Αν ρίξει κανείς μια ματιά στο βιογραφικό της Κυριακής Μάλαμα θα δει ότι η ζωή της είναι μοιρασμένη στην τέχνη και την πολιτική. Η σχέση της με την πολιτική και γενικότερα με την ενασχόληση με τα  κοινά ξεκινάει νωρίς, πριν την ενασχόληση με τέχνη. Τα παιδικά της χρόνια στη Γερμανία και η ίδια η μετανάστευση διαπότισε και την τέχνη της και τη σχέση της με την κοινωνία και κάπως έτσι βρέθηκε στους κόλπους της αριστεράς να παλεύει για έναν πιο δίκαιο κόσμο όπως λέει στο tvxs.gr

Οι περισσότεροι τη γνωρίσαμε ως σκηνοθέτρια  ντοκιμαντέρ πολιτικού και κοινωνικού και πολιτικού περιεχομένου με σταθμούς το Σεράγεβο, την Παλαιστίνη, το Ισραήλ, την Αλβανία, την Κύπρο, τα παράλια της Μικράς Ασίας, τον Πόντο και την Τουρκία, αλλά και τα δραματοποιημένα ντοκιμαντέρ της πάντα μέσα από την ΕΡΤ 3.

Ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών στην Θεσσαλονίκη, ιδρυτικό μέλος της διαδημοτικής κίνησης Χαλκιδική S.O.S και υποψήφια με τον ΣΥΡΙΖΑ σε αρκετές εκλογικές μάχες στην αυτοδιοίκηση αλλά και στις βουλευτικές. Σήμερα το όνομά της βρίσκεται στο ευρωψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ και απαντά στις ερωτήσεις μας για την αριστερά, την Ευρώπη και τα κύρια διακυβεύματα των πιο κρίσιμων ευρωεκλογών των τελευταίων χρόνων.

Τι είναι αυτό που σας έκανε  να περάσετε από τη σκηνοθεσία στην πολιτική;

Είμαι σκηνοθέτης και αυτή είναι η δουλειά μου και η τέχνη μου. Ωστόσο θα έλεγα ότι πρώτα βρέθηκα στην Πολιτική και μετά στην Τέχνη. Από πολύ μικρή- παιδί  ήμουν μετανάστρια με τους γονείς μου στη Γερμανία, αργότερα, νέα στην Ελλάδα-  βρέθηκα στην Αριστερά και συμμετείχα στους κοινωνικούς της αγώνες για μια πιο δίκαιη ζωή, για ένα πανανθρώπινα καλύτερο μέλλον. Μάλιστα υποθέτω  αυτή η ανάγκη μου να βρίσκομαι κοντά στον άνθρωπο, τις αγωνίες και τις ανάγκες του με έσπρωξε στο θέατρο, τη σκηνοθεσία και τις ταινίες τεκμηρίωσης, ντοκιμαντέρ  όπου η σκηνοθεσία μου «βλέπει» κι αναδείχνει  μικρές ή μεγάλες- σημαντικές για μένα- ανθρώπινες ιστορίες, ανθρώπινες ζωές. Έμαθα να βλέπω τη ζωή μέσα από μια κάμερα που βάζει «σκληρά» φίλτρα στην εικόνα της εξουσίας και μεγεθυντικούς φακούς για τους αγνοημένους της Ιστορίας και τους αναγκεμένους.

Γιατί με τον ΣΥΡΙΖΑ;

Η ένταξή μου στην ανανεωτική και ζώσα στον παλμό και την «καρδιά» της εποχής της Αριστερά χρονολογείται, όπως σας είπα,  πολύ καιρό. Βρίσκομαι στον ΣΥΡΙΖΑ από τους καιρούς  του …3-4%. Ήμουν πάντα όλα αυτά τα χρόνια με τον ΣΥΡΙΖΑ και στα δύσκολα και στα…πολύ δύσκολα και στα λιγότερο δύσκολα. Και τότε και σήμερα. Άρα θα μπορούσα να σας το αντιστρέψω «γιατί όχι με τον ΣΥΡΙΖΑ;».

Το κόμμα σας θέτει το δίλημμα με την Ευρώπη της προόδου ή την Ευρώπη της συντήρησης και  της ακροδεξιάς. Τελικά οι δυνάμεις της προόδου στην Ευρώπη παίζουν άμυνα με στόχο τη διάσωση του όποιου κοινωνικού κράτους και των δικαιωμάτων; Κι αν συμβαίνει αυτό δεν είναι από μόνο του οπισθοδρόμηση;

