Την απόδοση τιμής σε μια ιστορική προσωπικότητα με πλούσια εκπαιδευτική, κοινωνική και συγγραφική δράση, ένα σύμβολο του αντιστασιακού αγώνα, τη Μαρία Λιουδάκη, προτείνει ο φιλόλογος, μεταφραστής και καθηγητής ξένων γλωσσών Ben Petre, έχοντας ξεκινήσει συλλογή υπογραφών αλλά και με έγγραφη εισήγηση του καλώντας τον Δήμο Ηρακλείου να δώσει το όνομά της στην ανώνυμη πλατεία που σχηματίστηκε με τη δημιουργία του κυκλικού κόμβου στη συμβολή των οδών Λ. Σκεπετζή – Πιτσουλάκη – Κλεάνθη στον Μπεντεβή, κοντά στο σχολικό συγκρότημα του 3ου Γυμνασίου και του 5ου ΓΕΛ.
Η Μαρία Λιουδάκη ήταν αδελφή της Χαράς, της αρραβωνιαστικιάς του αντιστασιακού Ναπολέοντα Σουκατζίδη. Ήταν μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα, ένα πρωτοπόρο πνεύμα της εποχής της που ανέπτυξε πολύ σπουδαία αντιστασιακή δράση και στην Ιεράπετρα, όπου έχει υπηρετήσει ως δασκάλα στο Δημοτικό Σχολείο Κάτω Χωριού, στο σχολείο θηλέων που στεγαζόταν στο παλιό Οθωμανικό Σχολείο, και στο 2ο Δημοτικό.
Στην Ιεράπετρα είχε συλληφθεί το Μάιο του 1947, μαζί με τη φίλη της Μαρία Δρανδάκη, όπου μεταφέρθηκαν αρχικά στους στάβλους του Μπαντουβά και έπειτα στη χωροφυλακή στο Ηράκλειο, όπου υποβλήθηκαν σε βασανιστήρια και κατακρεουργήθηκαν στις 4 Δεκεμβρίου εκείνης της χρονιάς.
Για το έργο και της δράση της έχει τιμηθεί στην Ιεράπετρα, με την Μορφωτική Στέγη και μια οδό να φέρει το όνομά της, και επίσης το όνομά της έχει πάρει ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης της πόλης.
Η διαδικτυακή πρωτοβουλία συλλογής υπογραφών
Μελετώντας το σπουδαίο έργο της ο κ. Ben Petre, ένιωσε συγκίνηση αλλά και την ανάγκη να αναδειχτεί αφού είναι πραγματικά κρίμα οι νέες γενιές να μην γνωρίζουν αυτό το τόσο σπουδαίο ιστορικό παρελθόν του τόπου μας.
Ο ίδιος σημειώνει ότι η απόδοση τιμής στη μνήμη της με την ονοματοδοσία μιας ανώνυμης πλατείας, αποτελεί αφενός δικαίωση του έργου της, αλλά και μια παρακαταθήκη μνήμης για ολόκληρη την κοινωνία.
Όπως εξηγεί ο κ. Ben Petre, «η Μαρία Λιουδάκη (Λατσίδα Μεραμπέλου 1894 – Ηράκλειο 1947) ανήκει στην ευάριθμη ομάδα πρωτοπόρων γυναικών με ξεχωριστή προσφορά στην πνευματική ζωή της Κρήτης κατά το Μεσοπόλεμο.
Απόφοιτος του Διδασκαλείου Ηρακλείου με πλούσια εκπαιδευτική, κοινωνική και συγγραφική δράση, η συλλογή μαντινάδων που εξέδωσε το 1933 (από τις πρώτες επώνυμες εκδόσεις γυναικών στο Ηράκλειο) έγινε αφορμή για ζωηρές συζητήσεις στον Τύπο, και στη συνέχεια για την απόσπασή της στο Λαογραφικό Αρχείο της Ακαδημίας Αθηνών (1937-1940) υπό τον Γ. Μέγα.
Συνεργάστηκε με περιοδικά και εφημερίδες της Κρήτης, προβάλλοντας με πάθος την ανάγκη καταγραφής και διάσωσης τεκμηρίων του λαϊκού βίου.
Ως γνωστόν, διώχθηκε πολιτικά τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, κατά μια εκδοχή λόγω των οικογενειακών δεσμών της με τον Ναπολέοντα Σουκατζίδη. Τις συνθήκες κράτησης και άγριας δολοφονίας της Λιουδάκη το 1947 κατέγραψε η Έλλη Αλεξίου στο βιβλίο “Βασιλική Δρυς”, αντλώντας στοιχεία από τη μαρτυρία της δασκάλας και αδελφικής της φίλης, Κατίνας Γιαννικάκη-Ζουράρη».
Ο κ. Ben Petre εξηγεί ότι «αν και η μνήμη της Μαρίας Λιουδάκη έχει τιμηθεί αλλού στην Κρήτη-το όνομά της φέρει η Δημοτική Βιβλιοθήκη Ιεράπετρας, και μια πλατεία στη γενέτειρά της-όσο ξέρουμε ανάλογη κίνηση δεν έγινε ποτέ στο Ηράκλειο, τον τόπο όπου σπούδασε, έδρασε πνευματικά και βρήκε το τραγικό της τέλος.
Ενάντια στο σημερινό κλίμα πολιτικής πόλωσης, θεωρούμε υποχρέωσή μας να συμβάλουμε όχι μόνο στην επούλωση των πληγών, αλλά και στη δημόσια αναγνώριση και προβολή της πλούσιας προσφοράς μιας πρωτοπόρου λαογράφου και εκπαιδευτικού.
Ως χώρος απόδοσης τιμής στη Μαρία Λιουδάκη προτείνουμε την ανώνυμη πλατεία που σχηματίστηκε με τη δημιουργία του κυκλικού κόμβου στη συμβολή των οδών Λ. Σκεπετζή -Πιτσουλάκη-Κλεάνθη στο Μπεντεβή, κοντάστο σχολικό συγκρότημα του 3ου Γυμνασίου και του 5ου ΓΕΛ.
Πέρα από τη γειτνίαση της θέσης με σχολεία, η επιλογή αυτή επιβάλλεται και για ιστορικούς λόγους, καθώς βρίσκεται πολύ κοντά στο σημείο όπου, σύμφωνα πάντα με τη μαρτυρία της Γιαννικάκη-Ζουράρη, αγαπημένα πρόσωπα της Μαρίας Λιουδάκη την είδαν για τελευταία φορά ζωντανή.
Τέλος, σημειώνουμε με έκπληξη ότι στο Ηράκλειο του 2019 δεν υπάρχει ακόμη ούτε ένα άγαλμα ή έστω μια προτομή που να απεικονίζει ιστορικά υπαρκτή επώνυμη γυναίκα (κάτι που εύκολα διαπιστώνεται στη λεπτομερή καταγραφή στον ιστότοπο www.heraklionsculptures.gr).
Μόλις το επιτρέψουν τα οικονομικά του Δήμου, ζητούμε να διορθωθεί η κατάσταση αυτή, αρχίζοντας με την τοποθέτηση μιας προτομής της Μαρίας Λιουδάκη στο κέντρο της υπό συζήτηση πλατείας. Για τον σκοπό αυτό συλλέγονται υπογραφές μέσω Avaaz στη διεύθυνση tiny.cc/4bhu7y».