πρακτικός-οδηγός-εκλογών-διαδικασί-603495

ΥΠΟΥΡΓΕΙΑ | 26.05.2019 | 07:33

Πρακτικός Οδηγός εκλογών: Διαδικασία, αποτελέσματα, υποχρεώσεις δικαστικών αντιπροσώπων

Ο παρών Πρακτικός Οδηγός, σημεία του οποίου παραθέτουμε παρακάτω, αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά και του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (επιμέλεια ΣΠΥΡΟΣ Π. ΛΑΛΑΣ Δικηγόρος Αθηνών) και αποτελεί πολύτιμο, αναγκαίο βοήθημα για κάθε δικαστικό αντιπρόσωπο. Θα μπορούσε να τιτλοφορείται και «εγκόλπιο» του δικαστικού αντιπροσώπου, καθώς, με τρόπο εύληπτο και σαφή, αντιμετωπίζει λυσιτελώς τόσο τα νομικά όσο και τα πρακτικά ζητήματα της εκλογικής διαδικασίας. Ας δούμε μερικά σημεία:

«Εκλογές 26^ης Μαΐου: Ουσιαστικά πρόκειται για τρεις (ή, σε κάποιες περιπτώσεις, τέσσερις) αυτοτελείς εκλογές, οι οποίες διεξάγονται ταυτόχρονα. Η εκλογή των Δημάρχων-Δημοτικών Συμβούλων θα γίνει με ενιαίο (κοινό) ψηφοδέλτιο, ένα φάκελο (λευκό) που θα έχει έντυπο το κεφαλαίο γράμμα Δ και αυτοτελή κάλπη.

Η εκλογή των Συμβούλων Κοινότητας ή του Προέδρου Κοινότητας (όπου υπάρχουν) θα διενεργηθεί με αυτοτελές ψηφοδέλτιο (λευκού χρώματος), επίσης λευκό φάκελο που θα φέρει έντυπο το κεφαλαίο γράμμα Κ, σε διαφορετική κάλπη, στο ίδιο με τις Δημοτικές Εκλογές Εκλογικό Τμήμα. Η εκλογή των Περιφερειακών Αρχών θα γίνει επίσης με αυτοτελές ψηφοδέλτιο, φάκελο (λευκό) που θα φέρει έντυπο το κεφαλαίο γράμμα Π και αυτοτελή κάλπη, σε διαφορετικό Εκλογικό Τμήμα (όπου προβλέπονται Α και Β) ή στο ίδιο (όπου δεν προβλέπεται διάκριση). Τέλος, η εκλογή των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα γίνει επίσης με αυτοτελές ψηφοδέλτιο (σιέλ απόχρωσης), φάκελο (σιελ) και αυτοτελή κάλπη, στο ίδιο Εκλογικό Τμήμα με αυτό των Περιφερειακών Εκλογών.

Στις 2 Ιουνίου 2019 θα διεξαχθούν επαναληπτικές Δημοτικές ή/και Περιφερειακές Εκλογές μόνο για την ανακήρυξη Περιφερειάρχη και Δημάρχου, εκεί όπου οποιοσδήποτε συνδυασμός δεν συγκέντρωσε την προβλεπόμενη πλειοψηφία (υπέρ το 50%). Στις επαναληπτικές εκλογές θα χρησιμοποιηθούν τα ίδια ψηφοδέλτια, χωρίς σταυρούς προτίμησης, και οι ίδιοι φάκελοι. (Οι Σύμβουλοι Κοινότητας για πληθυσμό άνω των 300 κατοίκων εκλέγονται αναλογικά από την 1η εκλογή, ενώ οι Πρόεδροι Κοινότητας για πληθυσμό κάτω των 300 κατοίκων εκλέγονται με ενιαίο ψηφοδέλτιο και σχετική πλειοψηφία. Συνεπώς, δεν προβλέπονται επαναληπτικές εκλογές για αυτούς -άρθρα 79, 40 και 188 αντίστοιχα του Ν. 3852/2010).

Κατά τον νόμο (άρθρο 68§13 Π.Δ. 26/2012) ο Δικαστικός Αντιπρόσωπος –τακτικός ή αναπληρωτής– οφείλει να βρίσκεται στον τόπο όπου θα ασκήσει τα καθήκοντά του δύο (2) ημέρες πριν τις εκλογές, δηλαδή την Παρασκευή, 24 Μαΐου 2019 (και Παρασκευή 31.05.2019 αντίστοιχα). Αν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί μέσο μαζικής μεταφοράς (κυρίως αεροπλάνο, αλλά και πλοίο, τραίνο ή λεωφορείο), αμέσως μετά την παραλαβή του διορισμού πρέπει να ληφθεί μέριμνα για την εξασφάλιση θέσης. Οι Δικαστικοί Αντιπρόσωποι έχουν απόλυτη προτεραιότητα καθώς και σχετικές εκπτώσεις.

