Η Καστοριά είναι ένας από τους πιο ευλογημένους τόπους στην ελληνική επικράτεια εξαιτίας της γεωγραφικής ιδιομορφίας που έχει, αφού βρίσκεται σε υψόμετρο 620 μέτρων και είναι χτισμένη αμφιθεατρικά πάνω σε μία χερσόνησο που εισχωρεί στα νερά της λίμνης Ορεστιάδας, και περιτριγυρισμένη από τους επιβλητικούς ορεινούς όγκους του Γράμμου και Βιτσίου, απλώνεται η ολόκληρη πόλη της Καστοριάς. Ο νομός Καστοριάς βρίσκεται στο δυτικό άκρο της Μακεδονίας, συνορεύει με τους νομούς Φλώρινας, Γρεβενών, Κοζάνης και Ιωαννίνων, και από δυτικά με την Αλβανία.
Στο πέρασμα των αιώνων η πόλη της Καστοριάς αποτελούσε πάντα ένα από τα σημαντικότερα οικονομικά και πολιτιστικά κέντρα της Μακεδονίας.
Στην πιο πρόσφατη ιστορία του ελληνικού κράτους, αλλά και κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, η Καστοριά βρέθηκε για μία ακόμη φορά στο επίκεντρο των εξελίξεων, καθώς στα βουνά που την περιβάλλουν γράφτηκαν μερικές από τις πιο αποτρόπαιες σελίδες της ελληνικής ιστορίας.
Ταξίδι βαθύ στην ιστορία
Ο πρώτος οικισμός από τα μέσα της 6ης χιλιετίας:
Στην πόλη της Καστοριάς στεγάζονται μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα μουσεία της χώρα μας.
Στις συλλογές που φιλοξενεί το Βυζαντινό Μουσείο της, ο επισκέπτης, μεταξύ άλλων, μπορεί να θαυμάσει εικόνες, γλυπτά, ψηφιδωτά, ξυλόγλυπτα αντικείμενα, αλλά και εκκλησιαστικά αντικείμενα, όπως χειρόγραφα, λειτουργικά σκεύη κ.λπ., από το 12ο μέχρι και τον 17ο αιώνα. Το μουσείο βρίσκεται στην κορυφή του λόφου της Βυζαντινής Ακρόπολης και στεγάζεται σε νεόδμητο κτήριο.
Στο αρχοντικό των Αδελφών Εμμανουήλ, ένα θαυμάσιο δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του 1750, στεγάζεται το μουσείο Ενδυματολογίας της πόλης.
Φαντασία
Εδώ μπορείτε να πάρετε μία γεύση από την καθημερινή ζωή των Καστοριανών περασμένων εποχών, ταξιδεύοντας με τη φαντασία σας μέσα από τις φορεσιές και τα κοσμήματα που εκτίθενται στο μουσείο. Το αρχοντικό του Νεράντζ Αϊβάζη θα το συναντήσετε σε έναν από τους πιο γραφικούς δρόμους της πόλης. Σε αυτό στεγάζεται το λαογραφικό μουσείο της Καστοριάς από το 1975. Εδώ, μπορείτε να δείτε αντικείμενα από την καθημερινή ζωή της περιοχής στο σπίτι και την εργασία, αλλά και αντικείμενα που σχετίζονται με τελετές και γιορτές.
Δείτε από κοντά την επιβλητική «κρεβάτα», το χώρο που φιλοξενούσε τις επίσημες τελετές και γιορτές, τον «καλό οντά», αλλά και το καλοκαιρινό καθημερινό δωμάτιο, που σήμερα στεγάζει, για τις ανάγκες του μουσείου, την αναπαράσταση ενός εργοστασίου γουνοποιίας.
Ο αρχαιολογικός χώρος του Δισπηλιού και το Οικομουσείο βρίσκονται σε απόσταση μόλις 7 χιλιομέτρων από την πόλη, στη νότια πλευρά της λίμνης. Σε αυτή την περιοχή η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φώς ένα λιμναίο οικισμό της Νεότερης Νεολιθικής Περιόδου, που αναπτύχθηκε γύρω από τη λίμνη, από τα μέσα της 6ης χιλιετίας π.Χ. μέχρι τα μέσα της 4ης χιλιετίας π.Χ.
