Άρθρο του *Στρατή Κ. Ψαρρά. Μόλις ανακοινώθηκε ο φετινός γιορτασμός της Εθνικής μας γιορτής, οι κονδυλοφόροι και τα παπαγαλάκια “τέθηκαν επί τω έργω”. Ενόχλησε που δεν ακολουθήθηκε η πεπατημένη; Ήταν εξυπνακισμοί; Ευκαιρία για διακωμώδηση και σάτιρα; Άγνοια του χθες μας ή ενόχληση που το χθες επαναφέρεται;
Αρχαιόθεν, ως Έλληνες γελούμε, κλαίμε, τραγουδούμε στη χαρά και στη λύπη, χορεύουμε, μοιρολογούμε, φιλοτιμιόμαστε, μεμψιμοιρούμε, γινόμαστε μια γροθιά όταν θίγεται η αξιοπρέπειά μας, όταν κινδυνεύει το κεραμίδι μας, όταν, όταν… και ζούμε με τους πάντοτε ανάμεσά μας εφιάλτες και τους πάντα πρόθυμους “εν ονόματι” της καρέκλας.
Απαραίτητη η αναδρομή λοιπόν μήπως υπάρχει άγνοια ή ό,τι άλλο, όποτε κάτι σάπιο υπάρχει στη Δανιμαρκία. Ίσθμια, Νεμέα, Πύθια, Ολυμπιακοί αγώνες, που οι πολίτες της Ήλιδας ίδρυσαν, προς δόξα και μνήμη της νίκης τους ενάντια στους γείτονές τους της Πίσας. Αθλήματα, θέατρο, ποίηση, μουσική. Όλος ο Ελληνισμός συγκεντρώνονταν εκεί. Στα Ομηρικά έπη βρίσκουμε ίχνη τέτοιων γιορτών, αλλά βέβαια και στα νεότερα χρόνια. Μ’ άλλα λόγια οι Εθνικές γιορτές είναι αναγκαίες. Δεν είναι πατριδοκαπηλία, είναι πατριδολατρεία, είναι αυτογνωσία, είναι το εντονότερο μέσο διατήρησης του ιδιαίτερου χαρακτήρα κάθε λαού, είναι ο ισχυρότερος μοχλός για επίτευξη της κοινωνικής ενότητας, ενάντια στην πολυπολιτισμικότητα, γι’ αυτό φαίνεται και η… λύσσα και οι ειρωνείες. Γι’ αυτό όχι στις γιορτές, όχι στους σημαιοστολισμούς, όχι στο χθες μας, όχι στη μουσική μας, όχι στη γλώσσα μας, όχι στο ό,τι μας προσδιορίζει ως Έλληνες, γιατί αναποδογυρίζουν σχεδιασμούς, προγράμματα κι επιδιώξεις, που είναι πια οφθαλμοφανείς.
Οι αγωνιστές του ’21 έτρωγαν, έπιναν, χόρευαν και πριν και μετά τις μάχες.
Ο Δήμαρχος της Αθήνας Δημήτριος Καλλιφρονάς (1805-1897), παρά τις αντιδράσεις Βαυαρών και του Γραμματέα επί των Εσωτερικών Γλαράκης, επέτυχε την υπογραφή και δημοσίευση, το Μάρτιο του 1838, διατάγματος του Όθωνα με το οποίο καθιερώθηκε να γιορτάζεται η 25η Μαρτίου ΚΑΙ ως μέρα της Ελληνικής Παλιγγενεσίας. Εορτασμός δηλαδή και της αναγγελίας της χαρμόσυνης είδησης του ξεσηκωμού του γένους των Ελλήνων για την κατάκτηση της ελευθερίας του από τον Οθωμανικό και λοιπούς ζυγούς, που ακόμα δεν κατορθώθηκε και της αναγγελίας της χαρμόσυνης είδησης της ενσάρκωσης του γιου του Θεού για τη σωτηρία του γένους των ανθρώπων από το προπατορικό αμάρτημα. Το διάταγμα αυτό δημοσιεύθηκε στην πολιτική και φιλολογική εφημερίδα ΑΘΗΝΑ και όχι στο αντίστοιχο ΦΕΚ, για λόγους ταχύτερης κι ευρύτερης γνωστοποίησής του.
Για πρώτη φορά, η 25η Μαρτίου του 1838 γιορτάστηκε και ως θρησκευτική και ως εθνική γιορτή.
Αποβραδίς η ατμόσφαιρα δονήθηκε από 21 κανονιοβολισμούς, σ’ ανάμνηση του 1821. Όλοι οι κεντρικοί δρόμοι και τα δημόσια κτίρια είχαν σημαιοστολιστεί.
Το πρωί, ανήμερα της 25ης Μαρτίου οι Αθηναίοι ξύπνησαν από τους 21 κανονιοβολισμούς. Οι καμπάνες χτυπούσαν χαρμόσυνα, χιλιάδες κόσμου είχαν συγκεντρωθεί γύρω από τη Μητρόπολη, που τότε ήταν η Αγία Ειρήνη στην οδό Αιόλου, για τη δοξολογία, ενώ παρών ήταν και ο Όθωνας, ντυμένος με την τιμημένη φουστανέλα.
Τ’ απόγευμα οργανώθηκαν γλέντια και χοροί στην πλατεία των Ανακτόρων, τη σημερινή Πλατεία Κλαυθμώνος. Τη νύχτα φωταγωγήθηκαν οι κεντρικοί δρόμοι, τα δημόσια καταστήματα και η Ακρόπολη, ενώ νέοι με φαναράκια είχαν σχηματίσει στο Λυκαβηττό έναν φωτεινό σταυρό με τις λέξεις “εν τούτω νίκα”.
Τον επόμενο χρόνο, το 1839, ο Γλαράκης χτύπησε. Σαμποτάρισε τον εορτασμό με τη δικαιολογία ότι η 25 του Μάρτη ήταν Μ. Σάββατο.
Με το γεγονός ότι φέτος η 25η Μαρτίου θα γιορταστεί στην Πλατεία Συντάγματος με γλέντια και χορούς, υπενθυμίζεται ότι ανάλογες εκδηλώσεις γίνονταν κυρίως στην Ελληνική επαρχία από τους μαθητές. Κι αυτά πριν επέλθει η λαίλαπα της ισοπέδωσης των πάντων, που έγινε σταδιακά και σχεδόν ανεπαίσθητα, με την αφαίρεση κάθε ηθικού στοιχείου από τον Έλληνα, απομακρύνοντάς τον από τις από αιώνων αξίες, αρχές, έθιμα και παραδόσεις του.
Με την πρόσφατη κυβερνητική αλλαγή, τηρουμένων κάποιων αναλογιών, ας πάμε στο Μάρτη του 1945 στη Μυτιλήνη. Οι εκδηλώσεις για την εθνική γιορτή οργανώθηκαν από τη ΛΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΟΡΤΑΣΜΟΥ. Ξεκίνησαν από το Σάββατο 17 Μαρτίου με σειρά διαλέξεων, που τις παρακολούθησε πολύς κόσμος, τα δε κτίρια των εργατικών, των επαγγελματικών και των λαϊκών οργανώσεων σημαιοστολίστηκαν, φωταγωγήθηκαν και αναλόγως διακοσμήθηκαν. Το Σάββατο 24 Μαρτίου είχαν μουσικοχορευτική βραδιά και διάλεξη στα δύο θέατρα. Την Κυριακή 25 Μαρτίου: Εωθινό από 3 λαϊκές χορωδίες, μετά δοξολογία, παρέλαση, ομιλία στο άγαλμα της Ελευθερίας και στον τόπο των θυμάτων του φασισμού, στα Τσαμάκια. Τ” απόγευμα ακολούθησαν γιορταστικές συγκεντρώσεις με χορωδίες, ομαδικά τραγούδια και λαϊκούς χορούς στο σημερινό γήπεδο, γνωστό ως Ταρλάς. Αυτό ήταν το ΕΑΜ στη Μυτιλήνη. Ίσως ανάλογα και στη λοιπή Ελλάδα, πιστεύω. Θα πω ότι όλες οι υποθέσεις για ένα νέο ΕΑΜ υπάρχουν σήμερα.
Ελπίζω και εύχομαι η Αθήνα, το λεκανοπέδιο και όλη η Ελλάδα μας να σημαιοστολιστούν και να γιορτάσουν αναλόγως, μήπως και ξαναρχίσουμε να ξαναβρίσκουμε τον εαυτό μας. Σίγουρα πολλά θα βρούμε και θα κάνουμε.
Σκάψε μέσα σου προτρέπει ο Στωικός Ρωμαίος αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος στο πόνημά του Τα εις αυτόν και σίγουρα θα βρεις και την καλή σου πλευρά, προσθέτω, οπότε ακολούθησέ την και συ κι όλοι μας, για να φτιάξουμε την Ελλάδα που αξίζει για μας και για όλο τον κόσμο.
*Αρχιπλοίαρχος Δικ.ε.α.Π.Ν. Συντ/χος Δικηγόρος
Το άρθρο δημοσιεύτηκε και στην εφημερίδα “Τα Νέα της Λέσβου”.