Κατά την άφιξή τους πρέπει να επικοινωνήσουν με το Δήμο ή την Κοινότητα, να προχωρήσουν στις τυπικές διαδικασίες και να ελέγξουν AMEΣΑ τους σάκους που βρίσκονται τα ορθά ψηφοδέλτια (της συγκεκριμένης εκλογικής Περιφέρειας, του Δήμου, Δημοτικής ή Τοπικής Κοινότητας και των Ευρωεκλογών), ανάλογα πάντοτε με το Εκλογικό Τμήμα που έχετε διορισθεί, σε επαρκή ποσότητα και σε καλή κατάσταση) όλων των συνδυασμών, που αναφέρονται στην αντίστοιχη προκήρυξη, καθώς και λευκά.

Μετά τον έλεγχο της κάλπης είναι σκόπιμο να προετοιμασθεί το εκλογικό κατάστημα για τη διενέργεια της ψηφοφορίας. Στην πράξη οι υπάλληλοι του αντίστοιχου Δήμου φροντίζουν για τη στοιχειώδη διαρρύθμισή του (άρθρο 57 του Π.Δ. 26/2012).

Οι εργασίες για τα έγγραφα γίνονται το Σάββατο και επιβάλλεται να γίνονται μέσα στο Εκλογικό Τμήμα, μετά το πέρας των οποίων το εκλογικό υλικό πρέπει να ασφαλίζεται με προσοχή. Αντίστοιχα απαγορεύεται να απομακρύνεται το εκλογικό υλικό (βιβλία, σφραγίδα, εκλογικός κατάλογος κλπ) από το Εκλογικό Τμήμα (πχ. στο σπίτι του Δικαστικού Αντιπροσώπου ή στο ξενοδοχείο που έχει καταλύσει) καθόσον, στην περίπτωση που προκύψει αιφνίδιο κώλυμα του Δικαστικού Αντιπροσώπου να ασκήσει τα καθήκοντά του, η διεξαγωγή των εκλογών στο συγκεκριμένο Εκλογικό Τμήμα, με Αναπληρωτή Δικαστικό Αντιπρόσωπο, καθίσταται δυσχερής ή αδύνατη.

Κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας ο Δικαστικός Αντιπρόσωπος αναθέτει (συνήθως): α. Στο ένα μέλος της Εφορευτικής Επιτροπής τον χειρισμό του εκλογικού καταλόγου. β. Σε άλλο μέλος της Εφορευτικής Επιτροπής τον έλεγχο των δύο καλπών. (Είναι σκόπιμο στο ίδιο μέλος να ανατεθεί και η απόδοση της ταυτότητας στον εκλογέα, μαζί με τη βεβαίωση ότι ψήφισε, καθώς και ο έλεγχος της ορθής συμπλήρωσής της). γ. Στον Γραμματέα τη σύνταξη του Πρωτοκόλλου Ψηφοφορίας και τη συμπλήρωση της βεβαίωσης ότι ο εκλογέας ψήφισε. δ. Στα δύο άλλα μέλη της Εφορευτικής Επιτροπής τη διανομή των ψηφοδελτίων στους ψηφοφόρους κατά εκλογή. Καταρχήν δεν επιτρέπεται (ούτε είναι φρόνιμο) να εμπλέκονται οι Αντιπρόσωποι των συνδυασμών στη διαδικασία των εκλογών.

