Από τη στήλη “Χρονογράφημα” του Αριστείδη Κυριαζή στην εφημερίδα Εμπρός. Λέσβος και Μυτιληναίων Αιγιαλός. Δεκαπενθήμερες επισημάνσεις. Την αποφράδα ημέρα της Παρασκευής 17 Σεπτεμβρίου 1462, η Λέσβος παραδόθηκε στον Πορθητή Μωάμεθ μετά πολιορκία 16 ημερών, του κάστρου της πρωτεύουσας Μυτιλήνης και το 1912 απελευθερώθηκε σταδιακά από 8 Νοεμβρίου μέχρι 24 Δεκεμβρίου, ύστερα από 450 χρόνια οθωμανικής δουλείας.
Την Πέμπτη 8 Νοεμβρίου 1912 απελευθερώθηκε η πρωτεύουσα Μυτιλήνη από 16 πλοία του ελληνικού στόλου με σημαντικότερο το θρυλικό θωρηκτό «Αβέρωφ» υπό την αρχηγία του υποναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη και την ίδια μέρα το Πλωμάρι από τον Πλωμαρίτη οπλαρχηγό Εμμανουήλ Σιταρά και τους 22 αντάρτες του.
Το Σάββατο 8 Δεκεμβρίου, ένα μήνα μετά, ύστερα από τριήμερη μάχη παραδόθηκε στους Έλληνες ο τουρκικός στρατός, που είχε οχυρωθεί στο τότε αμιγές μουσουλμανικό χωριό Κλαπάδος.
Τη Δευτέρα 24 Δεκεμβρίου, παραμονή Χριστουγέννων, ενάμισι μήνα μετά την απόβαση του στόλου στη Μυτιλήνη, απελευθερώθηκε τελευταία η Ανεμώτια από φρουρές του ελληνικού στρατού και ελληνικά ανταρτικά αποσπάσματα τα οποία σταδιακά είχαν απελευθερώσει τα άλλα χωριά. Στο διπλανό πίνακα παραθέτω τις ημερομηνίες της σταδιακής απελευθέρωσης της Λέσβου.
Τον παραπάνω φοβερό και τρομερό ενάμισι μήνα για χριστιανούς και μουσουλμάνους κατοίκους της Λέσβου, ο λαός σοφά τον ονόμασε «τα Φόβια», οπότε και έπεσαν νεκροί στην κύρια μάχη του Κλαπάδου (19 Έλληνες και 200 Τούρκοι στρατιωτικοί) αλλά και σε άλλες μάχες στη Λέσβο (95 Έλληνες και 163 Τούρκοι, αντάρτες και άοπλοι πολίτες) ανεβάζοντας συνολικά τα θύματα στους 477 (114 Έλληνες και 363 Τούρκοι).
Για την ολιγωρία των ελληνικών δυνάμεων να καταδιώξουν και να δώσουν τη μάχη με τη διαφυγούσα από τη Μυτιλήνη, ασύντακτη και τρομοκρατημένη τουρκική φρουρά, παραθέτω μία παράγραφο των όσων υποστήριξα στο Συνέδριο Ιστορίας, που οργάνωσε με επιτυχία στη Μυτιλήνη το 2012, η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου στα πλαίσια του εορτασμού των εκατό χρόνων από την απελευθέρωση, και τα οποία θα δημοσιευθούν μεταξύ άλλων στα αναμενόμενα πρακτικά του:
«Ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης το βράδυ της απελευθέρωσης της πρωτεύουσας Μυτιλήνης όταν αναχώρησε με το θρυλικό “Αβέρωφ” και το μεγαλύτερο τμήμα του στόλου για την απελευθέρωση και της Χίου εισηγήθηκε να ανατεθεί η στρατιωτική διοίκηση στον ταγματάρχη Αλέξανδρο Μανουσάκη αλλά ο υπουργός Ναυτικών Νικόλαος Στράτος με διαταγή του κακώς όρισε Στρατιωτικό Διοικητή τον κατά ένα βαθμό κατώτερο τού Μανουσάκη, τον υποπλοίαρχο Κωνσταντίνο Μελά, αδελφό τού Μακεδονομάχου ήρωα Παύλου Μελά.
