Η γυναικεία παραδοσιακή φορεσιά της Παστίδας

Rodiaki NewsRoom

Η Δωδεκάνησος φοράει τα παραδοσιακά της

Eπιμέλεια - φωτογράφηση Μιχάλης Μαννάκης
Email: mannakis.m@gmail.com
Με την στήριξη της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (Τμήμα Πολιτισμού)

Αξιόλογα τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήγαγαν τόσο ο πρόεδρος όσο και τα μέλη του συλλόγου που αφορά τις ενδυματολογικές συνήθειες της Παστίδας στο πέρασμα των χρόνων, έρευνα που εκτός από τις πληροφορίες που συγκέντρωναν από τους κατοίκους τους οδηγούσε αρκετές φορές στην αναζήτηση υλικού μέσα σε πάγκους ,σεντούκια εγκαταλελειμμένα ή μισογκρεμισμένα παλιά σπίτια.

Την προσπάθεια αυτή στήριξαν συγχωριανοί, αρκετοί από τους οποίους δώρισαν στο σύλλογο τμήματα από τις φορεσιές κάποια εκ των οποίων είναι πάνω από διακοσίων ετών, τα οποία φιλοξενούνται στο λαογραφικό μουσείο, ενδεικτικά αναφέρονται οι δωρεές των Αυγενικού Ιωάννη, Γρηγορά Κώστα, Γιορδαμνή Παρασκευής, Πάττα Σταματίας, αναφορά θα γίνει και στην Πάττα Αναστασία μοδίστρα στο επάγγελμα η οποία βοήθησε στο ράψιμο νέων φορεσιών στηριζόμενη σε αυτά τα δείγματα.
Οι περιγραφές που ακολουθούν αφορούν τέσσερις τύπους φορεσιών.

Η παλαιότερη όλων των φορεσιών απεικονίζεται στην εικ 1 ,στη σημερινή έκδοσή της , ενώ στην εικ. 2, στην αυθεντική της έκδοση ότι έχει διασωθεί, η κατασκευή της οποίας ακολουθεί τη γνωστή διαδικασία από την επεξεργασία της πρώτης ύλης μέχρι την ολοκλήρωση της φορεσιάς γεγονός το οποίο απαιτεί χρόνο και κόπο γιατί όλα γίνονταν στο χέρι.

Αποτελείται εσωτερικά από τη βράκα, με μήκος έως τους αστραγάλους διακοσμημένη στο κάτω μέρος με δαντέλα και δεμένη σφιχτά με κορδονάκι, ακολουθεί υφαντή πουκαμίσα άλλοτε ολόσωμη και άλλοτε σε δύο τμήματα το πάνω και το κάτω σε λευκή πάντα απόχρωση ,ανοιχτή μπροστά στο στήθος , με μήκος που φθάνει λίγο πιο πάνω από τους αστραγάλους για να φαίνονται οι δαντέλες από την βράκα, διακοσμημένη τόσο στον ποδόγυρο όσο και μπροστά στο άνοιγμα του στήθος και από τις δυο πλευρές.

Εξωτερικά από τη μέση και κάτω φοριέται η φούστα λευκή ή σε διάφορες άλλες αποχρώσεις αναλόγως την ηλικία ή και την επιθυμία, δίχως διακόσμηση με μήκος κοντύτερο της πουκαμίσας ,στην μπροστινή πλευρά είναι ίσια και στο υπόλοιπο γύρω-γύρω φέρει σούρα που δημιουργεί κάθετες πιέτες.

Από τη μέση και πάνω εξωτερικά φοριέται το γιλέκο με μακριά μανίκια ανοιχτό μπροστά για να φαίνεται το σχέδιο από την πουκαμίσα, που φθάνει έως τη μέση σε ποικίλες αποχρώσεις. Ζωνάρι στη μέση συμπληρώνει τη φορεσιά.