Με τη δημιουργία του Οικομουσείου, που εντάχθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «life» από το 1996, και λειτουργεί από το 2000, επιχειρήθηκε μία πιστή αναπαράσταση του οικισμού, παρέχοντας στον επισκέπτη τη δυνατότητα να προσεγγίσει καλύτερα τον τρόπο ζωής των κατοίκων του.
Τα αρχοντικά της Καστοριάς
Στις γειτονιές που αποτυπώνεται έντονα το λαμπρό παρελθόν της πόλης, στο Απόζαρι και το Ντολτσό, στέκονται επιβλητικά τα καστοριανά αρχοντικά. Κτισμένα τον 17ο και 18ο αιώνα, μαρτυρούν την οικονομική άνθηση της περιοχής αυτήν την περίοδο, κατά την οποία οι γουναράδες επέκτειναν τις δραστηριότητές τους έξω από τα σύνορα της χώρας.
Χαρακτηριστικά δείγματα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της περιοχής αποτελούν τα τριώροφα ή τετραώροφα -ανάλογα με την κλίση του εδάφους- αρχοντικά, με τους πανέμορφους κήπους και τις εσωτερικές αυλές, τους ψηλούς φράκτες, τους κλειστούς εξώστες, και τα παράθυρα με τα κάγκελα.Πολλά από τα αρχοντικά έφταναν μέχρι τη λίμνη, με τις αυλές τους, τις περίφημες αβγατές. Μέσα σ΄ αυτές τις αυλές όλοι φύλαγαν τις βάρκες τους, που ήταν απαραίτητες για τη μετακίνησή τους.
Πως θα πάτε στην Καστοριά
H Καστοριά συνδέεται αεροπορικά με την Αθήνα, μέσω του διεθνούς αεροδρομίου «Αριστοτέλης», το οποίο βρίσκεται στο ’ργος Ορεστικό.
Η πρόσβαση στο νομό γίνεται πλέον εύκολα μέσω της Εγνατίας Οδού. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί η παλαιά εθνική οδός.
Περιβάλλον
Μνημείο φυσικού κάλλους η λίμνη της Καστοριάς:
Από τον ορεινό όγκο του Γράμμου πηγάζει ο μεγαλύτερος ποταμός της χώρας, ο Αλιάκμονας, με μήκος 297 χιλιόμετρα, και τα νερά του καταλήγουν στο Θερμαϊκό Κόλπο.
Πυκνά δάση φυλλοβόλων δένδρων καλύπτουν τις όχθες του Αλιάκμονα, που φιλοξενεί περίπου 30 είδη ψαριών. Το ψάρεμα με καλάμι από τις όχθες του ποταμού επιτρέπεται όλο το χρόνο, με εξαίρεση την περίοδο αναπαραγωγής των ψαριών. Όμως, ο Αλιάκμονας προσφέρεται και για την παρατήρηση πουλιών, καθώς στην περιοχή υπάρχει μία πολύ μεγάλη ποικιλία, στην οποία συμπεριλαμβάνονται και κάποια σπάνια, προστατευόμενα είδη.
«Μνημείο Φυσικού Κάλλους» έχει χαρακτηριστεί η λίμνη της Καστοριάς από το υπουργείο Πολιτισμού, και όχι μόνον, ενώ έχει ενταχθεί στο ευρωπαϊκό Δίκτυο «Φύση 2000». Η λίμνη της Καστοριάς, μία από τις ομορφότερες των Βαλκανίων, καλύπτει έκταση περίπου 28 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ενώ το βάθος της δεν ξεπερνά τα 9,5 μέτρα. Πρόκειται για έναν υγρότοπο μεγάλης σημασίας, που φιλοξενεί περίπου 200 είδη πτηνών, ενώ είναι η μοναδική λίμνη στην Ελλάδα στην οποία υπάρχουν σημαντικής έκτασης παράχθια δάση υδρόφιλων δέντρων, που συνθέτουν έναν από τους σπανιότερους οικότοπους στην Ευρώπη.
Τόπος μοναδικής ομορφιάς και ίσως ένας από τους ελάχιστους ανεξερεύνητους προορισμούς της χώρας μας είναι ο ορεινός όγκος του Γράμμου. Παρθένα δάση με οξιές, έλατα, καστανιές, πλάτανους και πεύκα, σε συνδυασμό με πλούσια λιβάδια και ποταμούς, συνθέτουν ένα αλπικό τοπίο ασύγκριτης ομορφιάς.