Πάντα νομίζω υπήρχε αυτή η διλημματική επιλογή, ανάμεσα στην Πρόοδο και τη Συντήρηση. Είτε το δούμε ως μανιχαϊστική αντίληψη της μάχης του Καλού με το Κακό, είτε ως ιστορική αναγκαιότητα της ταξικής πάλης. Οι δυνάμεις της Προόδου στην Ευρώπη επέτυχαν πράγματι, για πολλές δεκαετίες την ανάπτυξη και ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, την αναγνώριση, κατοχύρωση και διασφάλιση εργασιακών, κοινωνικών, ατομικών δικαιωμάτων. Από την εφαρμογή του δόγματος της Παγκοσμιοποίησης και της γενικευμένης αναδιανομής των σφαιρών εξουσίας στον πλανήτη, η Πρόοδος βρέθηκε στην «άμυνα» και η Ευρώπη σε μια συντεταγμένη περιχαράκωση να διασώσει τα βιοτικά και κοινωνικά της στάτους. Ίσως αυτό θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε «οπισθοδρόμηση». Όμως παράλληλα αναπτύχθηκε όλα αυτά τα χρόνια και η Κινηματική λογική και δράση, που αγωνίζεται για μια πιο «ανοιχτή» Ευρώπη σε ιδέες και ανθρώπους και αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής σκέψης είναι η ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση της χώρας μας καθώς και η ισχυρή πολιτική παρουσία αριστερών κινημάτων και κομμάτων ιδίως στον ευρωπαϊκό νότο. Εδώ δηλαδή, έχουμε εμπροσθοπορεία! Υπό αυτό το πρίσμα εγώ βλέπω ότι ο αγώνας Πρόοδος vs Συντήρησης  συνεχίζεται και «επίθεση- άμυνα» κατά τόπους ή κατά περίσταση εναλλάσσονται!

Γιατί η δυσαρέσκεια με αφορμή την κρίση οδήγησε το μεγάλο μέρος των φτωχοποιημένων ευρωπαίων στην ακροδεξιά και όχι στην αριστερά;

Μου θέτετε ένα ερώτημα που με τη μια ή με την άλλη μορφή και αφορμή, βασανίζει όλη τη φιλοσοφική και πολιτική σκέψη της Ευρώπης ήδη από τον καιρό του μεσοπολέμου του περασμένου αιώνα! Γιατί σε καιρούς οικονομικών κρίσεων οι φτωχοποιημένοι, οι άνεργοι κ.λπ. δείχνουν σε μεγάλο ποσοστό να «γοητεύονται», να υιοθετούν την ακροδεξιά; Δύσκολο να απαντηθεί σε λίγες γραμμές…  Ωστόσο. Να σας δώσω, ως μερική απάντηση, πάλι ένα ερώτημα, μπορεί και «ρητορικό»: Αναρωτηθήκαμε ποτέ, μήπως δεν οδηγούνται απλώς από δυσαρέσκεια αλλά…ίσως και να καθοδηγούνται από τους  ίδιους κύκλους οικονομικών συμφερόντων που σε ήπιους καιρούς εξυπηρετούνται από την «φιλελεύθερη» συντηρητική παράταξη (πανευρωπαϊκά εννοώ) αλλά σε κρίσιμες καταστάσεις,  χρειάζονται αναχώματα με προοδευτική σκέψη και κατεύθυνση, που στήνονται με υπερφυσικές δοξασίες για την ισχύ του έθνους και την καθαρότητα της φυλής;

Ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει κατά τη γνώμη σας ριζοσπαστικό κόμμα μετά την υπογραφή των μνημονίων αλλά και το άνοιγμα στις συνεργασίες με πολιτικούς άλλων χώρων;

Ασφαλώς η σύγκρουση με τους πιο βαθιά συντηρητικούς μηχανισμούς και δομές των αγορών και των οργάνων της επιτροπείας υποχρέωσε την κυβέρνηση σε τακτικές υποχωρήσεις. Το πρόγραμμά μας όμως για την Ελλάδα των πολλών παραμένει ως στρατηγική επιδίωξη που, βήμα- βήμα, ιδίως μετά την έξοδό μας τον περασμένο Αύγουστο από τα μνημόνια, υλοποιούμε. Και βεβαίως σε αυτό τον δρόμο επιδιώκουμε τη συμμετοχή και τη συνεργασία όλων των προοδευτικών φωνών που συστρατεύονται μαζί μας μέσα από τα ψηφοδέλτια αλλά και τους καθημερινούς μας αγώνες ως ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία. Αλήθεια τι άλλο από ριζοσπαστικό μπορεί να είναι ένα κόμμα που αγωνίζεται για την Ευρώπη των λαών, για την Ελλάδα των πολλών;

Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών κατά τη γνώμη σας θα δώσουν τελικά μια πρόγευση για την αναμέτρηση στις εθνικές εκλογές;

Πάντα το αποτέλεσμα κάθε μεγάλης εκλογικής αναμέτρησης αποτελεί μια πρόγευση για την επόμενη, ιδίως όταν έχουν τόσο μικρή χρονική απόσταση, μερικών μηνών. Στατιστικά πάντως, θα λέγαμε, ότι στις ευρωεκλογές οι Έλληνες ψηφίζουν βάζοντας στην επιλογή τους δύο παραμέτρους που σχεδόν μηδενίζονται στην κρίσιμη κάλπη των εθνικών εκλογών: Ψηφίζουν είτε πιο «χαλαρά», χωρίς την πολύ μεγάλη κομματική «συσπείρωση», είτε για να «τιμωρήσουν». Την ώρα των εθνικών εκλογών οι ψηφοφόροι όμως αποφασίζουν πού βρίσκεται πραγματικά το καλύτερο και το πιο δίκαιο για το μέλλον τους κι αυτό μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αποδείξει ότι μπορεί να το εγγυηθεί.

