Ποια έργα θα γίνουν στη Μεσαιωνική Πόλη

Βαρβάρα Μπογδάνου

Όπως προβλέπονται από το σχέδιο της προγραμματικής σύμβασης

Οι προσπάθειες πολλών ετών και συγκεκριμένα δεκατεσσάρων για να υπογραφεί μία νέα προγραμματική σύμβαση για τη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, επιτέλους απέδωσαν καρπούς και έτσι μέσα στο επόμενο διάστημα, θα είναι πλέον μία πραγματικότητα.

Η Μεσαιωνική Πόλη είναι ένα από τα σπάνια, αν όχι το μοναδικό μεσαιωνικό οικιστικό σύνολο που σώζεται σχεδόν ακέραιο με τις οχυρώσεις, την πολεοδομική οργάνωση, τα δημόσια κτίρια τους ναούς και τις οικίες του.

Με την εγγραφή της το έτος 1988 στον κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, εντάχθηκε στην ομάδα των επίλεκτων Μνημείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ανθρωπότητας με εξέχουσα αξία για την παγκόσμια κοινότητα, ενώ το 1993 εντάχθηκε στην ιδρυτική πράξη του οργανισμού πόλεων παγκόσμιας κληρονομιάς. Σύμφωνα με το σχέδιό της σύμβασης που παραλήφθηκε από το δήμο, το συνολικό ύψος της σύμβασης θα ανέρχεται σε 14,5 εκατομμύρια ευρώ και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής της θα έχει διάρκεια τα δέκα χρόνια.

Το νέο σχέδιο περιλαμβάνει 7 φορείς-εταίρους και συγκεκριμένα το υπουργείο Πολιτισμού, το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ο Δήμος Ρόδου, η περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, το ΤΑΠΑ, η ΔΕΥΑΡ και το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Νότιας Δωδεκανήσου. Συγκεκριμένα η χρηματοδότηση για κάθε έναν από αυτούς έχει ως εξής:

- Υπουργείο Πολιτισμού: 1,5 εκ ευρώ
- Υπουργείο Ναυτιλίας: 500.000 ευρώ
- Δήμος Ρόδου: 1,1 εκ ευρώ
- ΔΕΥΑΡ: 400.000 ευρώ

- ΠΝΑΙ: 124.000 ευρώ
- ΤΑΠΑ: 700.000 ευρώ
- ΠΝΑΙ: 124.000 ευρώ

Σκοπός της σύμβασης
Σκοπός της προγραμματικής σύμβασης είναι:
α) η υλοποίηση ενός ενιαίου και συνεκτικού προγράμματος, μελετών, έργων και δράσεων για την προστασία, ανάδειξη διαχείριση και βιώσιμη ανάπτυξη της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου, των μνημείων του περιβάλλοντος της, καθώς και της περιμετρικής παράκτιας ζώ-νης εκτός των τειχών,

β) ο προσδιορισμός των τρόπων και των διαδικασιών υλοποίησης ώστε να διατηρηθεί και να αναδειχθεί ο μνημειακός και ιστορικός χαρακτήρας του εξέχοντος μνημειακού συνόλου, να ικανοποιηθούν οι σύγχρονες ανάγκες του ενεργού οικισμού και να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα οι υποχρεώσεις που προκύπτουν από τον χαρακτηρισμό της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου ως Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

Στόχοι
Η σύμβαση στοχεύει στην προστασία της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου και παράλληλα στην ικανοποίηση των κοινωνικοοικονομικών αναγκών των κατοίκων και των επισκεπτών στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης, με γνώμονα τη διατήρηση και την ανάδειξη της εξέχουσας οικουμενικής αξίας της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου ως αγαθού παγκόσμιας κληρονομιάς, ιδίως δε της αυθεντικότητας και της ακεραιότητας των πολιτιστικών αξιών που ενσωματώνουν η ιστορία, η τέχνη, η αρχιτεκτονική και γενικότερα η πολιτιστική κληρονομιά της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου. Ειδικότερα, η σύμβαση θέτει τους ακόλουθους στόχους:

α. Την προστασία και διαχείριση των μνημείων της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου και του περιβάλλοντός της, μέσω ενός ιεραρχημένου προγράμματος εκπόνησης μελετών και υλοποίησης εργασιών συντήρησης, αποκατάστασης, ανάδειξης και προβολής του μνημειακού συνόλου.

β. Την αισθητική αναβάθμιση, την εξυγίανση, την επίλυση λειτουργικών προβλημάτων και την αναζωογόνηση του ενεργού οικισμού της Μεσαιωνικής Πόλης σε βιώσιμη και αειφόρο βάση. Στο πλαίσιο αυτό θα αναληφθούν δράσεις για την ενίσχυση της κατοικίας, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και των επισκεπτών, τη λελογισμένη ανάπτυξη των τουριστικών χρήσεων, τη θέσπιση και διασφάλιση της εφαρμογής των κανονισμών για τις χρήσεις και τις λειτουργίες τόσο του δημόσιου, όσο και του ιδιωτικού χώρου, ούτως ώστε να αποτραπεί η μετατροπή του μνημειακού συνόλου σε χώρο τουριστικής αγοράς φιλοξενίας και νυχτερινής διασκέδασης (κυκλοφοριακές ρυθμίσεις πεζών και οχημάτων, ανάπτυξη ήπιων μορφών μετακίνησης,

πολεοδομικοί κανονισμοί και άρση παραβάσεων και αυθαιρεσιών, όροι λειτουργίας εμπορικών επιχειρήσεων και καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, αποτροπή αισθητικής και λειτουργικής υποβάθμισης του δημόσιου χώρου από την ανεξέλεγκτη τοποθέτηση εμπορευμάτων, τραπεζοκαθισμάτων και διαφημιστικών πινακίδων, αποτροπή ηχορύπανσης κλπ). Θα ληφθεί, τέλος, μέριμνα για τον εντοπισμό και την κάλυψη των κενών στο θεσμικό πλαίσιο και την εφαρμογή ηλεκτρονικών εργαλείων για την βελτίωση της εικόνας της πόλης.

γ. Την ανάδειξη της Μεσαιωνικής Πόλης σε κέντρο πολιτισμού διεθνούς εμβέλειας, αξιοποίηση του συγκριτικού πλεονεκτήματος που προσφέρει η ιδιαίτερη ταυτότητά της, βελτιώνοντας παράλληλα την ποιότητα του τουρισμού και συμβάλλοντας στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.

δ. Την ανάδειξη του νησιωτικού χαρακτήρα της Ρόδου. Η Ρόδος είναι το μεγαλύτερο νησί του συμπλέγματος της Δωδεκανήσου αποτελώντας κέντρο εξυπηρέτησης και πόλο ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή. Η γεωγραφική της θέση είναι στρατηγικής σημασίας. Παράλληλα, η γεωμορφολογία και το φυσικό της κάλος, η ιστορικότητα και η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της, την καθιστούν ένα από τα πιο επισκέψιμα ελληνικά νησιά, γεγονός που μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο ανάπτυξης για όλο το νοτιοανατολικό Αιγαίο. Συνεπώς, οι δράσεις που λαμβάνονται στην κατεύθυνση της διατήρησης της προαναφερθείσας ιστορικότητας είναι ταυτόσημες με την ενίσχυση ενός νησιού με ιδιαίτερη δυναμική.

ε. Την εξασφάλιση χρηματοδότησης μέσω του ετήσιου προϋπολογισμού των συμβαλλομένων, της ένταξης έργων σε συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα από Ευρωπαϊκούς και Εθνικούς πόρους.

Τα έργα και οι μελέτες
Στο πλαίσιο της προγραμματικής σύμβασης πολιτισμικής ανάπτυξης, θα υλοποιηθούν οι εξής μελέτες και έργα:
- Επικαιροποίηση μελετών ολοκλήρωσης κατασκευής υπόγειων δικτύων-δίκτυα.
- Επικαιροποίηση μελετών ολοκλήρωσης κατασκευής υπόγειων δικτύων-δημοτικός φωτισμός.

- Επικαιροποίηση μελετών ολοκλήρωσης κατασκευής υπόγειων δικτύων – Αποκαταστάσεις οδοστρωμάτων -Αναπλάσεις.
- Μελέτη και Εκτέλεση του έργου “Άρση ετοιμορροπίας ακινήτων στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου.
- Μελέτη “Βελτίωση του ενεργειακού αποτυπώματος κτιρίων στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, ένταξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας”

- Μελέτη για “Διαμόρφωση Πλατειών Μεσαιωνικής Πόλης”
-Μελέτη, “Αναθεώρηση κανονιστικών διατάξεων Μεσαιωνικής Πόλης”
- Μελέτη “Διαχείριση της κυκλοφορίας και της στάθμευσης εντός των τειχών”
- Μελέτη “Σχεδιασμός εργαλείου για τον αποτελεσματικό έλεγχο νομιμότητας στη Μεσαιωνική Πόλη”

- Τέμενος Ρετζέτ Πασά (υποέργο 1 του έργου “Αποκατάσταση και Ανάδειξη Οθωμανικών, Μεσαιωνικών και Ρωμαϊκών Μνημείων στην πόλη της Ρόδου”).
- Συντήρηση και Αποκατάσταση του Ιστορικού Νεκροταφείου Μουράτ Ρεϊς στην Πόλη της Ρόδου (υποέργο 2 του έργου “Αποκατάσταση και Ανάδειξη Οθωμανικών, Μεσαιωνικών και Ρωμαϊκών Μνημείων στην πόλη της Ρόδου”)

- Συντήρηση Οχυρώσεων Μεσαιωνικής Πόλης Ρόδου (υποέργο 3 του έργου “Αποκατάσταση και Ανάδειξη Οθωμανικών, Μεσαιωνικών και Ρωμαϊκών Μνημείων στην πόλη της Ρόδου”)
- Οργάνωση και διευθέτηση εργοταξίου για την αποσυμφόρηση του αρχαιολογικού χώρου του Ρωμαϊκού Τετραπύλου και των κήπων του παλατιού του Μεγάλου Μαγίστρου (υποέργο 4 του έργου “Αποκατάσταση και Ανάδειξη Οθωμανικών, Μεσαιωνικών και Ρωμαϊκών Μνημείων στην πόλη της Ρόδου”).

- Μελέτες για την αποκατάσταση κτηρίων και οργάνωση επισκέψιμων αποθηκών φύλαξης αρχαίων σε όμορα ακίνητα διαχείρισης ΤΑΠΑ
- Αποκατάσταση κτηρίων και οργάνωση επισκέψιμων αποθηκών φύλαξης αρχαίων σε όμορα ακίνητα διαχείρισης ΤΑΠΑ
- Συντήρηση Παραλιακού Μετώπου (Ξύλινου Πεζόδρομου) των Λιμένων της «Κολώνας», του τουριστικού και της Ακαντιάς.

Επιπλέον έργα και μελέτες
Κατά τη διάρκεια ισχύος της σύμβασης θα αναζητηθούν πηγές χρηματοδότησης για την υλοποίηση επιπλέον έργων, με ανάλογη αύξηση του προϋπολογισμού και παράταση της διάρκειάς της, ως εξής:
- Ολοκλήρωση κατασκευής υπόγειων δικτύων Β’ φάση/Β’-Γ’-Δ’ στάδια.
-Αρχαιολογικές εργασίες για την κατασκευή των υπόγειων δικτύων.

- Εκτέλεση του έργου “Βελτίωση του ενεργειακού αποτυπώματος κτιρίων στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου , ένταξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας”
- Εκτέλεση του έργου “Διαμόρφωση πλατειών Μεσαιωνικής Πόλης”
- Εκτέλεση του έργου “Ηλεκτρονικό Σύστημα Διαχείρισης δραστηριοτήτων στη Μεσαιωνική Πόλη”
- Εκτέλεση του έργου «Διαχείριση της κυκλοφορίας και της στάθμευσης εντός των τειχών της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου.»

- Αποκατάσταση και ανάδειξη του Καταλανικού Αρχοντικού (Β.Κ 1485) στην οδό Σιμίου 1
- Αποκατάσταση και ανάδειξη του αρχοντικού Χασάν Μπέη στην πλατεία Αργυροκάστρου
- Αποκατάσταση εμβληματικών ακινήτων διαχείρισης ΤΑΠΑ.
- Αποκατάσταση, ανάδειξη και επανάχρηση κτηρίου Constanzo Operti στην οδό Λάχητος (πάροδος Ιπποτών)

- Μελέτη για την οριστική στεγανοποίηση στο Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου
- Μελέτη για την αντικατάσταση και συντήρηση ξύλινων κουφωμάτων στο Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου
- Μελέτη για την αντικατάσταση και συντήρηση ξύλινων κουφωμάτων στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου

- Αποκατάσταση ιπποτικού Ναυαρχείου στην πλατεία Εβραίων Μαρτύρων
- Αποκατάσταση και ανάδειξη της εκκλησίας Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης
- Αποκατάσταση και ανάδειξη της εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνος και του περιβάλλοντος χώρου

- Ψηφιοποίηση των καταλόγων των επιστημονικών συγγραμμάτων της Βιβλιοθήκης και του παλαιού και νεότερου υλικού του Φωτογραφικού Αρχείου της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
- Αποκατάσταση - Ανάδειξη του Αρχαιολογικού χώρου του Μόλου των Μύλων στον Τουριστικό Λιμένα Ρόδου

Δήλωση Τέρη Χατζηιωάννου αντιδημάρχου πολιτισμού
«Μετά από 14 χρόνια προσπαθειών για την υπογραφή προγραμματικής σύμβασης για τη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, βρισκόμαστε πλέον στην τελική ευθεία καθώς ουσιαστικά αυτή βαίνει προς υπογραφή. Η φιλοσοφία του σχεδίου «μιλά» για μία ομπρέλα προστασίας γύρω από τη Μεσαιωνική Πόλη, κάτι που άλλωστε επιθυμούσαμε και μάλιστα τα χρήματα που θα διατεθούν για την υλοποίηση της είναι δεσμευμένα σε κωδικούς.

Υπάρχει επίσης συγκεκριμένη δέσμευση από τους κ.κ. Σαντορινιό και Σταθάκη για μία προκήρυξη που αφορά τις ιστορικές πόλεις και τα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Ρόδο, Κέρκυρα και Πάτμο) για υπόγεια δίκτυα της τάξης των 10 εκ ευρώ. Άρα ξεκινάμε μία προγραμματική σύμβαση που είναι συνολικού ύψους 14,5 εκ. ευρώ».