Το δάσος της Μπαρούγκας έχει ανακηρυχθεί «μνημείο της φύσης», ενώ η απουσία ανθρώπινων παρεμβάσεων έχει αυξήσει σημαντικά την οικολογική του σημασία. Σε υψόμετρο 1.740 μέτρων ξεπροβάλλει η μικρή λίμνη Δρακόλιμνη. Ανάμεσα στα βατράχια και στα νούφαρα ζει ένα σπάνιο υδρόβιο είδος, ο αλπικός τρίτωνας, που οι ντόπιοι το ονομάζουν «ψάρι με πόδια». Ένας από τους πιο σημαντικούς προορισμούς για τους φυσιολάτρες αποτελεί το όρος Βίτσι.
Η ψηλότερη κορυφή του, ύψους 2.126 μέτρων, αποτελεί το φυσικό σύνορο των νομών Φλώρινας και Καστοριάς. Οι περιηγητές εδώ έχουν την ευκαιρία να εξερευνήσουν το δάσος και να παρατηρήσουν σπάνια είδη πουλιών.
Σπηλιά του Δράκου
Στις περιοχές όπου τα βουνά συναντούν τη λίμνη έχει εντοπιστεί ένας αριθμός σπηλαίων. Η Σπηλιά του Δράκου βρίσκεται κοντά στο παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου της Μονής της Παναγίας της Μαυριώτισας. Στο σπήλαιο έχουν βρεθεί οστά αρκούδας των σπηλαίων, ηλικίας 10.000 ετών. Σύμφωνα με την παράδοση, στο σπήλαιο υπήρχε ένα χρυσωρυχείο που το φύλαγε ένας άγρυπνος δράκος.
Δραστηριότητες στην Καστοριά
Νέα διάσταση στις διακοπές σας!
Πρωτόγνωρες εμπειρίες μπορεί να προσφέρει στους επισκέπτες ο αγροτουρισμός που αναπτύσσεται στην περιοχή της Καστοριάς. Η γνωριμία με αγροτικές ασχολίες, τοπικά προϊόντα, αλλά και με την παραδοσιακή κουζίνα, όπως και την καθημερινή ζωή των κατοίκων, δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες του νομού να ανακαλύψουν μία άλλη πλευρά της Καστοριάς, δίνοντας μία νέα διάσταση στις διακοπές τους.
Αθλητικός τουρισμός
Η περιοχή διαθέτει δύο χιονοδρομικά κέντρα, που μπορούν να προσφέρουν μοναδικές στιγμές ξεγνοιασιάς και διασκέδασης στους λάτρεις του χιονιού. Το χιονοδρομικό κέντρο Βιτσίου βρίσκεται στα σύνορα των νομών Καστοριάς και Φλώρινας σε απόσταση 22 χλμ. από την πόλη της Καστροριάς. Επίσης, το χιονοδρομικό κέντρο της Βίγλας Πισοδερίου βρίσκεται στο σημείο που συναντώνται οι οροσειρές Βαρνούντα και Βέρνου. Εκτός από το σκι οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν κωπηλασία, μία δραστηριότητα στενά συνδεδεμένη με τη ζωή της πόλης, καθώς και ιστιοπλοΐα στα νερά της λίμνης.
Παράλληλα, η περιοχή προσφέρεται για περιπατητικές διαδρομές, καθώς και για βόλτα στη λίμνη με κανόε-καγιάκ, ή ράφτινγκ στον ποταμό Σαραντάπορο και Νεστόριο, αλλά και κατάβαση στις πηγές του Αλιάκμονα. Για τους πιο τολμηρούς, η Καστοριά προσφέρεται για αναρρίχηση, ορειβασία αλλά και ανάβαση, ενώ για τους λάτρεις της ταχύτητας και της περιπέτειας λειτουργούν πίστες moto cross στην Ασπροκκλησιά και το Χιλιόδεντρο.