Στις 07.00′ (τόσο για τις 26.05.2019 όσο και για τις 02.06.2019), όπως προβλέπεται από το Πρόγραμμα, αρχίζει η ψηφοφορία και προσκαλούνται οι ψηφοφόροι να ψηφίσουν. Οι ψηφοφόροι εισέρχονται ο ένας πίσω από τον άλλο (σε ένα στοίχο) στο Εκλογικό Τμήμα. Κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας απαγορεύεται να παραμένει στο Εκλογικό Τμήμα οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο πέρα από την Εφορευτική Επιτροπή, τους Αντιπροσώπους των συνδυασμών, τους πληρεξουσίους των συνδυασμών και υποψηφίων και τους ίδιους τους υποψηφίους (άρθρο 87§3 του Π.Δ. 26/2012). Η Εφορευτική Επιτροπή οφείλει να δεχθεί στο Εκλογικό Τμήμα προσωρινά συνεργεία τηλεόρασης και ραδιοφώνου, καθώς και δημοσιογράφους, με την επίδειξη της ταυτότητάς τους. Η ψηφοφορία απαγορεύεται να διακοπεί πλην για λόγους εξαιρετικούς και απρόβλεπτους, οπότε πρέπει να γίνει σχετική μνεία στα πρακτικά. Η αδικαιολόγητη διακοπή της ψηφοφορίας αποτελεί ειδικό εκλογικό ποινικό αδίκημα (άρθρο 119§2 α΄ περ. γγ΄ του Π.Δ. 26/2012), ενώ παράλληλα θα πρέπει να παραταθεί η ψηφοφορία για χρόνο ίσο με αυτόν της διακοπής (άρθρο 89§1 ΠΔ 26/2012). ε.- Οι εκλογείς με αναπηρία ψηφίζουν με απόλυτη προτεραιότητα. Ακολουθεί η διαδικασία επαλήθευσης εγγραφής στον εκλογικό κατάλογο.

Αν ο εκλογέας λόγω γήρατος, ασθένειας, αναπηρίας, αναλφαβητισμού κλπ. αδυνατεί να ασκήσει μόνος το εκλογικό του δικαίωμα, υποβοηθείται στην άσκηση του δικαιώματός του από τον Δικαστικό Αντιπρόσωπο ή Μέλος της Εφορευτικής Επιτροπής. Απαγορεύεται να εισέλθει στο παραβάν οποιοδήποτε τρίτο πρόσωπο.

Ο εκλογέας είναι υποχρεωμένος αφενός να παραλάβει όλη τη σειρά των ψηφοδελτίων και αφετέρου να εισέλθει στο διαχώρισμα (παραβάν), αλλιώς του απαγορεύεται να ψηφίσει.

Οι εκλογείς, όσο αφορά τις εκλογές για την ανάδειξη μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δικαιούνται να θέσουν μέχρι τέσσερις (4) σταυρούς προτίμησης, με μολύβι ή στυλό μαύρου ή μπλε χρώματος, εμπρός ή πίσω από το όνομα κάθε υποψηφίου.

Δήμοι με ενιαία εκλογική περιφέρεια: επιτρέπονται μέχρι τρείς (3) σταυροί προτίμησης. ΙΙ) Δήμοι με περισσότερες εκλογικές περιφέρειες: α) Εφόσον στη συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια εκλέγονται τέσσερις (4) ή περισσότεροι Δημοτικοί Σύμβουλοι, επιτρέπονται μέχρι τρείς (3) σταυροί προτίμησης για τους υποψήφιους της συγκεκριμένης εκλογικής περιφέρειας και, πρόσθετα, μέχρι ένας (1) επί πλέον σταυρός προτίμησης σε υποψήφιο μιας από τις άλλες εκλογικές περιφέρειες του Δήμου. (Στην πράξη δεν θα υπάρχει πρόβλημα, γιατί κατά τον νόμο στα ψηφοδέλτια θα υπάρχουν δύο αυτοτελείς κατάλογοι, ένας με τους υποψήφιους της συγκεκριμένης εκλογικής περιφέρειας, κατ΄ αλφαβητική σειρά, και δεύτερος με όλους τους υποψήφιους των άλλων εκλογικών περιφερειών, επίσης με αλφαβητική σειρά). β) Εφόσον στη συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια εκλέγονται μέχρι και τρείς (3) Δημοτικοί Σύμβουλοι, επιτρέπεται μέχρι ένας (1) σταυρός προτίμησης για τους υποψήφιους της συγκεκριμένης εκλογικής περιφέρειας και, πρόσθετα, μέχρι ένας (1) επί πλέον σταυρός προτίμησης σε υποψήφιο μιας από τις άλλες εκλογικές περιφέρειες του Δήμου. Για τον υποψήφιο Δήμαρχο δεν απαιτείται σταυρός προτίμησης και αν υπάρχει δεν λαμβάνεται υπόψη (άρθρο 27§6 Ν. 3852/2010). Για την εκλογή Συμβουλίων Δημοτικής Κοινότητας, (άνω των τριακοσίων -300- κατοίκων) οι οποίες γίνονται κατά συνδυασμούς επιτρέπονται μέχρι δύο (2) σταυροί προτίμησης, ανεξάρτητα από τα μέλη που εκλέγονται. Για την εκλογή Προέδρου Συμβουλίου Κοινότητας (κάτω των τριακοσίων -300- κατοίκων) η εκλογή γίνεται από ενιαίο ψηφοδέλτιο και επιτρέπεται μέχρι ένας (1) σταυρός προτίμησης.