Στο κεφάλι φοριέται εσωτερικά λευκό μαντήλι διακοσμημένο με τρέσες και εξωτερικά σταμπωτό μαντήλι με τα γνωστά μας σχέδια αετός για τις ελεύθερες και φωλιά για τις παντρεμένες, σε αποχρώσεις ανοιχτό ή σκούρο καφέ ,κανελί ή μελί. Για τα υποδήματα δεν έχει εξακριβωθεί αν φορούσαν στιβάνια ωστόσο η φορεσιά παρουσιάζεται με χαμηλό μαύρο παπούτσι.

Όπως έχουμε δει και σε άλλες περιπτώσεις ο συγκεκριμένος τύπος φορεσιάς σιγά –σιγά εγκαταλείπεται και την θέση της καταλαμβάνουν νέες ενδυματολογικές τάσεις με νέα υφάσματα.

Οι επόμενες φορεσιές που ακολουθούν είναι πιστά αντίγραφα αυτής της κατηγορίας. Εικ. 3 αυθεντική ,εικ. 4 σύγχρονη. Θεωρείται μία από τις φορεσιές που φορούσαν τις Κυριακές και τις επίσημες γιορτές. Αποτελείται εσωτερικά από την βράκα με μήκος έως το γόνατο.

Εξωτερικά από την μέση και κάτω φοριέται φούστα με πιέτες μακριά μέχρι τον αστράγαλο. Από τη μέση και πάνω φοριέται το πουκάμισο με μακριά μανίκια και μήκος έως τους γοφούς, εσωτερικά του πουκαμίσου είναι ραμμένο ένα λεπτό ύφασμα σαν εσωτερική επένδυση ,είναι ανοιχτή μπροστά και κλείνει με εσωτερικά κουμπιά για να μη φαίνονται.

Στη μέση φέρει κορδόνι που δένει σφιχτά μπροστά για να την τονίζει. Στην πίσω πλευρά φέρει τρεις κάθετες πιέτες εικ. 5. Είναι διακοσμημένη με δαντέλες στις άκρες των μανικιών μπροστά στο στήθος σε οριζόντια διάταξη και γύρω-γύρω στο κάτω τελείωμά της.

Ενδιαφέρων παρουσιάζουν τα μανίκια εικ 6,τα οποία από τους ώμους έως τους αγκώνες είναι πολύ φαρδιά και από εκεί έως τους καρπούς πολύ στενά γνωστά ως «μανσέτα». Το ύφασμα είναι από μετάξι ,κλαδωτό σε διάφορες αποχρώσεις. Φλουριά διακοσμούν το στήθος.

Ένας άλλος τύπος απεικονίζεται στην εικ. 7 παρόμοιος με τον προηγούμενο, θεωρείται και αυτός επίσημη φορεσιά ,δεν έχει όμως την ιδιαιτερότητα των μανικιών, με υφάσματα σε διάφορες κλαδωτές αποχρώσεις, τη χρησιμοποιούσαν ως νυφική σε ζαχαρή και ροζέ απόχρωση.

Στην εικ. 8 απεικονίζεται άλλος ένας τύπος νυφικής φορεσιάς όπως είναι σήμερα, εικ. 9 η αυθεντική, αποτελείται από μακριά φούστα και βελούδινο σακάκι σε διάφορες αποχρώσεις ανοιχτό μπροστά στο στήθος που κλείνει με εσωτερικά κουμπιά.

Φέρει ως διακόσμηση στο ξεκίνημα και των δύο μανικιών στους ώμους εκατέρωθεν από δυο πιέτες και στην κάτω δεξιά πλευρά του μια τσέπη διακοσμημένη με δαντέλα.

Τα υποδήματα και το κάλυμμα στο κεφάλι είναι το ίδιο με την αρχική περιγραφή.
Στις εκδηλώσεις του ο σύλλογος σήμερα χρησιμοποιεί και τους τέσσερις τύπους φορεσιών.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΣΤΙΔΑΣ «ΚΑΜΑΡΙ»
ΓΙΩΡΓΑΛΛΙΔΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΦΟΡΕΣΙΕΣ