Back to Top
#TAGS ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Αιγιάλεια Νάσος Νασόπουλος Ρούλα Πισπιρίγκου Βασιλιάς Κάρολος της Αγγλίας Κέιτ Μίντλετον
Αγγελίες
Μην ψάχνεις, βρες στο
THE BEST

SPOTLIGHT

/

Η εποχή που στην Πάτρα κυκλοφορούσαν δυο...οτομομπίλ!Το πρώτο θανατηφόρο με τη... γίδα στην Κανακάρη και η οδύσσεια των ταξιδιωτών από την Αθήνα...

Η εποχή που στην Πάτρα κυκλοφορούσαν δυο...
Παπαδάκου Γωγώ
[email protected]

Αφιέρωμα στα πρώτα αυτοκίνητα της Πάτρας

Με την αυτή του 20ου αιώνα η Πάτρα γνωρίστηκε με το ιδιωτικό αυτοκινούμενο όχημα το ότομομπιλ που πρώτος έφερε από την Αγγλία ο Ναυτιλιακός πράκτορας Άρθουρ Μόρφυ το 1900. Άλλοι πιστεύουν ο Κώστας Τριανταφύλλου γράφει «το αυτοκίνητο έφερε ο έμπορος Γερούσης το 1900 αλλά μετ’ ολίγον ηχρηστεύθη»…

Μάλλον το αυτοκίνητο του ιδρυτή της ναυτιλιακής τραπέζης Πατρών και της ασφαλιστικής εταιρείας Ανατολή Σωτήριου Γερούση που μετά από λίγο αχρηστεύθηκε θα πρέπει να ήταν το δευτερο ότομομπιλ που κυκλοφόρησε στους χωματόδρομους της Πάτρας.

Πάντως το σίγουρο είναι ότι στην πόλη το 1900 κυκλοφορούσαν 2 αυτοκίνητα.

Το πρώτο αυτοκίνητο στην Πάτρα ιδιοκτησίας Α. Μόρφυ με οδηγό τον πρώτο αμαξά του Γ. Μόρφυ

Το πρώτο αυτοκίνητο στην Πάτρα ιδιοκτησί...

Το πρώτο αυτοκίνητο στην Πάτρα ιδιοκτησίας Α. Μόρφυ με οδηγό τον πρώτο αμαξά του Γ. Μόρφυ

Από τις περιχρές πληροφορίες των ρεπόρτερ της εποχής μαθαίνουμε ότι η εμφάνιση αυτοκινήτων στους δρόμους της Πάτρας με τη πάροδο του χρόνου αυξήθηκε. Η εφημερίδα Νεολόγος στις 23 Νοεμβρίου 1903 έγραφε: «Ένα οτομομπιλ από τινός διασχίζει τους δρόμους και ταλαιπωρεί τα ακουστικά τύμπανα των διαβατών με τον κρότο του… «

Ένα χρόνο αργότερα (1904) η ίδια εφημερίδα σχολίαζε : « Κάθε απόγευμα ο Αρνιώτης διασχίζει τας οδούς με το αυτοκίνητόν του το οποίο περνά τα διπλά κάρα εις την ταχύτητα και τον κρότον…»

Την ίδια περίπου εποχή ο Νεολόγος της 4ης Ιουνίου 1904 σημείωνε: « Δεν επρόφθασε να φύγει το αυτοκίνητο του Αρνιώτη και έτερο χθες ενεφανίσθη εις τας οδούς… Ήτο ενός πλούσιου Τούρκου, υιου Βέη. Είχε έλθειν με το αυτοκίνητό του και την ακολουθία του από Παρισσίων εις Βρινδίσιον. Όταν απεβιβάσθη ενταύθα του εζητήθη φόρος τελωνιακός δια το αυτοκίνητον και ο δασμός αυτός υπερέβαινε τις 800.000 δραχμές! Εννοείται ότι ο ξένος δεν επλήρωσε, άφησε μόνον εγγύησην. Το αυτοκίνητο ήτο κατασκευασμένο ώστε να δύναται να διέρχεται ποταμόν, επιπλέον μέχρι τον τροχόν. Εντεύθεν ανεχώρησεν εις Αθήνας. Το αυτοκίνητο εις ορισμένους σταθμούς, ενθα δεν είναι βατή η οδός, μεταφέρετο δια του σιδηροδρόμου»…