Ως κάτοικος της Β. Ελλάδας πόσο πιστεύετε ότι θα καθορίσει η συμφωνία των Πρεσπών το αποτέλεσμα;

Ανάμεσα σε όλα τα άλλα, ναι, θα επηρεάσει- όχι καθορίσει- το αποτέλεσμα και αυτή. Κι ευελπιστώ θετικά για τον ΣΥΡΙΖΑ, να σας εξηγήσω γιατί:  Η θέση μου κι επομένως η απάντησή μου εκκινεί από το ότι η συμφωνία των Πρεσπών είναι μια ιστορική συμφωνία θετική για τη συνεργασία και τη φιλία των δύο μερών αλλά και για την σταθερότητα της ταραγμένης περιοχής των Βαλκανίων.

Αφορά την Ελλάδα, συνολικά ως χώρα- παράγοντα ειρήνης και πολιτισμού με τους γείτονες της κι αυτό έχει πολλαπλούς αποδέκτες στη διεθνή σκακιέρα.  Δεν αφορά στοχευμένα τους κατοίκους της Β. Ελλάδας, που είναι φιλοπρόοδοι και δημοκράτες και ανοιχτόμυαλοι ή όχι, εξίσου με κάθε κάτοικο όλης της ελλαδικής γης, όλης της ελληνικής επικράτειας. Οι φωνές του εθνικιστικού φανατισμού, της ακροδεξιάς μισαλλοδοξίας δυστυχώς διασκορπίζονται παντού, απλώς βρίσκουν κάποτε- κάποτε πιο πρόσφορο έδαφος εκεί που υπάρχει περισσότερη άγνοια  της αλήθειας.

Η ηθική υποχρέωση η δική μας και, υποθέτω, του κάθε έντιμου απέναντι στη συνείδησή του και τα οφέλη της πατρίδας μας πολιτικού είναι να εξηγεί, να ενημερώνει τους πολίτες κάθε γωνιάς της χώρας ώστε ν’ απομειώνει διαρκώς, ν’ αποδιώχνει αυτή την άγνοια κι επομένως φανατισμό και πάθη.

Αν εκλεγείτε που θα δώσετε προτεραιότητα; εσείς προσωπικά;

Στην εργασία. Γιατί έχω περάσει από παιδί τις πιο ανασφαλείς εργασιακές συνθήκες, γνωρίζω την ανεργία, τη  φτώχια, εργάστηκα χρόνια με «μπλοκάκι». Γιατί η Ευρώπη και η χώρα μας δεν μπορεί να δεχτεί άλλο περισσότερες ώρες εκμετάλλευσης με λιγότερες αποδοχές, ανασφάλιστη εργασία. Και για κάτι ακόμη: Για να αντιστρέψουμε τη δική μας τρίτη μετανάστευση μέσα σε ενάμισι αιώνα, την νέα προσφυγιά, σπουδαστών και επιστημόνων που φεύγουν στο εξωτερικό για δουλειά, την καταστροφική για το μέλλον της κοινωνίας μας φυγή εγκεφάλων, το περίφημο Brain drain, την ανοιχτή πληγή της Ελλάδας. Με μέτρα, με κίνητρα, θα δημιουργήσουμε περιβάλλον για νέους επιστήμονες και επιχειρηματίες που θα επιτύχει την επιστροφή τους (brain regain). Το θέλει ο πρωθυπουργός, το δρομολόγησε, εμείς και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη θα πείσουμε γι’ αυτό.

Στο περιβάλλον. Γιατί η καταγωγή μου από ένα χωριό της Χαλκιδικής, από τη Συκιά, μ’ έμαθε να είμαι αντίθετη σε κάθε βίαιη εκμετάλλευση αυτής της μεγάλης προίκας που μας έδωσε να ζούμε ο πλανήτης, της Φύσης. Να σέβομαι τις λειτουργίες της. Να πιστεύω ότι κάθε πλάσμα και στοιχείο της έχει ένα λόγο ύπαρξης. Και ότι η σχέση του ανθρώπου μαζί της είναι σχέση συνύπαρξης κι όχι καταστροφής της.

Στον Πολιτισμό. Γιατί η Τέχνη είναι το άρμα του καλού, της συμφιλίωσης και της αλληλοκατανόησης, το άρμα μας για την καταπολέμηση της μισαλλοδοξίας. Η Τέχνη κι ο Πολιτισμός μέσα από την Παιδεία αλλά  και μετά, και πέρα από αυτήν, σε όλη μας τη ζωή. Μέσα από την τέχνη γίνεσαι καλύτερος άνθρωπος. Η Τέχνη είναι γνώση και η γνώση διώχνει προκαταλήψεις. Γιατί ο Πολιτισμός είναι καλλιέργεια του μυαλού και της ψυχής. Ο Πολιτισμός φέρνει ειρήνη, συναδέλφωση, συμφιλίωση κατανόηση και εξοικείωση με το διαφορετικό, με τον Άλλο.