Ιαματικός τουρισμός
Μία από τις πλέον σύγχρονες υδροθεραπευτικές μονάδες στον κόσμο, τα ιαματικά λουτρά της Αμμουδάρας, βρίσκονται μόλις 20 χλμ. από την Καστοριά, η οποία παραμένει ανοικτή όλο το χρόνο. Διαθέτει 10 ατομικούς λουτήρες, πισίνα κινησιοθεραπείας, γυμναστήριο, ιατρείο βρύση και ποσιθεραπεία, εγκατάσταση για εισπνοθεραπεία και ξενώνα. Η θερμοκρασία των νερών της Αμμουδάρας κυμαίνεται κοντά στους 15 βαθμούς Κελσίου, και ενδείκνυται για τη θεραπεία ρευματοπαθειών, δερματικών παθήσεων και αρθροπαθειών.
Μνημεία στην Καστοριά
Ένα ζωντανό μουσείο της βυζαντινής τέχνης.
Η Καστοριά αποτελεί ένα ζωντανό μουσείο της βυζαντινής τέχνης. Τα μνημεία της Ορθοδοξίας, μια σημαντική έκφραση του ελληνικού πολιτισμού, προσελκύουν πολλούς επισκέπτες κάθε χρόνο.
Η περιήγηση στα πολυάριθμα μνημεία της Καστοριάς δίνει μία ολοκληρωμένη εικόνα στους επισκέπτες των διαφορετικών φάσεων και εκφράσεων της εκκλησιαστικής τέχνης, από το τέλος του 9ου αιώνα και έως τον 14ο αιώνα.
Χαρακτηριστικά αριστουργηματικά δείγματα βυζαντινής τέχνης αποτελούν οι ναοί της Παναγίας Κουμπελίδικης, του Ταξιάρχη Μητροπόλεως, του Αγίου Στέφανου, των Αγίων Αναργύρων και του Αγίου Νικολάου του Κασνίτζη, από το σύνολο των περίπου 80 ναών που υπάρχουν στην περιοχή.
Φιλοξενία
Όμως, αυτό που θα σας μείνει αξέχαστο όταν επισκεφθείτε τα μοναστήρια της Καστοριάς είναι η πατροπαράδοτη φιλοξενία των μοναχών. Η Μονή της Παναγίας της Μαυριώτισσας, που βρίσκεται στην πόλη της Καστοριάς, και των Αγίων Αναργύρων Μελισσοτόπου είναι από αυτές που κατά την περίοδο των δύσκολων χρόνων προσέφεραν καταφύγιο στους πιστούς. Αυτός, άλλωστε, είναι και ένας από τους βασικούς λόγους που οι Έλληνες έκτιζαν τόσες πολλές εκκλησίες.
Το κέφι και το ξεφάντωμα του καστοριανού καρναβαλιού είναι πλέον γνωστό σε όλους. Τα Ραγκουτσάρια, όπως ονομάζονται τα καρναβάλια, γίνονται από τις 6 μέχρι τις 8 Ιανουαρίου και είναι η κορύφωση των εορτών του Δωδεκαημέρου.
Χαρακτηριστικά έθιμα της Αποκριάς που εξακολουθούν να τηρούνται είναι οι μπουμπούνες, ο χάσκαρης και οι παλιαπούλες. Οι μπουμπούνες είναι φωτιές που ανάβουν στις πλατείες την Κυριακή της Αποκριάς. Ολοι πηδούν πάνω από τα αναμμένα κάρβουνα «για να ρίξουν τους ψύλλους και να απαλλαγούν από το κακό».
Η Καστοριά είναι ένα από τα σημαντικότερα κέντρα παραγωγής επεξεργασίας και διάθεσης γούνας στον κόσμο. Η τέχνη της κατασκευής γουναρικών αναπτύχθηκε από τους βυζαντινούς χρόνους. Η επεξεργασία της γούνας γίνεται με τον ίδιο παραδοσιακό τρόπο εδώ και πεντακόσια χρόνια.
Χρήσιμα τηλέφωνα στην Καστοριά
Γραφείο Τουρισμού 24673 – 50297 / 22267
Μουσεία
- Βυζαντινό Μουσείο τηλέφωνο 2467026781
- Λαογραφικό Μουσείο τηλέφωνο 2467028603
- Οικομουσείο τηλέφωνο 24670 85406
- Σύνδεσμος Γουνοποιιών Καστοριάς τηλέφωνο 24670 22353