Απ’ ότι φαίνεται από τα δημοσιεύματα του Νεολόγου οι Πατρινοί ενοχλήθηκαν μόνο από τους θορύβους των αυτοκινήτων χωρίς να δείξουν εχθρικές διαθέσεις για την ακεραιότητά τους. Σε αντίθεση με τους Αθηναίους που κατέστρεψαν το πρώτο εισηγμένο στην Ελλάδα αυτοκίνητο…

Τέσσερα χρόνια πριν την εμφάνιση του οτομομπιλ στην Πάτρα η Αθήνα υποδέχθηκε τον Απρίλιο του 1897 το πρώτο αυτοκίνητο που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα. Ήταν ένα ατμοκίνητο μεγαθήριο όπως το χαρακτήριζαν οι εφημερίδες της εποχής, 14ων θέσεων, κατασκευής των γαλλικών εργοστασίων Γκάρντνερ . Οι τροχοί του ήταν σιδερένιοι και ο θόρυβος που προκαλούσε ήταν τρομακτικής έντασης. Προορισμός του μεγαθηρίου ήταν η κάλυψη της συγκοινωνίας μεταξύ Αθηνών και Θήβας, απόσταση που την κάλυπτε μέσα σε … 5 μόνον ώρες πετυχαίνοντας έτσι χρόνο ρεκόρ για τους ρυθμούς της εποχής γιατί τα ιππήλατα λεωφορεία για την ίδια διαδρομή χρειαζόταν σχεδόν μια ολόκληρη μέρα.

Μαζί με την  εμφάνιση του μεγαθηρίου εκδηλώθηκαν και οι πρώτες αντιδράσεις των θιγομένων από την εξέλιξη αυτή δηλαδή των αμαξάδων.

Μάλιστα οι αμαξάδες της γραμμής Αθηνών – Θήβας επιχείρησαν τρεις φορές ανεπιτυχώς να εξουδετερώσουν τον επικίνδυνο ανταγωνιστή τους τοποθετώντας στο δρόμο μεγάλες πέτρες προκειμένου να καταστραφούν οι τροχοί του αυτοκινήτου. Στην τέταρτη προσπάθειά τους οι αμαξάδες πέτυχαν το στόχο τους αχρηστεύοντας το λεωφορείο.

Γελοιογραφία της εποχής

Γελοιογραφία της εποχής

Γελοιογραφία της εποχής

Από το 1901 οι εισαγωγές αυτοκινήτων αυξήθηκαν. Το μεγάλο πρόβλημα ωστόσο ήταν ότι… δεν υπήρχαν οδηγοί για να τα οδηγήσουν… Έτσι οι πλούσιοι της εποχής έψαχναν τους κατάλληλους οδηγούς για να κυκλοφορήσουν με τα οχήματά τους…

Η πρακτική αυτή με την πάροδο του χρόνου έγινε τρόπος συμπεριφοράς για όλους ανεξαιρέτως τους… Δανδήδες, κατόχους αυτοκινήτων οι οποίοι εμφανίζονταν ως sportsmen. Ουδείς οτομομπιλιστ οδηγούσε παρά μόνο ο σωφέρ – υπάλληλος ο οποίος ήταν υποχρεωμένος να φροντίζει για τα πάντα.

 

Δεκαετία του '20 στα Υψηλά Αλώνια. Πόζα στο φακο μητέρας και κόρης

Δεκαετία του '20 στα Υψηλά Αλώνια. Πόζα ...

Δεκαετία του '20 στα Υψηλά Αλώνια. Πόζα στο φακο μητέρας και κόρης

Οι πιο εύποροι διέθεταν και ιδιωτικό  μηχανικό όπως η παράτολμη Αμερικανίδα Βιργινία Γράχαμ.

