Ανεμος αλλαγής στα Λεχαινά

4' 15" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Χρειάστηκε να περάσει καιρός για να ξεπεραστεί το σοκ από την επίσκεψη στο Παράρτημα ΑμεΑ Λεχαινών, να συγκροτηθεί η σκέψη και να ξεκινήσει το γράψιμο. Ο ανοιξιάτικος ήλιος είχε ήδη αρχίσει να καίει σε βαθμό ενοχλητικό ύστερα από τρεις ώρες οδήγησης. Ωστόσο, παρκάροντας, το βλέμμα μαγνητίζει η «απληστία» –η ευγνωμοσύνη ίσως– με την οποία ρουφούν κάθε ακτίνα του οι ένοικοι της μονάδας, που βρίσκονται στην αυλή. Εικόνα καθόλου αυτονόητη, αφού μέχρι πρόσφατα οι 31 από τους 51 βρίσκονταν περιορισμένοι σε ξύλινα κλουβιά.

«Το καλοκαίρι του ’15 ενημερωθήκαμε από κάποια δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου για τις απαράδεκτες συνθήκες φιλοξενίας των ατόμων με αναπηρία. Πρόκειται για μια δημόσια δομή, η οποία υπάγεται στο Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας. Η εικόνα ήταν σοκαριστική – άνθρωποι μέσα σε ξύλινα κλουβιά, δεμένοι και στα τέσσερα άκρα. Τους τάιζαν με σύριγγα ξαπλωμένους, τους άλλαζαν πάνες, όλα μέσα στο κλουβί. Αντιψυχωσικά φάρμακα σε πενταπλάσια δόση…», αρχίζει να λέει ο δρ Γεώργιος Νικολαΐδης, ψυχίατρος, πρόεδρος του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού.

«Ξεκινήσαμε ως ομάδα έκτακτης παρέμβασης με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών», αναφέρει η κ. Γεωργία Παναγοπούλου, κλινική ψυχολόγος. «“Εκκωφαντική” σιωπή –δυσανάλογη για τόσο μεγάλο αριθμό ατόμων– και απίστευτη δυσοσμία, οι πρώτες μνήμες. Ανθρωποι καθηλωμένοι μέσα σε κλουβιά. Οταν ξαναήρθα, χτύπησε στην περιοχή τυφώνας. Τα τζάμια έσπασαν, έμπαινε βροχή. Ψάχναμε να βρούμε τα κλειδιά που είχε πάρει ο αέρας για να ανοίξουμε τα κλουβιά, να μεταφέρουμε τους ανθρώπους σε ασφαλές μέρος. Ευτυχώς, δεν συνέβη ατύχημα».

Εξακολουθούν να υπάρχουν σήμερα άνθρωποι μέσα σε κλουβιά; Σύμφωνα με την ίδια, «τρεις· δεν έχουμε προλάβει να τους βγάλουμε όλους. Τα προγράμματα λυσίματος είναι ατομικά και χρονοβόρα. Σε κάποιον που έχει ζήσει σχεδόν όλη του τη ζωή σε ένα κλουβί, δεν γίνεται να ανοίξεις ξαφνικά την πόρτα και να του πεις “σήμερα θα κοιμηθείς σε κρεβάτι”. Οταν πήγα να βγάλω τους ιμάντες από μια κοπέλα, τους τράβαγε, γιατί ένιωθε ασφάλεια όντας δεμένη».

Πώς ξεκίνησε ο μακροχρόνιος εγκλεισμός; «Η εντολή μηχανικής καθήλωσης δόθηκε από ψυχίατρο. Σε όλους τους ιατρικούς φακέλους, υπάρχει η ίδια αιτιολογία: προστασία από την αυτο- ή ετερο-επιθετική συμπεριφορά που, κατά τη γνώμη της, εμφάνιζαν. Ακόμη και οι οικογένειες είχαν πειστεί. “Μήπως είναι επικίνδυνο να βγει από κει, γιατί έτσι προστατεύεται;”, ρωτούσε συγγενής», αναφέρει η κ. Παναγοπούλου. Πότε επιτρέπεται να δένεται ένας άνθρωπος, ρωτάμε τον δρα Νικολαΐδη. «Με τον νόμο του ’92, μόνο κατόπιν σχετικής εισήγησης ψυχιάτρου για οξέα ψυχιατρικά περιστατικά βγαίνει εισαγγελική εντολή με ισχύ 40 ημερών για την αναγκαστική ψυχιατρική τους νοσηλεία, όπου εκεί θα υπάρχουν και τα ανάλογα μέτρα περιορισμού. Στα Λεχαινά επρόκειτο για ωμή παραβίαση κάθε ανθρώπινου δικαιώματος».