Με αφορμή την παραπάνω διαταγή, με την καινοφανή υπερβολή της επιμελητείας του επιχειρούντος ταγματάρχη από τον κατά ένα βαθμό κατώτερό του υποπλοίαρχο, οι δύο διοικητές των Ελληνικών δυνάμεων Μανουσάκης και Μελάς που αποβιβάστηκαν με 1.600 άνδρες, δυστυχώς, άρχισαν την φιλονικία μεταξύ τους για το ποιος έχει τον πρώτο λόγο στην εκστρατεία εναντίον του εχθρού και στη διοίκηση τής κατά το μεγαλύτερο ποσοστό τουρκοκρατούμενης Λέσβου.
Έτσι καθυστέρησαν αδικαιολόγητα να δώσουν τη μάχη με τις δυνάμεις του Τούρκου Φρουράρχου Αμπντούλ Γκανή Μπέη που ανενόχλητος αναχώρησε από τη Μυτιλήνη με μόλις 400 στρατιώτες, οχυρώθηκε στον Κλαπάδο, συγκέντρωσε δυνάμεις Τούρκων εθελοντών και φθάνοντας να διαθέτει το μέγιστο 2.000 άνδρες, ήλεγχε και τρομοκρατούσε την κεντρο-βορειο-δυτική Λέσβο.
Ο δήθεν μετριοπαθής Γκανή Μπέης δήλωνε παραπειστικά και πονηρά ότι θα πολεμήσει “για την τιμή των όπλων” ενώ υπακούοντας στις οδηγίες της Κωνσταντινουπόλεως περίμενε την έξοδο του τουρκικού στόλου από τα Στενά των Δαρδανελίων για την ανακατάληψη της πρωτεύουσας Μυτιλήνης. Επιπλέον αρνήθηκε να παραιτηθεί και μετά την υπό την αρχηγία του Παύλου Κουντουριώτη νικηφόρα για τους Έλληνες ναυμαχία της Έλλης στον Ελλήσποντο στις 3-12-1912, προτιμώντας να δώσει την χωρίς ελπίδα γι’ αυτόν μάχη στον Κλαπάδο με τις ελληνικές δυνάμεις των 3.175 ανδρών του συνταγματάρχη Απολλόδωρου Συρμακέζη.
Σε αντίθεση με τους φιλονικούντες στρατιωτικούς, οι οπλαρχηγοί και οι αντάρτες τους πολέμησαν με αυταπάρνηση επί ενάμισι μήνα κατά τα Φόβια αντιμετωπίζοντας με επιτυχία την οργανωμένη τακτική εκφοβισμού και τρομοκρατίας των Ελλήνων της κεντρο-βορειο-δυτικής Λέσβου, τις λεηλασίες χωριών και τις θηριωδίες τους, που οργάνωνε επί ένα μήνα από τον Κλαπάδο ο Γκανή Μπέης έχοντας ως δεξί χέρι του τον φανατικό Κούρδο μουσουλμάνο, τον ανθυπολοχαγό της Χωροφυλακής Καλλονής Κεμάλ Αγά, ο οποίος σε κάθε χωριό που πήγαινε τότε απαιτούσε εκατό χρυσές λίρες για να μη το κάψει. Επίσης οι αντάρτες με τους οπλαρχηγούς τους εντάχθηκαν την 1η Δεκεμβρίου στη δύναμη του ελληνικού στρατού και πολέμησαν ηρωϊκά στη μάχη του Κλαπάδου».
Αριστείδης Κυριαζής
Πηγή: www.emprosnet.gr