Η ριψοκίνδυνη Αμερικανίδα έχοντας στην υπηρεσία της ένα σωφέρ, το γάλλο μηχανικό Γκοντάρ και τον διερμηνέα Πετροκόκκινο έφθασε στην Πάτρα προερχόμενη από την Αθήνα στις 10 Απριλίου 1911 προκαλώντας ανάμεικτα συναισθήματα στους Πατρινούς γιατί ήταν η πρώτη που προσπάθησε να διασχίσει την απόσταση οδικώς κατά τα πρότυπα του μεγάλου αγώνα Πεκίνου – Παρισσίων όπου είχε λάβει μέρος τον προηγούμενο χρόνο. Στόχος της ήταν η πραγματοποίηση του γύρου της Ελλάδας με αυτοκίνητο αρχίζοντας από την Πελοπόννησο απ’ όπου άρχισαν και τα βάσανά της…

Η εκκίνηση για το μεγάλο ταξίδι δόθηκε τη Μεγάλη Πέμπτη 7 Απριλίου με προορισμό την Πάτρα όπου θα έφθανε το αυτοκίνητο βάσει των υπολογισμών του μηχανικού Γκοντάρ το βράδυ της ίδιας μέρας. Δυστυχώς όμως το βράδυ της ίδιας μέρας το αυτοκίνητο και οι επιβάτες του βρίσκονταν στη Λυκοποριά όπου οι χωρικοί στη θέα του φωναζαν «τρεχάτε να δείτε κάρο με πετρέλαιο»…

Την επόμενη μέρα Μεγάλη Παρασκευή το ταξίδι συνεχίστηκε προς το Δερβένι αφού προηγουμένως χρειάστηκε η βοήθεια 12 χωρικών για να τραβήξουν το αυτοκίνητο του οποίου «εθραύσθησαν τρια καουτσούκ των τροχών του και αμέσως αντεκαταστάθησαν»…

 

Περιμένοντας να ανοίξει ο δρόμος για να συνεχιστεί το ταξίδι...

Περιμένοντας να ανοίξει ο δρόμος για να ...

Περιμένοντας να ανοίξει ο δρόμος για να συνεχιστεί το ταξίδι...

Παρά τις δυσκολίες «το αυτοκίνητο κλυδωνιζόμενο διέτρεχε τον ανώμαλο δρόμο τινάσσον τους επιβάτας εις κάθε χάνδακα και προκαλούν τον φόβο της ανατροπής αυτού»… όπως έγραφε ο Νεολόγος.

Ομάδες αγροτών ήταν συνεχώς στο πλευρό των παράξενων ταξιδιωτών με αξίνες, σχοινιά, κλήματα και σανίδες για να επεμβαίνουν σε κάθε παρουσιαζόμενο πρόβλημα. Σε ένα ποτάμι το αμάξι κόλλησε και μετά κόλλησε στην άμμο της παραλίας, ενώ για το πέρασμα ενός κατεστραμμένου γεφυριού χρειάστηκε το σανίδωμά του με αποτέλεσμα ο αρθρογράφος του Νεολόγου να συμπεράνει  «Δεν ήταν πλέον ταξίδιον αυτό αλλά μαρτυρολόγιον!»

Η παρέα όμως συνέχιζε το ταξίδι της ώσπου ένας πελώριος βράχος στο Γαϊδουρόδρομο σταμάτησε την πορεία της. Τότε λόγω έλλειψης δυναμίτη για την … ανατίναξη του βράχου «το αυτοκίνητον εκείθεν της Ακράτας εισέρχεται κατ’ ανάγκη πλέον εις την σιδηροδρομικήν γραμμήν. Οι τροχοί αυτού τοποθετούνται ένθεν και ένθεν των σιδηδρομικών ράβδων» . Έτσι όπως στο Φαρ Ουεστ το αυτοκίνητο διέσχισε 5 χλμ φθάνοντας στην Ακράτα.

