Δίαιτα “fasting”: Όσα πρέπει να γνωρίζεις και τι να προσέξεις

Το σημερινό θέμα δεν είναι βιωματικό, αλλά σίγουρα όλα όσα ακούω – διαβάζω με επηρέασαν και στάθηκαν πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία αυτού του άρθρου. Όπως πολύ καλά διάβασες και στον τίτλο, σήμερα θα ασχοληθούμε με την περιοδική νηστεία ή διαφορετικά, όπως το λένε και στο εξωτερικό, με τη δίαιτα fasting. Το πρώτο “κρούσμα” που έμαθα ότι ακολουθεί τη δίαιτα fasting ήταν η Kourtney Kardashian. Τότε ξεκίνησα να το ψάχνω λίγο περισσότερο, τυχαία συναντούσα κι άλλα άτομα που ακολουθούν την περιοδική νηστεία, άκουγα για ακόμα περισσότερες σταρ που κάνουν αυτή τη δίαιτα, και κάπως έτσι κατέληξα να το συζητάω με την Κλινική Διαιτολόγο – Διατροφολόγο Μαργαρίτα Μπουλούμπαση, ώστε να καταλάβω τι ακριβώς γίνεται. Τι τρως, τι δεν τρως, ποια είναι τα θετικά και ποια τα αρνητικά, αν είναι επικίνδυνο και πολλά ακόμα.

Τι είναι η δίαιτα fasting;
Τον τελευταίο καιρό διαβάζουμε και ακούμε για την δίαιτα “fasting” ή αλλιώς περιοδική νηστεία, η οποία κερδίζει όλο και μεγαλύτερο έδαφος στον κόσμο της διατροφής. Τι είναι όμως η περιοδική νηστεία; Η περιοδική νηστεία αναφέρεται σε ένα είδος διατροφής μειωμένων θερμίδων αλλά και νηστείας ταυτόχρονα.

Χωρίζεται σε δύο φάσεις:

• Φάση κατανάλωσης
• Φάση της νηστείας

Τι κάνεις στη φάση της κατανάλωσης:
Στην φάση της κατανάλωσης μπορούμε να καταναλώσουμε όλες τις ημερήσιες θερμίδες μας και διαρκεί 6-9 ώρες.

Τι κάνεις στη φάση της νηστείας:
Στην φάση της νηστείας δεν επιτρέπεται η κατανάλωση φαγητού ή σακχαρούχου ροφήματος ή χυμού (το οποίο περιέχει υδατάνθρακες). Διαρκεί 15-18 ώρες, στις οποίες υπολογίζεται και ο βραδινός μας ύπνος. Στην φάση αυτή της νηστείας είναι πολύ σημαντικό να είστε πολύ καλά ενυδατωμένοι. Για παράδειγμα, εάν το τελευταίο μας γεύμα είναι στις 7 το απόγευμα, το επόμενο γεύμα θα πρέπει να είναι γύρω στις 11 το πρωί. Από τις 11 το πρωί μέχρι τις 7 το απόγευμα μπορούμε να καταναλώσουμε κανονικά τα γεύματα μας αναλόγως με τις ημερήσιες μας ανάγκες.

Τα θετικά:
Θεωρητικά, φαίνεται πως η δίαιτα “fasting” έχει την ικανότητα να αυξάνει την ινσουλινοευαισθησία, καθώς έχει φανεί ότι τα μεγάλα διαστήματα νηστείας βελτιώνουν την ευαισθησία της ινσουλίνης, όπως επίσης και τα επίπεδα αυξητικής ορμόνης, η οποία θα προστατεύσει τους μύες ώστε να μην υπάρξει διάσπαση πρωτεϊνών. Ακόμη, το πιο βασικό είναι πως η αυξητική ορμόνη είναι η κυριότερη ορμόνη που ευθύνεται για την καύση του λίπους.

Τα αρνητικά:
Η εφαρμογή περιοδικής νηστείας ενέχει κίνδυνο ανεπαρκούς πρόσληψης θερμίδων και θρεπτικών συστατικών, μιας η συμπυκνωμένη πρόσληψη τροφής σε πολύ μικρό διάστημα μέσα στην ημέρα, μπορεί να δυσχεραίνει την κατανάλωση τροφίμων από όλες τις ομάδες στις απαιτούμενες ποσότητες.

Ποιοι δεν πρέπει να τη δοκιμάσουν:
Η δίαιτα “fasting” όπως όλα τα διαιτητικά υποθερμιδικά σχήματα δεν πρέπει να ακολουθούνται από παιδιά που βρίσκονται ακόμη στην ανάπτυξη. Επιπλέον, άτομα με προβλήματα διαβήτη ή υπογλυκαιμικών επεισοδίων δεν θα πρέπει να ακολουθούν οποιοδήποτε είδος διατροφής αν δεν συμβουλευτούν τον γιατρό τους.

Επιπρόσθετα, η περιοδική νηστεία αντενδείκνυται για περιπτώσεις ατόμων με γαστρεντερικά προβλήματα (π.χ. γαστρίτιδα, έλκος, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση), μιας και η πολύωρη αποχή από το φαγητό αυξάνει την έκκριση του όξινου γαστρικού υγρού στο στομάχι, με αποτέλεσμα να εντείνονται δυσάρεστα συμπτώματα, όπως η καούρα, ο στομαχικός πόνος και ο τυμπανισμός. Ταυτόχρονα, η παρουσία γαστρικού υγρού σε άδειο στομάχι μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη χλωρίδα του εντέρου με άμεση συνέπεια την πιθανή εμφάνιση διάρροιας ή δυσκοιλιότητας.

Το συμπέρασμα:
Όσο και αν υπάρχει η πεποίθηση ότι το σώμα μας είναι έτσι δομημένο, ώστε να μπορεί να αντέξει στο λιμό ή διαφορετικά στην πολύωρη νηστεία, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι η παραπάνω κατάσταση αποτελεί “αναγκαίο κακό” σε συνθήκες ανωτέρας βίας και καλό είναι να αποφεύγεται η συστηματική υιοθέτησή της στην καθημερινότητα. Εξάλλου, η “περιοδική νηστεία” αποτελεί food trend (διατροφική τάση) και δεν είναι επίσημα αναγνωρισμένη από την επιστημονική κοινότητα.

Η γνώμη του ειδικού:
Η δίαιτα fasting σε καμία περίπτωση δεν μας βρίσκει σύμφωνους. Είναι απλά food trend το οποίο μπορεί να είναι επικίνδυνο για την υγεία. Το να μένει κανείς νηστικός για τόση ώρα, πρώτα από όλα απειλεί το γαστρεντερικό με δυσκοιλιότητα, κολίτιδα και γαστρίτιδα και φυσικά μπορεί να φέρει διατροφικές ελλείψεις και τριχόπτωση. Το γεγονός ότι την ακολουθούν οι διάσημοι και το προβάλλουν σαν δίαιτα δεν έχει λογική. Το μόνο αναγνωρισμένο διατροφικό μοντέλο είναι η μεσογειακή διατροφή.

Η βάση της σωστής διατροφής:
Η αλήθεια βρίσκεται στην εφαρμογή πολλών μικρών γευμάτων, τα οποία ξεκινάνε από το πρωινό, που είναι καλό να λαμβάνεται μέσα στην πρώτη ώρα και τελειώνουν στο βραδινό, το οποίο θέλουμε να απέχει 2-3 ώρες από τον ύπνο, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης και να διασφαλιστεί η ποιότητα ύπνου.

Η συχνότητα πρόσληψης τροφής ορίζεται ανά 3 ώρες, εφόσον ο οργανισμός αρχίζει να εξαντλεί τη γλυκόζη και έτσι ξεκινά ο μηχανισμός ενεργοποίησης του γλυκογόνου και της γλυκονεογένεσης, ώστε να μπορεί να διατηρήσει τα ζωτικής σημασίας επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Τα πολλά μικρά και συχνά γεύματα συμβάλλουν στην οξείδωση του λίπους με τον εξής τρόπο: Τρώγοντας ανά τακτά χρονικά διαστήματα το στομάχι δεν προλαβαίνει να κενωθεί, συνεπώς οι τροφές καθυστερούν να μεταβούν στο λεπτό έντερο και αυτό έχει ως συνέπεια τον μειωμένο ρυθμό απορρόφησης της γλυκόζης. Έτσι, μειώνεται η έκκριση ινσουλίνης (η οποία είναι αναβολική ορμόνη) και ο οργανισμός καταφεύγει στην χρήση του λίπους για εκτελέσει τις λειτουργίες του.

Συνεπώς, η επίτευξη της μείωσης και μακροπρόθεσμης συντήρησης βάρους επιτυγχάνεται από την ισορροπημένη πρόσληψη τροφής καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, σύμφωνα με τις αρχές της μεσογειακής διατροφής, που αποτελεί ένα παγκόσμια αναγνωρισμένο από την επιστημονική κοινότητα μοντέλο διατροφής.

Σημαντική πληροφορία:
Η εφαρμογή οποιουδήποτε διαιτητικού σχήματος είναι σημαντικό να γίνεται με την καθοδήγηση πτυχιούχου διατροφολόγου, ο οποίος θα σχεδιάσει ένα εξατομικευμένο διατροφικό πρόγραμμα σύμφωνα με τις θρεπτικές ανάγκες του εκάστοτε ατόμου.

Επιμέλεια: Ιωάννα Κούρου