Με τη λύρα και το τραγούδι ενός σπουδαίου Κρητικού καλλιτέχνη, του Γιάννη Βάρδα, θα κλείσει η ωραία βραδιά που οργανώνει το Μουσείο Χριστιανικής Τέχνης “Αγία Αικατερίνη Σιναϊτών” στην πλατεία Αγίας Αικατερίνης Ηρακλείου, ακριβώς έξω από την είσοδο του Μουσείου.
Η εκδήλωση, που θα γίνει την Τρίτη 13 Αυγούστου, στις 8.30 το βράδυ, είναι χωρισμένη σε δυο μέρη και έχει τίτλο «Αφιερώματα και τάματα από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας». Δυο διακεκριμένοι ομιλητές, ο καθηγητής αρχαιολογίας Νίκος Σταμπολίδης και ο συγγραφέας – δημοσιογράφος Νίκος Ψιλάκης, θα αναφερθούν διεξοδικά σ’ αυτήν την πανάρχαια συνήθεια που παρατηρείται σε όλους σχεδόν τους πολιτισμούς, προβάλλοντας δεκάδες φωτογραφίες στη μεγάλη οθόνη που θα στηθεί στην πλατεία.
Στον αρχαίο κόσμο
Παρουσιάζοντας πλήθος αρχαιολογικών τεκμηρίων ο καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης, ιδρυτής του Μουσείου της Ελεύθερνας και διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, θα κάνει μια περιεκτική αναδρομή στην ιστορία των ταμάτων ξεκινώντας από την πρώτη καταγεγραμμένη αναφορά σε τάμα, το 1150 π.Χ.
Βαθύς γνώστης της ζωής και της λατρείας στην ελληνική αρχαιότητα και, παράλληλα, χαρισματικός ομιλητής ο κ. Σταμπολίδης θα προσεγγίσει συνολικά το θέμα, θα αναφερθεί στην προέλευση της λέξης ανάθημα και θα αναλύσει την ανάγκη του ανθρώπου να καταφεύγει στο θείον προκειμένου να εκπληρώσει επιθυμίες ή να γιατρέψει τον ανθρώπινο πόνο.
Η ομιλία του κ. Σταμπολίδη θα καλύψει ολόκληρη την ελληνική αρχαιότητα φτάνοντας μέχρι τα πρωτοχριστιανικά χρόνια.
Στα νεότερα χρόνια
Θα ακολουθήσει η ομιλία του γνωστού συγγραφέα δημοσιογράφου και μελετητή του κρητικού λαϊκού πολιτισμού κ. Νίκου Ψιλάκη με θέμα «Τάματα και αφιερωματικές πρακτικές στην Κρήτη». Ξεκινώντας από αναφορές στον βυζαντινό κόσμο παρουσιάζει δεκάδες τάματα που αφιερώθηκαν σε ναούς της Κρήτης κατά τον 19ο και τον 20ο αιώνα. Θα αναφερθεί στην πολυμορφία των κρητικών ταμάτων, που δεν περιορίζονται μόνο στην προσφορά μεταλλικών πλακιδίων. Στις εκκλησίες του νησιού μπορούμε να συναντήσουμε κάθε λογής αναθήματα, από πήλινα ομοιώματα μελών του ανθρώπινου σώματος μέχρι ζυμαρένια ανθρωπάκια, που ψήνονται στους φούρνους και μοιράζονται στο εκκλησίασμα.
Τα ασημένια πλακίδια που αναρτούνταν μέχρι και πριν από μερικές δεκαετίες στις ιερές εικόνες ήταν έργα τοπικών εργαστηρίων που δραστηριοποιούνταν σε όλες σχεδόν τις περιοχές του νησιού.
Το πρώτο μέρος (οι ομιλίες των κ.κ. Σταμπολίδη και Ψιλάκη) αποτελεί επανάληψη μιας άλλης πρωτότυπης και ιδιαίτερα επιτυχημένης εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στις αρχές Ιουλίου στην Ιερά Μονή της Γκουβερνιώτισσας, με πρωτοβουλία του Οργανισμού Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ποταμιών. Το αίτημα να επαναληφθεί στο Ηράκλειο διατυπώθηκε από πολίτες που δεν είχαν καταφέρει να την παρακολουθήσουν.
Τα τραγούδια του Γιάννη Βάρδα
Οι οργανωτές της εκδήλωσης φρόντισαν να προσφέρουν μιαν ιδιαίτερη βραδιά σε όσους βρεθούν στην πλατεία Αγίας Αικατερίνης, συνδυάζοντας αρμονικά τον λόγο με την εικόνα και τη μουσική με το τραγούδι. Ο Γιάννης Βάρδας δεν είναι μόνο σπουδαίος λυράρης με μεγάλη προσφορά στην παράδοση, αλλά και εμπνευσμένος λαϊκός ποιητής που μεταφέρει μέσα από τους στίχους του τον παλμό και τις αξίες της Κρήτης. Αναπολεί το παρελθόν των κρητικών χωριών, τραγουδά τα παλιά πανηγύρια και εξυμνεί το κρητικό τοπίο, το φυσικό περιβάλλον που συχνά το εξιδανικεύει δίνοντας φωνή στα άψυχα. Τον Γιάννη Βάρδα θα παρουσιάσει η δημοσιογράφος Βούλα Νεονάκη.
Η διοργάνωση της εκδήλωσης όχι μέσα στο κτήριο αλλά στην ωραία πλατεία δείχνει και τις προθέσεις των ανθρώπων του Μουσείου που φιλοδοξούν να δημιουργήσουν μια πραγματική εστία πολιτισμού στην καρδιά της πόλης.