Από έλλειψη προσωπικού; «Οταν ήρθαμε, το προσωπικό ήταν 58 άτομα. Ούτε ένας κοινωνικός λειτουργός ούτε ένας ψυχολόγος. Ελειπε το ειδικευμένο, αλλά υπήρχε μια πληθώρα σε τεχνικό και διοικητικό προσωπικό. “Οταν έχω μόνος μου έναν όροφο με 25 άτομα το βράδυ, πώς θα τους κυνηγάω;”, ο αντίλογος του προσωπικού», επισημαίνει ο δρ Νικολαΐδης, συνεχίζοντας: «Το “σύστημα” δεν ήταν εύκολο να δεχθεί κάτι τέτοιο. Εκφράζονταν φόβοι ότι θα πάθουν ή θα προκαλέσουν κακό. Δεν τους είχαν μάθει να κινούνται στον χώρο αυτόνομα. Σταδιακά, και το φροντιστικό προσωπικό προσαρμόστηκε».

Η εξοικείωση

Πώς αντιδρά κάποιος που λύνεται για πρώτη φορά; Σύμφωνα με τον δρα Νικολαΐδη: «Αρχικά δείχνουν φόβο, επιφυλακτικότητα, ίσως αντιδραστικότητα. Μετά ηρεμούν. Ακολουθεί η εξοικείωση με την ελευθερία της κίνησης. Ενας άνθρωπος “χτυπιέται” γιατί έχει περάσει 20 χρόνια μέσα σε ένα κλουβί χωρίς να έχει δεχθεί την κατάλληλη υποστήριξη – κι εμείς το ίδιο θα κάναμε. Τα άτομα με αναπηρία έχουν τεράστιες δυνατότητες εφόσον εκπαιδευθούν και πλαισιωθούν σωστά. Η μετάβαση των ανθρώπων αυτών από το καθεστώς του “αντικειμένου” σε εκείνο του “υποκειμένου”, εντυπωσιακή. Συγκινητική η ανάμνηση κάποιου που, αφού ησύχασε, παίρνει το χέρι του διπλανού κι αρχίζει να το χαϊδεύει», σχολιάζει ο ψυχίατρος, με την κ. Παναγοπούλου να ενημερώνει: «Επειδή προωθούμε την αποϊδρυματοποίηση, δημιουργήσαμε τα after school clubs, όπου παρέχεται 8ωρη απασχόληση των παιδιών και οι οικογένειες ανακουφίζονται. Η κοινωνία πρέπει να εκπαιδευτεί για το τι σημαίνει “αναπηρία”. Δεν είναι αγρίμια αυτοί οι άνθρωποι».

Με χρηματοδότηση από βρετανική ΜΚΟ και Κομισιόν

«Αφού εξασφαλίσαμε άδεια, πραγματοποιήσαμε μία ανακουφιστική παρέμβαση στο παράρτημα ΑμεΑ Λεχαινών, με χρηματοδότηση που πήραμε από τη βρετανική ΜΚΟ Lumos. Δύο χρόνια τώρα, μας στηρίζουν οικονομικά οι Αγγλοι», εξηγεί ο δρ Γεώργιος Νικολαΐδης και συνεχίζει: «Πέρυσι, υποβάλαμε ένα αναλυτικό και κοστολογημένο σχέδιο για τις προοπτικές του ιδρύματος: να σπάσει σε μικρές δομές με μονοψήφιο αριθμό ατόμων στην καθεμία, κοντά στις οικογένειές τους – το 85%-90% των ενοίκων προέρχεται από την Αθήνα, τη Ρόδο, την Καβάλα… Κάποιοι θα μπορούσαν ενδεχομένως να επιστρέψουν στις οικογένειες με υποστήριξη. Η Κομισιόν ανταποκρίθηκε θετικά ακόμη και για άμεση χρηματοδότηση. Τον περασμένο Δεκέμβριο εγκρίθηκε ένα πρόγραμμα 15 εκατ. ευρώ. Ως τώρα όμως, τίποτε.

»Η γνωστοποίηση της χρηματοδότησης έφερε αντιδράσεις από τον δήμο και τους τοπικούς βουλευτές. Ο αντιδήμαρχος Κυλλήνης-Ανδραβίδας δήλωσε ότι διεκδικούν ως δήμος όλες τις δομές: “Γιατί το βλέπουμε και αναπτυξιακά. Αλλιώς θα μας βρείτε απέναντί σας!”. Δεν είναι δυνατόν όλη η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας να μην έχει μία κρατική δομή υποστήριξης οικογενειών με παιδιά με αναπηρία και να συγκεντρωθούν όλες εδώ, σε ένα δήμο. Να κάνουμε κοινωνικό σχεδιασμό με γνώμονα από πού θα ψωνίζεται η μαναβική ή οι πάνες… Δεν υπάρχει λογική!» καταλήγει ο δρ Νικολαΐδης.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή