Ραμαζάνι: Ο πιο ιερός μήνας στον ισλαμικό πολιτισμό

Κάθε χρόνο, οι μουσουλμάνοι σε όλο τον κόσμο αναμένουν την παρατήρηση της νέας ημισελήνου που σηματοδοτεί την πρώτη επίσημη ημέρα του Ραμαζανιού τον ένατο μήνα του ισλαμικού ημερολογίου και τον πιο ιερό μήνα στον ισλαμικό πολιτισμό, ανάλογο της χριστιανικής Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Είναι ο μήνας κατά τον οποίο το Κοράνι αποκαλύφθηκε στον Προφήτη Μωάμεθ, ως οδηγός των ανθρώπων, και περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο μουσουλμάνοι σε όλο τον κόσμο απέχουν από το φαγητό και το πόσιμο νερό από την αυγή μέχρι το σούρουπο κατά τη διάρκειά του. Φέτος το Ραμαζάνι ξεκίνησε στις 6 Μαΐου και ολοκληρώνεται στις 4 Ιουνίου.

Κατά τη διάρκεια του ιερού μήνα, οι μουσουλμάνοι νηστεύουν για έναν πλήρη σεληνιακό μήνα. Η νηστεία αρχίζει με την κλήση προς την προσευχή, ακριβώς πριν από την Ανατολή, και σταματάει με τη Δύση του ηλίου. Καθώς ο χρόνος για την Ανατολή και το ηλιοβασίλεμα αλλάζει κάθε μέρα, οι ώρες νηστείας στο Ραμαζάνι αλλάζουν και μερικά λεπτά καθ’ όλη τη διάρκεια του μήνα.

Προέλευση του Ραμαζανιού

Ο Ραμαζάν, ένας από τους μήνες του ισλαμικού ημερολογίου, ήταν επίσης μέρος των ημερολογίων των αρχαίων Αράβων. Η ονομασία του Ραμαζανιού προέρχεται από την αραβική ρίζα «ar-ramad», που σημαίνει θερμός, δηλαδή «καυτός μήνας». Όπως αναφέρεται στο National Geographic, οι μουσουλμάνοι πιστεύουν ότι το 610 μ.Χ. ο αρχάγγελος Γαβριήλ εμφανίστηκε στον προφήτη Μωάμεθ και του αποκάλυψε το Κοράνι, το ισλαμικό ιερό βιβλίο. Αυτή η αποκάλυψη, Laylat Al Qadar -ή η «Νύχτα της Εξουσίας»- πιστεύεται ότι συνέβη κατά τη διάρκεια του μήνα Ramadan.

Το Κοράνι αποτελείται από 114 κεφάλαια και είναι το αρχαιότερο και, μέχρι σήμερα, το τελειότερο έργο της κλασικής αραβικής πεζογραφίας. Για τους μουσουλμάνους είναι ο αλάθητος λόγος του Θεού, ένα αντίγραφο του Βιβλίου του Θεού το οποίο υπάρχει στον ουρανό και αποκαλύφθηκε στον Προφήτη Μωάμεθ από το Πνεύμα του Θεού, τον Αρχάγγελο, δηλαδή, Γαβριήλ. Εκτός από τους αρχικούς στίχους και μερικά εδάφια που ο Προφήτης ή ο Αρχάγγελος Γαβριήλ μιλούν σε πρώτο πρόσωπο, ο ομιλητής σε όλο το κείμενο είναι ο Θεός, ο οποίος μιλάει συνήθως στο πρώτο πληθυντικό πρόσωπο, αλλάζοντάς το συχνά σε πρώτο ή τρίτο ενικό. Οι αλλαγές αυτές, μερικές φορές, γίνονται ακόμα και μέσα στην ίδια φράση.

Ο Θεός υπαγόρευσε στον Μωάμεθ όλο το Κοράνι και με αυτόν τον τρόπο οι μουσουλμάνοι απέκτησαν τους νόμους τους και το πρότυπο ζωής με βάση το οποίο θα μπορέσουν να πετύχουν την ένωση με τον Θεό μετά θάνατον. Αυτή η προσφορά του Θεού προς τους ανθρώπους είναι και αυτή που εορτάζεται από τους μουσουλμάνους ανά τον κόσμο.

Πνευματική πειθαρχία και εσωτερική κάθαρση

Το Ραμαζάνι είναι ο μήνας της πνευματικής πειθαρχίας και της εσωτερικής κάθαρσης. Κατά τη διάρκειά του οι μουσουλμάνοι αφοσιώνονται και προσδοκούν σε πνευματική ανάταση και οικοδόμηση ισχυρότερων σχέσεων με τον Αλλάχ. Γι’ αυτό και προσεύχονται, απαγγέλλουν το Κοράνι, ενεργούν με ανιδιοτέλεια, και απέχουν από ψέματα και διαμάχες.

Καθ’ όλη τη διάρκεια του μήνα οι μουσουλμάνοι αποφεύγουν εκτός από τη βρώσιν και την πόσιν, αλλά και τη σεξουαλική επαφή. Για να αντέξουν την πολύωρη αποχή οι μουσουλμάνοι τρώνε πολύ καλά πριν την ανατολή του ηλίου. Από τη νηστεία εξαιρούνται οι ασθενείς, οι έγκυες, οι ταξιδιώτες και οι ηλικιωμένοι.

Η νηστεία, σύμφωνα με τους μουσουλμάνους, φέρνει τον πιστό πιο κοντά στον Θεό, λειτουργώντας ταυτόχρονα ως υπενθύμιση για τα δεινά που υποφέρουν οι μη προνομιούχοι σε τούτο τον κόσμο. Γι’ αυτό και παράλληλα κάνουν δωρεές και φιλανθρωπίες ή προσφέρουν φαγητό στους φτωχούς και μη έχοντες.

Μετά από μια μακρά ημέρα χωρίς φαγητό και νερό οι μουσουλμάνοι σταματούν προσωρινά τη νηστεία τρώγοντας καταρχάς χουρμάδες. Σύμφωνα με την παράδοση, έτσι είχε κάνει και ο προφήτης Μωάμεθ. Το δείπνο που ακολουθεί ονομάζεται Ιφτάρ και οι μουσουλμάνοι συγκεντρώνονται για το φαγητό.

Όσο για τους λιγότερο προνομιούχους, πολλά τζαμιά και φιλανθρωπικές οργανώσεις διοργανώνουν δωρεάν γεύματα, προκειμένου όλοι να κλείσουν με γεμάτο στομάχι και συντροφιά άλλων ανθρώπων μια δύσκολη ημέρα.

Με το «Αΐντ αλ Φιτρ», δηλαδή τη «Γιορτή της διακοπής της Νηστείας», οι μουσουλμάνοι ολοκληρώνουν το Ραμαζάνι. Εκείνη την ημέρα τρώνε γλυκά και προσφέρουν δώρα ο ένας στον άλλο. Κυρίως όμως γιορτάζουν το τέλος της νηστείας με ένα πλούσιο γεύμα. Είναι μια γιορτή ειρηνικής συνύπαρξης και χαράς.

Όταν το Ραμαζάνι τελειώνει, οι Μουσουλμάνοι δίνουν ελεημοσύνη ένα συγκεκριμένο ποσό που έχει υπολογιστεί, ώστε να είναι ικανό να ταΐσει έναν φτωχό της περιοχής για μία ημέρα. Αυτό είναι γνωστό ως «φίτρα» και η σημασία του είναι η υπενθύμιση ότι υπάρχουν άνθρωπο που υποφέρουν. Πολλοί επίσης, με αφορμή την περίσταση, πληρώνουν την ετήσια Ζακάτ τους (υποχρεωτική ελεημοσύνη) στους έχοντες ανάγκη, που είναι το 2,5% επί των ετήσιων σταθερών αποταμιεύσεων.

Το Ραμαζάνι αποτελεί έναν από τους πέντε πυλώνες που στηρίζεται το Ισλάμ με χαρακτήρα υπακοής, εξιλασμού και προσευχής προς τον Θεό. Οι υπόλοιποι είναι η Πίστη, η Προσευχή, η Ελεημοσύνη και το Ιερό Προσκύνημα Χατζ.