GUEST STAR, γράφει ο Βαγγέλης Γέττος

Αυτή η εικόνα από τον Άγιο Δομέτιο (3.6.2020) είναι μια εικόνα που όλοι και όλες μας αντικρίζουμε καθημερινά στα λιγοστά, στενά και άχαρα πεζοδρόμια της Λευκωσίας και στις γειτονιές της πόλης μας. Η λογική απλή και… αυθεντικά ελληνοκυπριακή: Έχεις σπίτι; Το πεζοδρόμιο σου ανήκει. Έχεις μαγαζί; Βάλε πινακίδα στη διάβαση τυφλών. «Ποιος θα τη χρησιμοποιήσει;». Έχεις θέση πάρκινγκ δίπλα στο πεζοδρόμιο; Πέτα το αυτοκίνητο μισό στη θέση parking, μισό στο πεζοδρόμιο και «εν εντάξει».

Αυτή την εικόνα έχουμε συνηθίσει να μας την προσφέρουν γενναιόδωρα ματσό γείτονες, αδιάφοροι οδηγοί που θέλουν να αποφύγουν να κάνουν έστω και 10 βήματα από το αυτοκίνητο στο σπίτι ή το κατάστημα. Αλλά τώρα, στη «φάση» φαίνεται ότι μπαίνουν και κρατικοί λειτουργοί που υποτίθεται ότι θα έπρεπε να αποσοβούν τέτοιου είδους συμπεριφορές και να εκπαιδεύουν την κοινότητα στην κατεύθυνση της αλλαγής.

Ο τίτλος του σημειώματος ίσως να ξενίζει, ίσως να φανεί υπερβολικά δυσανάλογος με τη ρατσιστικών κινήτρων δολοφονία ενός ανθρώπου σε μία χώρα όπου ο θεσμικός ρατσισμός είναι ένας από τους πυλώνες της «πραγματικής» συνταγματικής τάξης. 

Όμως δεν είναι τυχαίο ότι μία ακόμα εν ψυχρώ δολοφονία ενός Αφροαμερικανού στη Μινεσότα μπορεί να προκαλέσει τόσο διαφορετικές, ετερόκλητες αντιδράσεις σε όλο τον πλανήτη. 

Από την Αθήνα μέχρι το Άμστερνταμ και από το Los Angeles στο Βερολίνο, η νεολαία του δυτικού κόσμου εγγράφει τα αιτήματά της, τις ματαιωμένες προσδοκίες της στο βιωμένο σύνθημα ‘’I can ’t breathe’’.

Βιωμένο όχι μόνο από τον ακινητοποιημένο και ψυχορραγούντα Floyd, αλλά και από εκατομμύρια παριών της σύγχρονης ψηφιοποιημένης οικονομίας, εκατομμύρια νέων μιας γενιάς που γεννήθηκε, μεγάλωσε και συνεχίζει να ζει σε συνθήκες ακραίας ανασφάλειας και σχιζοφρενικής λιτότητας.

Πρόσφατα, το εκ νέου ανερχόμενο αντιφασιστικό κίνημα της Κύπρου που κατήγγειλε τις πρακτικές τύπου Σαλβίνι των Νουρή και Αναστασιάδη, χαρακτηρίστηκε «αναρχικό». «Αναρχικοί» κατηγορούνται στην Κύπρο άνθρωποι που πολύ απλά αρνούνται στη χώρα που πουλά «filoxenia» και που οι ελίτ της αγωνιούν για τα κέρδη των ξενοδόχων να «επαναπροωθεί» σκάφη με πρόσφυγες και ασυνόδευτα παιδιά («επαναπροώθηση»: τί όμορφη τεχνοκρατική ουδετερότητα για μία φράση που σημαίνει σε απλά ελληνικά «να πα ’να πνιγείτε»).

«Αναρχικοί» και οι αντιφασίστες στην Ελλάδα που βασανίζονται με κάθε αφορμή στην Αθήνα και άλλες πόλεις σε parking και δημόσιους χώρους δεμένοι πισθάγκωνα. «Αναρχικοί» και οι Αμερικανοί που κάψανε τον οίκο της κολάσεως στη Μινεάπολη, το αστυνομικό τμήμα που στέγαζε εν Χριστώ ειρήνη τα τέρατα που έπνιξαν τον επιθανάτιο ρόγχο του Floyd πάνω στην άσφαλτο. Για να δολοφονηθεί ένας πολίτης από τις αστυνομικές αρχές σε δημόσιο χώρο «θέλει δουλειά πολλή».

Πρώτα έχουν δολοφονηθεί τα ατομικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα. Μετά, έχει δολοφονηθεί η αίσθηση ότι ο δημόσιος χώρος –ως χώρος ύπαρξης και συνύπαρξης, ως χώρος δράσης και διάδρασης-  είναι ασφαλής. Τα δικαιώματά μας στη δημόσια σφαίρα φυλακίζονται και υπογράφουν δηλώσεις νομιμοφροσύνης και κανονικότητας στους κρυστάλλινους πύργους της Λεμεσού και στα πανοπτικά malls, τα νέα Αλκατράζ της κουλτούρας. Στη συνέχεια, μέσα από την σταθερή ατιμωρησία, δολοφονείται η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους «προστάτες» του δημόσιου χώρου. Η «αναρχία» που εκρήγνυται, είτε ειρηνικά είτε βίαια, δεν είναι παρά η ανάσταση όλων αυτών των νεκρών αξιών. Και όταν το ποτάμι φουσκώσει και υπερχειλίσει, το να καταγγέλλεις το ποτάμι που φούσκωσε και όχι τις όχθες του που το περιορίζουν μοιάζει τουλάχιστον γελοίο.

Στην Κύπρο κάθε μέρα χάνεται όλο και μεγαλύτερο μέρος του εναπομείναντος δημόσιου χώρου. Μαζί του αποψιλώνονται όλο και περισσότερα συναφή ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Η ίδια η συνταγματικά κατοχυρωμένη ειρηνική συνάθροιση βαφτίζεται επικίνδυνη για τη χώρα. Τα ίδια θα έλεγαν και οι πολιτικοί προπάτορες υποκειμένων σαν τον Νουρή. Και το 1955-1959 και το 1963-1964 και στις 15 Ιουλίου 1974, η ανάδειξη του αυτονόητου πρώτα χαρακτηρίστηκε «αναρχική», «επικίνδυνη», «αντεθνική» και μετά δολοφονήθηκε. Το «I can ’t breathe» είναι το σύνθημα του 21ου αιώνα. Όποιος το αγνοήσει κινδυνεύει να βρεθεί παρασυρμένος από τα ορμητικά νερά ενός παγκόσμιου χειμάρρου που προκαλεί τις πρώτες σοβαρές ρωγμές στο φράγμα της κοινωνικής αδικίας και της αποσάθρωσης της δημόσιας σφαίρας.

*Γίνε κι εσύ GUEST STAR στέλνοντάς μας τις σκέψεις, τη δουλειά ή δείγμα της τέχνης σου στο [email protected]