Ταξίδι στα Κύθηρα (1984) – Η τελευταία ταινία του Μάνου Κατράκη

 Ο Μάνος Κατράκης με την Ντόρα Βολανάκη στην ταινία «Ταξίδι στα Κύθηρα»

Σαν σήμερα, στις 2 Σεπτεμβρίου 1984, έφυγε από τη ζωή ο Μάνος Κατράκης, λίγους μήνες μετά την προβολή της τελευταίας σπουδαίας ταινίας στην οποία συμμετείχε, το «Ταξίδι στα Κύθηρα», σε σκηνοθεσία Θεόδωρου Αγγελόπουλου.

Η ιστορία πραγματεύεται την επιστροφή ενός πολιτικού πρόσφυγα, έπειτα από τρεις δεκαετίες εξορίας στη Σοβιετική Ένωση και την αδυναμία του να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και καταστάσεις, αφού η μνήμη του παραμένει προσκολλημένη στο παρελθόν. Παράλληλα, βιώνουμε το αδιέξοδο ενός σκηνοθέτη ο οποίος προσπαθεί να γυρίσει μια ταινία για τους πολιτικούς πρόσφυγες. Το αποτέλεσμα είναι μια ταινία μέσα στην ταινία, με ανθρώπους που αισθάνονται ότι δεν ανήκουν πουθενά.

Ο μεγάλος ηθοποιός είχε αραιώσει τις κινηματογραφικές του εμφανίσεις και χρειάστηκε να τον επισκεφθεί ο ίδιος ο Αγγελόπουλος για να τον πείσει να πρωταγωνιστήσει σε αυτή. Θεματικά διαφέρει από τις προηγούμενες δουλειές του μεγάλου δημιουργού, αφού σηματοδοτεί τη νέα του στροφή στον περισσότερο ανθρωποκεντρικό κινηματογράφο, όπου τον πρώτο λόγο έχει ο χαρακτήρας και όχι η κοινωνική – πολιτική κατάσταση (η οποία όμως υποβόσκει πίσω από τις λέξεις), κάτι που ακολούθησε και σε επόμενες ταινίες του («Ο Μελισσοκόμος», «Τοπίο στην Ομίχλη» κ.τλ.).

Η διορατική ματιά του είναι παρούσα, τα πλάνα στην ομίχλη είναι μοναδικά και ο λόγος είναι λιτός, αλλά τα νοήματα πίσω από τις εικόνες και τα λόγια, βαθυστόχαστα και επίκαιρα για την Ελλάδα της εποχής και γιατί όχι και για σήμερα.

Την εποχή της προβολής της, η ταινία σάρωσε τα κρατικά βραβεία της χώρας, ενώ σημαντική διάκριση αποτελεί και το βραβείο σεναρίου στο φεστιβάλ των Καννών.

Πηγή φωτογραφιών: www.theoangelopoulos.gr