Από εκεί το Μεγάλο Σάββατο ξεκίνησε πάντα πάνω στις σιδηροδρομικές γραμμές μέχρι το Διακοπτό όπου χωροφύλακες συνέλαβαν τη ριψοκίνδυνη παρέα με την κατηγορία της παράνομης εισόδου στις σιδηρογραμμές. Τελικά την επόμενη μέρα Πάσχα του 1911 η αμαξοστοιχία της γραμμής μετέφερε στην Πάτρα το αυτοκίνητο με τους ταξιδιώτες υπό τη συνοδεία των χωροφυλάκων για τα περαιτέρω.

Η πρώτη φορά που οι Πατρινοί πήγαν με το...λεωφορείο στην Αθήνα - Η... "ολοζώντανη"... αφήγηση των κατενθουσιασμένων ταξιδιωτών!

Δυστυχώς 14 χρόνια μετά την Οδύσσεια της Γράχαμ το καλοκαίρι του 1925 η αμαξιτοί υπεραστικοί οδοί ήταν σχεδόν ανύπαρκτοι διαπίστωση που πηγάζει από τα άρθρα του Μιχαήλ Ροδά, δημοσιογράφου της εφημερίδας των Αθηνών «Ελεύθερο Βήμα» που με ημερομηνία 25/8/1925 γράφει « Ιδού λοιπόν εις πια καταδίκη ευρίσκεται το ζήτημα των συγκοινωνιών. Η οδός Πατρών – Αιγίου διακόπτεται μεταξύ Ψαθοπύργου και Καμαρών και δια την κατασκευήν δεν υπάρχει μέχρι της στιγμής αυτής ούτε καν μελέτη . Η έλλειψη συγκοινωνίας δια αμαξιτής οδού μεταξύ Αιγίου –Πατρών αποτελεί πραγματική δολοφονία εναντίον του εμπορευομένου κόσμου και θα πρέπει να κατασκευαστεί το ταχύτερον. Διαφορετικά οι κάτοικοι θα καταριούνται όλους τους πολιτικούς όλων των κομμάτων και όλες τις κυβερνήσεις. Από το Αίγιον προς τας Αθήνας η αμαξιτή οδός διακόπτεται εις το Διακοπτό δια να συνεχιστεί πέραν του Δερβενίου προς τας Αθήνας. Οπότε καθίσταται άχρηστος δια τους επιθυμούντες να ταξιδέψουν».

Φουστανελοφόρος γέροντας στην πλατεία Γεωργίου. Πίσω του διακρίνεται ένα από τα πρώτα ταξί στην Πάτρα

Φουστανελοφόρος γέροντας στην πλατεία Γε...

Φουστανελοφόρος γέροντας στην πλατεία Γεωργίου. Πίσω του διακρίνεται ένα από τα πρώτα ταξί στην Πάτρα

Από την έναρξη της 2ης Δεκαετίας του 20ου αιώνα εμφανίστηκαν στην Πάτρα και τα πρώτα αυτοκίνητα δημοσίας χρήσεως. Ήδη το 1911 κυκλοφορουσαν στους δρόμους της πόλης δυο ταξί. Το ένα εκ των οποίων προκάλεσε το πρώτο δυστύχημα στην πόλη στις 6 Ιανουαρίου 1912.

Το πρώτο τροχαίο σημειώθηκε στην Πάτρα το 1912...

Την επόμενη ημέρα ο Νεολόγος πληροφορούσε « Χθες την πρωίαν ο καθαριστής του ετέρου των αγοραίων αυτοκινήτων του ανήκοντος εις τους κ.κ. Κανάρη και Κολαϊτη αφού εκαθάρισεν αυτό εθεώρησε καλό να εξέλθει εις τας οδούς περίπατο χωρίς να γνωρίζει τον χειρισμόν του. Ούτω διήλθε μετά ταχύτητος δια της πλατείας Γεωργίου και έκαμψε εις την οδό Ανεξαρτησίας (σημερινή Γεροκωστοπούλου) και είτα εις την οδό Κανακάρη . Εκεί δια να αποφύγει μιαν αίγα έστριψε αδεξίως αριστερά και με ταχύτητα ερρίφθη επί της στοάς της οικίας Μενούνου και εθρυμματίστη κυριολεκτικώς».

Ο ανώνυμος αυτός ταξιτζής ήταν αυτοδίδακτος σωφερ και πρώην αμαξάς που προβλέποντας την εξέλιξη και χωρίς να αλλάξει το επάγγελμά του είχε εγκαταλείψει το άλογο και την άμαξά του προς χάρη του νέου μεταφορικού μέσου.

Η επιλογή του ωστόσο είχε αποδειχθεί σωστή γιατί ο κόσμος προτιμούσε τις κούρσες από τις άμαξες. Συμπέρασμα που προκύπτει από ρεπορτάζ του Νεολόγου στις 17/6/1919 από το οποίο πληροφορούμαστε ότι τα δυο υπάρχοντα ταξί κάνουν χρυσές δουλειές μαζί με την πρόβλεψη ότι θα πολλαπλασιαστούν.

Πράγματι τα επόμενα χρόνια τα αυτοκίνητα δημοσίας χρήσεως είχαν πολλαπλασιαστεί ενώ από το Μάρτιο του 1924 είχε εγκαινιαστεί και η τοπική αστική συγκοινωνία από την Παραλία έως τα Σύνορα και από τον Άγιο Διονύσιο έως τις Ιτιές.

Ένα φωτογραφικό αφιέρωμα στις συγκοινωνίες της Πάτρας- Τα πρώτα ταξί και τα δρομολόγια των λεωφορείων τον περασμένο αιώνα

Λόγω της αύξησης των αυτοκίνητων η τοπική αστυνομική Διεύθυνση κυκλοφορούσε τον ίδιο μήνα του ίδιου έτους την πρώτη της κυκλοφοριακή διάταξη που συνιστούσε στους οδηγούς: «Δεν θα συναγωνίζονται σε ταχύτητα, δεν θα φωνάζουν οι οδηγοί ούτε θα κορνάρουν συχνά». Όσο δε αφορά στους διαβάτες προέβλεπε: «Να τρέχουν στο πεζοδρόμιο όταν θα ακούνε τη σάλπιγγα». Γιατί οι Πατρινοί ήταν συνηθισμένοι «να κυκλοφορώσι εν μέση οδώ ίνα ίστανται καθ’ ομάδας εις τας γωνίας των οδών συζητούντες».

Μαζί με την αύξηση των αυτοκινήτων όπως ήταν επόμενο αυξήθηκαν και τα δυστυχήματα. Είτε λόγω απειρίας των οδηγών είτε λόγω υπαιτιότητας των πεζών. Σε σχετική αστυνομική έκθεση για το Σεπτέμβρη του ’28 αναφέρεται: «Συνέβησαν 8 δυστυχήματα. Τα 6 εκ τούτων εγένοντο εξ υπαιτιότητος των οδηγών των αυτοκινήτων. Τα δε υπόλοιπα 2 εις την υπαιτιότητα των παθόντων. Από τα έξι τα τρία προεκλήθησαν από την υπερβολικήν ταχύτηταν των αυτοκινήτων και τα έτερα τρία εκ της στενότητας των οδών»…

Μέχρι το 1930 υπήρχαν στην Πάτρα περίπου 18-20 ταξί τα οποία συμβίωναν με τις άμαξες στις παραδοσιακές πιάτσες . Όπως θυμάται ο παλαίμαχος αυτοκινητιστής Δημήτριος Βαγενάς:  «Στην πιάτσα της πλατείας Τριών Συμμάχων στάθμευαν τρια, τέσσερα αυτοκίνητα  και 13 με 15 άμαξες περιμένοντας πελάτες…».

*Στοιχεία από το αφιέρωμα του Κώστα Α. Κοκκοβίκα για το περιοδικό image/Φεβρουάριος 2013

Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr

Spotlight