Το γεωπάρκο της Τήνου στην UNESCO

Μία σημαντική πρωτοβουλία αναλαμβάνει ο δήμος Τήνου με σκοπό, το νησί της Παναγίας, να χαρακτηρισθεί Περιβαλλοντικό και Γεωλογικό Πάρκο και να ενταχθεί στην παγκόσμια λίστα γεωπάρκων της UNESCO. Βασικό εφόδιο στην προσπάθεια αυτή η γεωμορφολογία της Τήνου με κεντρικό πυρήνα την περιοχή Βώλακα-Φαλατάδου.

Όλες οι ενέργειες γίνονται υπό την αιγίδα του Δήμου Τήνου, με κύριο στόχο ο φορέας διαχείρισης (Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Τήνου, Αναπτυξιακή, ίδιο Νομικό Πρόσωπο) να αναλάβει την ένταξη του Γεωπάρκου της Τήνου, γεωπάρκα της UNESCO.

Όραμα και στόχοι της προσπάθειας είναι:

• Nα προστατευθούν όλα τα φυσικά, αρχιτεκτονικά, γεωλογικά και θαλάσσια χαρακτηριστικά του νησιού
• Nα διατηρηθούν και αποκατασταθούν οι ανθρώπινες κατασκευές, που αποτελούν τη ζώσα ιστορία της Τήνου
• Nα καταστεί το νησί πόλος έλξης για ήπιες δράσεις, όπως ο περιπατητικός τουρισμός, ο γεωτουρισμός, οι αναρριχήσεις, οι καταδύσεις, η αλιεία, ο αγροτουρισμός
• Nα αναδειχθούν τα αρχαία, μεσαιωνικά και νεώτερα μνημεία, τα Μουσεία
• O τοπικός πληθυσμός, να γνωρίσει τη γεωλογική φυσιογνωμία της Τήνου, την ιστορία και τον πολιτισμό της, να γίνει υποστηριχτής αυτής της αρχής και να ασχοληθεί ενεργά για την διατήρηση και προάσπισή τους.

Η ιστορία και γεωμορφολογία της Τήνου

Ο γεωλογικός πλούτος της Τήνου αποτελεί το χαρακτηριστικό και καλοδιατηρημένο παράδειγμα της Κυκλαδίτικης ιστορίας, οικονομίας και πολιτισμού, καθώς και του Κυκλαδίτικου τοπίου και της αρχιτεκτονικής του. Η Τήνος έχει μακρά ιστορία και αρχαιολογικούς χώρους, που η ύπαρξή τους ανάγεται, στην Πρωτοκυκλαδική Εποχή (3.000-2300 π.Χ- Βρέκαστρο ), τη Μυκηναϊκή Εποχή ( 1.300 π.Χ- Θολωτός τάφος στην Αγία Θέκλα ), τις Πόλες ( 600π.Χ ), τα Κιόνια ( 400 π.Χ-400 μ.Χ ). Οι χώροι αυτοί συμπληρώνονται με τα Μεσαιωνικά και Νεώτερα Μνημεία.

Η Τήνος διατρέχεται, από σπάνιους γεωλογικούς σχηματισμούς, που απεικονίζουν την γεωλογική ιστορία του Αιγαίου. Η τοπική οικονομία, πάντα βασίζονταν στην αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή, σε μικρές εκτάσεις, που διαμορφώνονταν στο έντονο ανάγλυφο, με τις αναβαθμίδες και τις ξερολιθιές. Τα νεώτερα χρόνια, η τοπική οικονομία ενισχύθηκε από την εξόρυξη και την επεξεργασία του μαρμάρου.

Οι μικροί συνεκτικοί οικισμοί, με ισόγεια και ανώγεια κτίσματα, τα αγροτικά κτίσματα, καθκιές, αχυρώνες, αλώνια, κελιά, γεφύρια, πατητήρια και τα αρχιτεκτονικά αριστουργήματα, ανεμόμυλοι, περιστερώνες, ξωκκλήσια, συνδέονταν αρμονικά με την άγρια φυσική ομορφιά, που συνθέτουν οι βράχοι, οι απότομες λαγκαδιές, οι άγριες ρεματιές, τα παλαιά μονοπάτια, οι αναβαθμίδες και οι ξερολιθιές. (Εξώμβουργο, Πολέμου Κάμπος, περιοχή Βώλακα-Φαλατάδου, νταμάρια Έξω Μεριάς).

Ενέργειες και δράσεις στη Τήνο

Οι δράσεις θα ξεκινούσαν τη φετινή άνοιξη, αλλά ο κοροναϊός τις μεταθέτει για τον χειμώνα του 2020. Συμμέτοχος στο όραμα του Γεωπάρκου είναι ο Τήνιος καθηγητής υδρογεωλογίας και τεχνικής γεωλογίας του Παν/μίου Αθηνών Γιώργος Στουρνάρας, τις σοφές συμβουλές του οποίου, ακολουθησε ο Δήμος για να οργανώσει τις παρακάτω ενέργειες:

• Ομιλίες και δράσεις ενημέρωσης του τοπικού πληθυσμού.
• Διοργάνωση επιστημονικής ημερίδας, με συμμετοχή επιστημόνων και λογοτεχνών, με θέμα: «Προστασία και διατήρηση των χαρακτηριστικών της Τήνου» (ιστορία, πολιτισμός, γράμματα, τέχνες, αρχαιολογία, χλωρίδα, πανίδα).
• Παράλληλη οργάνωση ενημερωτικής φωτογραφικής, αρχειακής και εικαστικής έκθεσης.
•  Έκδοση φυλλαδίου, με τίτλο: «η χειροποίητη Τήνος», με θέματα τους γεωλογικούς, αρχαιολογικούς, μεσαιωνικούς και νεώτερων χρόνων, θησαυρούς της Tήνου.
•  Εντοπισμός θέσεων γεωλογικού ενδιαφέροντος, με κριτήρια την επιστημονική σημασία, σπανιότητα, αισθητική έλξη και εκπαιδευτική τους αξία.
• Δημιουργία έδρας και γεωλογικού εκθετηρίου στην Ξινάρα.
• Συνεργασία του Δήμου Τήνου με ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα ( ΕΚΠΑ, Αιγαίου, Χαροκόπειο, Δυτικής Αττικής ), για τον ορισμό γεωλογικών διαδρομών, τη σύνδεσή τους, με τις πολιτιστικές διαδρομές της Τήνου, με στόχο να προσελκυσθούν
  ερευνητές, φοιτητές και επισκέπτες, απ όλο τον κόσμο.
• Ανάπτυξη του γεωτουρισμού, πεζοπορικού τουρισμού, αγροτουρισμού, εναλλακτικού και παραγωγή τοπικών βιολογικών προϊόντων.
• Διοργάνωση Διεθνούς Συνεδρίου ανάδειξης και διαχείρισης των γεωπάρκων στην Ελλάδα.

Τα πρώτα βήματα

Όπως αναφέρει, ο Εντεταλμένος Δημοτικός Σύμβουλος σε θέματα Πολιτισμού, Δήμου Τήνου Εμμανουήλ Σώχος: «Ελπίζω την προσπάθεια του Δήμου Τήνου για τη δημιουργία του Περιβαλλοντικού και Γεωλογικού Πάρκου , να την αγκαλιάσει όλος ο Τηνιακός λαός, η Ακαδημαϊκή Κοινότητα, η Επιστημονική, Εκπαιδευτική και η του Πολιτισμού Κοινότητα του νησιού μας».

Και προτρέπει: «Θα είναι χρήσιμο, μέχρι να αρχίσουν οι ενημερώσεις και οι δράσεις για το Γεωπάρκο, να αναπτυχθεί ένας εποικοδομητικός διάλογος-διαβούλευση, μέσω του διαδικτύου, με επιστημονικές προτάσεις, απόψεις, συμβουλές, διορθώσεις, που θα βελτιώσουν την πρόταση του Δήμου Τήνου, στα e-mail: dt@1516.syzefxis.gov.gr και msohos@yahoo.gr. Η δημιουργία από συμπολίτες μας, ομάδας υποστήριξης της δημιουργίας του Γεωπάρκου Τήνου θα είναι μία ευκταία και σημαντική εξέλιξη».