Never Look Away - Review

Ο φοιτητής καλών τεχνών ονόματι Kurt, ερωτεύεται την Ellie. Ο πατέρας της, ονομαστός γιατρός, προσπαθεί να χαλάσει τη σχέση τους. Η ταινία καλύπτει τρεις δεκαετίες της γερμανικής ιστορίας, με τα γεγονότα της ναζιστικής εποχής να δεσπόζουν, ενώ η ιστορία είναι άτυπα εμπνευσμένη απ' τη ζωή και το έργο του Γερμανού καλλιτέχνη, Gerhard Richter.

Ο βραβευμένος σκηνοθέτης Florian Henckel von Donnersmarck, επιστρέφει με την τρίτη του ταινία μετά το εξαίρετο ντεμπούτο “Οι ζωές των άλλων” και μετά το “The Tourist”, που αφηγείται με άτυπο τρόπο, τη ζωή και το έργο του Γερμανού καλλιτέχνη Gerhard Richter, με πολλή έμπνευση και κινηματογραφική διαύγεια. Μια μεγαλειώδης παρουσίαση τριών δεκαετιών απ' τη σύγχρονη γερμανική ιστορία, με ένα μεγάλο βάρος να πέφτει στη ναζιστική περίοδο και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ εν συνεχεία, τη σκυτάλη παίρνει η άφιξη των κομμουνιστικών καθεστώτων και όλα αυτά, μέσα απ' τα μάτια του νεαρού φοιτητή καλών τεχνών Kurt και του έρωτά του με την Ellie. Μια ταινία με στοιχεία βιογραφίας, κοινωνικού δράματος και ιστορικής καταγραφής των γεγονότων, με διάθεση άκρως καταγγελτική προς πάσα πολιτική κατεύθυνση των καθεστώτων που παρουσιάζονται, δίχως να χαρίζεται ούτε στη μία, ούτε στην άλλη πλευρά, όντας πλήρως αντικειμενική.

Το φιλμ αλλάζει πρόσωπα και ύφος καθ’ όλη τη διάρκειά του, κινούμενο με άνεση κι ευελιξία σε διάφορα είδη, ξεκινώντας από πολεμικό δράμα και συνεχίζοντας με βάση την αγάπη των δύο νεαρών ανθρώπων, ανάμεσα από μια σειρά κοινωνικοπολιτικών εξελίξεων. Παρά κάποιες αστοχίες και θεματάκια που το αδικούν λίγο προς το τέλος, ο von Donnersmarck, παρουσιάζει σε γενικές γραμμές, έναν οπτικό κι αφηγηματικό θρίαμβο, πραγματικό μάθημα σκηνοθεσίας και διεύθυνσης ηθοποιών, που συνδυάζεται αρμονικά με την εξέλιξη των δρωμένων και καθηλώνει. Εάν ήταν λίγο πιο φειδωλός σε σχέση με την τρίωρη διάρκειά του, που ίσως σε μερικά σημεία δεν χρειαζόταν και δείχνει να ξεχειλώνει και να κουράζει, θα μιλάγαμε για ένα κινηματογραφικό αριστούργημα, που τώρα ναι μεν δεν είναι, παραμένει όμως ένα έξοχο δείγμα σοβαρού ιστορικού biopic κι ένα παράδειγμα του πώς πρέπει να γυρίζονται οι ταινίες του είδους, βάζοντας τα γυαλιά σε αντίστοιχες φετινές αμερικανικές παραγωγές. Με άρτια κριτική σκέψη κι εμβάθυνση σε χαρακτήρες και γεγονότα, ο von Donnersmarck, φτάνει κοντά σε ένα θρίαμβο, με ματιά προσωπική και τέλεια αισθητική κινηματογραφική αντίληψη που εμποτίζει κάθε πλάνο και σκηνή, το φιλμ ρέει πολύ όμορφα και με το υποδειγματικό μοντάζ και σκηνοθεσία του, αφήνει χώρο σε όλους τους ήρωες και τεκταινόμενα να αναπνεύσουν, να πάρουν τον χρόνο τους, να ξεδιπλωθούν και να προβληματίσουν, βάζοντας ερωτήματα σχετικά με το τι διαφέρουν τελικά οι πολιτικές διαφόρων αποχρώσεων και προελεύσεων, συστημάτων κατασκευασμένων προς εκμετάλλευση και μόνο και εις βάρος όλων μας.

Με αυτό το μότο, στο οποίο το φιλμ επιμένει μέχρι τέλους (και πολύ ορθά), ο δημιουργός παραδίδει ένα σεμινάριο σκηνοθετικής τεχνικής, κυρίως στο πώς διαχειρίζεται το σεναριακό του υλικό, με απόλυτα καθαρό στόχο, δίχως να μπερδεύει και να χάνει γεγονότα και καταστάσεις, κάνοντάς τα δυσδιάκριτα. Εδώ είναι απόλυτα εμφανές, πως ο Von Donnersmarck, γνωρίζει ακριβώς τι θέλει να επικοινωνήσει και το ενορχηστρώνει με σχεδόν άψογο τρόπο, απ' τη διεύθυνση φωτογραφίας, τα έξοχα αρχιτεκτονικής δομής πλάνα, τον πολύ σταθερό ρυθμό του μοντάζ και παρά του ότι κάπου το χάνει σε θέμα πλατειάσματος χρόνου, που ήθελε λίγο ψαλίδισμα, παρουσιάζει ένα αποτέλεσμα επικό. Μέσα απ' τα μάτια του νεαρού καλλιτέχνη-ήρωα, παρατηρούμε την ανάπτυξη-κατάπτωση όλης της γερμανικής κοινωνίας, τις δήθεν εκσυγχρονιστικές και ελευθεριακές πλευρές της, όντας στην ουσία μια άκρως συντηρητική και στείρα κοινωνία στην καρδιά της, στοιχείο στο οποίο το φιλμ δεν δείχνει κανένα έλεος και κατακεραυνώνει με αυστηρό τρόπο. Μέσα σε όλο αυτό, ένα cast προικισμένων ηθοποιών ερμηνεύει με έξοχο τρόπο τους πραγματικά καλογραμμένους χαρακτήρες, χωρίς καμία δόση υπερβολής ή στόμφου ταινιών εποχής, μα με λιτότητα δωρική, όπως και όλη η ατμόσφαιρα της ταινίας που λειτουργεί πανέμορφα, μέχρι το συναισθηματικά φορτισμένο και με ένταση φινάλε. Με εμπνευσμένες σεκάνς και την ιστορία να ξεδιπλώνεται και να ξεδιπλώνει την προσωπικότητα του καλλιτέχνη Kurt, του αδίστακτου συμφεροντολόγου γιατρού Carl και των υπόλοιπων χαρακτήρων, έχουμε εδώ ένα έξοχο οδοιπορικό μιας μεγάλης περιόδου της σύγχρονης γερμανικής ιστορίας, με κριτική που βάζει το μαχαίρι στο κόκκαλο και με άρτια κινηματογράφιση. Μια τραγική ιστορία αγάπης και όχι μόνο αυτό, το “Never Look Away”, παρά τα κάποια προβληματάκια του, είναι μία απ' τις καλύτερες ταινίες-δημιουργίες της χρονιάς, που κοιτά στα ίσια το θέμα του και ποτέ δεν χαμηλώνει το βλέμμα.