις, κι ας μην είμαι μέλος των συλλόγων», λέει η Σταυρούλα με το σπινθηροβόλο βλέμμα του ανθρώπου που αγαπάει πολύ αυτό που κάνει. «Εννοείται πως δεν θέλω να φύγω ποτέ από το Ολυμπιακό Χωριό, το ότι ζω εδώ είναι ό,τι καλύτερο για μένα, ενώ παράλληλα φοιτώ σε ΙΕΚ για να πάρω πτυχίο γυμνάστριας».
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΝΤΙΝΟΥ – «Είναι λίγο σαν να ζεις στο εξωτερικό»
«To Ολυμπιακό Χωριό σε κάνεις να ξεχνάς ότι είσαι στην Αθήνα, αλλά το αττικό φως εισχωρεί άπλετο σε όλα τα σπίτια, κανένας κάτοικος του Ολυμπιακού Χωριού δεν το στερείται. Κάθεσαι στη βεράντα σου και απολαμβάνεις τη θέα, τη δροσιά του βουνού, βλέπεις τις εναλλαγές της ημέρας και των εποχών και τις ζεις, μπορείς να περπατήσεις όπου θέλεις χωρίς να σε ενοχλούν τα αυτοκίνητα, είναι ιδανικό για να κάνεις βόλτα με το ποδήλατο, να αθλείσαι, τα παιδιά παίζουν χωρίς τους κινδύνους και τους φόβους της πόλης.
Κάθε μέρα είναι διαφορετική εδώ. Το πρωί πίνεις τον καφέ σου και μπορεί να δεις ξαφνικά πολύ κοντά σου το μεγαλόπρεπο πέταγμα του αετού ή έναν δρυοκολάπτη να αναζητά την τροφή του, τη νύχτα μια κουκουβάγια στο δρόμο να πετάει μπροστά σου».
Η Χριστίνα Ντίνου, γραμματέας ∆ιοικήσεως στο επάγγελμα, ανήκει στους ευχαριστημένους κατοίκους τόσο για την ποιότητα του διαμερίσματος όσο και για όλο τον οικιστικό ιστό.
«Οι αντιφάσεις είναι αρκετές. Με το πέρασμα των χρόνων και την προσπάθεια των ενεργών κατοίκων του βρίσκει τους ρυθμούς του το Ολυμπιακό Χωριό. Είναι ποικιλόμορφο πληθυσμιακά και αυτό για μένα έχει πολύ ενδιαφέρον. Είναι λίγο περίεργο, γιατί είναι σαν να ζεις στο εξωτερικό, με άψογη ρυμοτομία, 1,5 στρέμμα πρασίνου γύρω από κάθε κτίριο, ποδηλατόδρομο κ.λπ., ενώ ταυτόχρονα θα δεις μετανάστες, ανέργους, επιστήμονες, καθηγητές πανεπιστημίου. Συνυπάρχουμε 10.000 άνθρωποι εδώ και έχουμε όλοι έρθει από διαφορετικές περιοχές με τις δικές του ο καθένας αποσκευές».
ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΤΕΦΟΣ – «Άνοιξα το σπίτι μου με την ελπίδα οτι κάποιος θα ενδιαφερθεί»
Ο Μιχάλης Στέφος ζει σε ένα σπίτι 107 τ.μ. μαζί με τη γυναίκα του, τη μία κόρη (από τα τέσσερα παιδιά του) και τρία εγγόνια. Οικοδόμος στο επάγγελμα, αδυνατεί να δουλέψει λόγω της οικονομικής κρίσης που έχει πλήξει τον κλάδο αλλά και προβλημάτων υγείας. «315 ευρώ το μήνα είναι η αναπηρική σύνταξη και μ’ αυτά τα χρήματα προσπαθούμε να ζήσουμε με τη γυναίκα μου, αλλά δεν βγαίνουμε, γιατί έχουμε τα παιδιά, τα εγγόνια. Εχω ένα απλήρωτο ηλεκτρικό που τρέμει το φυλλοκάρδι μου μην έρθουν και μου το κόψουν. Χρειάζομαι να βοηθηθώ με κάποιον τρόπο», λέει. Μας καλεί στο σπίτι, μας δείχνει τη φθορά από υγρασία στο ταβάνι (σ.σ. κάποια διαμερίσματα παρουσίασαν κατασκευαστικές αδυναμίες), το λογαριασμό των 14.000 ευρώ που χρωστάει στο Φυσικό Αέριο, με αποτέλεσμα να του το έχουν κόψει, να μην έχουν ζεστό νερό για το μπάνιο του μωρού και να εκκρεμεί δικαστήριο. Τον ρωτάω αν μπορώ να γράψω για όλα αυτά. «Γιατί όχι; Τι να φοβηθώ; Μήπως τσαλακωθώ; Γράψε ό,τι είναι να γράψεις, αρκεί να βοηθηθώ!».
Συζητάμε εκτεταμένα και κάποια στιγμή νιώθω πως θα έπρεπε να ήταν κάποιος από την Κοινωνική Πρόνοια στη θέση μου, κάτι που δεν έχει συμβεί ποτέ. Αλλωστε αυτός είναι ο λόγος που ο Μιχάλης Στέφος δέχτηκε με προθυμία να εκφραστεί δημόσια, διεκδικώντας την προσοχή της πολιτείας και ιδιωτών.
«Είναι αρκετές οι οικογένειες εδώ που χρειάζονται ακόμα και τρόφιμα», συμπληρώνει πριν φύγουμε. «Αν είχα τη δυνατότητα να ζητήσω εγώ βοήθεια από διάφορους φορείς, θα το έκανα».