Πως ήταν το τμήμα του παλιού λιμένα δίπλα στο «γυαλί τζαμί» μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα
Το ότι τα κύματα της θάλασσας έχουν υποσκάψει σε μεγάλο τμήμα την χερσαία ζώνη στο παλιό λιμάνι δημιουργώντας πολλές σπηλαιώσεις είναι γνωστό από παλιά.
Μάλιστα πριν από κάποια χρόνια και πριν την ανακατασκευή του πλακόστρωτου στο τμήμα ανατολικά του «γυαλί τζαμί», όταν υπήρχε έντονος κυματισμός ανάμεσα από τις παλιές πλάκες «έβγαινε» αέρας.
Όμως, πως είναι δυνατόν να μπορεί η θάλασσα να δημιουργήσει τόσες πολλές και μεγάλους βάθους σπηλαιώσεις;
Η απάντηση είναι απλή και όπως και στην περιοχή του Κουμ Καπί αποκαλείται με μια λέξη:
Μπαζώματα.
Όπως φαίνεται σε χάρτες αλλά και σε ζωγραφικές απεικονίσεις, μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, εκεί που σήμερα υπάρχει το μεγάλο πλακόστρωτο δίπλα στο τζαμί, υπήρχε….θάλασσα!
Χαρακτηριστικός είναι ο χάρτης που ανάρτησε ο κ. Ανδρέας Χατζηπολάκης στην ομάδα «Χανιά παλιές φωτογραφίες» στο Facebook με πηγή gallica.bnf.fr
Δείτε το επίμαχο σημείο του λιμανιού σε μεγέθυνση όπου φαίνεται καθαρά ο σχηματισμός μικρού κόλπου εκεί που σήμερα είναι το πλακόστρωτο.
Επίσης η Helene Semanderes ανάρτησε στην σελίδα της μια ζωγραφική απεικόνιση του παλιού λιμανιού το 1830.
Και εδώ στο ίδιο σημείο, σε μεγέθυνση φαίνεται πως η ακτογραμμή έφτανε σχεδόν μέχρι εκεί που ήταν το κτίριο της Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Μάλιστα ο πρώην προϊστάμενος της Εφορίας, αρχαιολόγος Μιχάλης Ανδριανάκης σε σχετικό του σχόλιο περιγράφοντας την απεικόνιση, μεταξύ άλλων επισημαίνει και τα εξής:
«…..Πρόκειται για μια μοναδική ζωγραφική απεικόνιση του λιμανιού των Χανιών από το φρούριο του Φιρκά. Κυριαρχεί το τζαμί του Κιουτσούκ Χασάν στη μορφή που το γνωρίζουμε από λίγες φωτογραφίες και χαλκογραφίες πριν από την “ανάπλαση” του 1890-95.»
Και καταλήγει:
«….Η θάλασσα πίσω από το τζαμί μπαίνει σε αρκετό βάθος και σχηματίζει μια πτύχωση, όπου κάπως προστατευόταν καλύτερα τα πλοία και στη συνέχεια μπαζώθηκε. Η ακτογραμμή, όπως φαίνεται εξάλλου και σε παλιότερους χάρτες, είναι πολύ πιο μέσα από αυτήν που “χάραξε” πρόσφατα το Λιμενικό Ταμείο Χανίων, με εκείνη τη χάλκινη ταινία.»
Χαρακτηριστική είναι και η φωτογραφία που ανάρτησε ο Μαικ Γαροφαλάκης στην ομάδα “Χανιά παλιές φωτογραφίες” η οποία ελήφθη το 1910 απο τον Hubert Pernot, όπου φαίνεται πως διαμορφώθηκε το συγκεκριμένο τμήμα του λιμανιού μετά την “ανάπλαση”.
Με απλά λόγια όλη εκείνη η περιοχή στην οποία εδώ και χρόνια υπάρχουν σπηλαιώσεις, ήταν ένας μικρός κολπίσκος που μπαζώθηκε και ίσως να αποτελεί και ευτύχημα το ότι έχει αντέξει για παραπάνω από έναν αιώνα χωρίς την παραμικρή επέμβαση.
Όμως είναι άγνωστο το πότε θα έρθει το «πλήρωμα του χρόνου» και πιθανότατα η παρέμβαση που χρειάζεται να γίνει δεν μπορεί να είναι απλά «μπαλώματα».