Στις εκλογικές περιφέρειες όπου εκλέγονται μέχρι και τρείς (3) Περιφερειακοί Σύμβουλοι επιτρέπεται μέχρι ένας (1) σταυρός προτίμησης. Στις εκλογικές περιφέρειες όπου εκλέγονται από τέσσερις (4) μέχρι και επτά (7) Περιφερειακοί Σύμβουλοι επιτρέπονται μέχρι δύο (2) σταυροί προτίμησης. Στις εκλογικές περιφέρειες όπου εκλέγονται από οκτώ (8) μέχρι και δώδεκα (12) Περιφερειακοί Σύμβουλοι επιτρέπονται μέχρι τρείς (3) σταυροί προτίμησης. Στις εκλογικές περιφέρειες όπου εκλέγονται άνω των δέκα τριών (13) Περιφερειακοί Σύμβουλοι επιτρέπονται μέχρι τέσσερις (4) σταυροί προτίμησης. Για τον υποψήφιο Περιφερειάρχη ή Αντιπεριφεριάρχη δεν απαιτείται σταυρός προτίμησης και αν υπάρχει δεν λαμβάνεται υπόψη (άρθρο 129§6 Ν. 3852/2010). Για κάθε ζήτημα της εκλογικής διαδικασίας (συμπεριλαμβανομένης και της διαλογής) κάθε εκλογέας, υποψήφιος ή Αντιπρόσωπος δικαιούται να υποβάλει ένσταση αποκλειστικά εγγράφως. Η ένσταση καταχωρείται στο Βιβλίο Πράξεων της Εφορευτικής Επιτροπής. Εφόσον και όπου απαιτηθεί η διενέργεια επαναληπτικών εκλογών στις 02 Ιουνίου 2019, αυτές θα διενεργηθούν κατά τον ίδιο τρόπο και με τα ίδια ψηφοδέλτια με τη διαφορά ότι δεν τίθενται στα ψηφοδέλτια σταυροί προτίμησης. (Είναι σκόπιμο κατά τις επαναληπτικές εκλογές να μην υπάρχει στυλογράφος στο παραβάν). Για την ομαλή ροή των αποτελεσμάτων τόσο της Ευρωβουλής, όσο των Δημοτικών/Κοινοτικών όσο και των Περιφερειακών Εκλογών προς τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχει καθορισθεί εκ των προτέρων η σειρά διαλογής των καλπών με σχετική εγκύκλιο του Υπουργού Εσωτερικών. Ο Δικαστικός Αντιπρόσωπος παίρνει ένα-ένα τα ψηφοδέλτια στα χέρια του και ελέγχει την εγκυρότητά τους. Στη συνέχεια (για τα έγκυρα ψηφοδέλτια): Ι) διαβάζει μεγαλόφωνα τον αύξοντα αριθμό του, τον συνδυασμό που αφορά και τους σταυροδοτημένους υποψήφιους, ΙΙ) καταγράφει τον αύξοντα αριθμό του (ώστε το ψηφοδέλτιο να αποκτήσει ταυτότητα), ΙΙΙ) καταγράφει ολογράφως τον αριθμό των σταυρών του ή την ανυπαρξία τους (π.χ. κανένας, ένας, δύο κοκ), ΙV) μονογράφει τόσο στη σημείωσή του αυτή, όσο και δίπλα από κάθε σταυρό προτίμησης και V) τοποθετεί το ψηφοδέλτιο στο τραπέζι σε στοίβες κατά συνδυασμό. Ταυτόχρονα ο Γραμματέας και τα άλλα Μέλη της Εφορευτικής Επιτροπής καταχωρούν τον αριθμό του ψηφοδελτίου στη μερίδα (έναν αριθμό σε κάθε τετραγωνάκι) του συγκεκριμένου συνδυασμού και του συγκεκριμένου υποψηφίου (ή υποψηφίων) στα Βιβλία Διαλογής ψήφων υπέρ των Συνδυασμών και υπέρ των Υποψηφίων αντίστοιχα. Είναι σκόπιμο στο τέλος κάθε πενηντάδας να γίνεται επαλήθευση για ανεύρεση τυχόν λάθους στην αρίθμηση. Καταρχήν πρέπει να επισημανθεί ότι τα άκυρα και τα λευκά ψηφοδέλτια δεν λαμβάνουν τον γενικό αύξοντα αριθμό των εγκύρων ψηφοδελτίων, αλλά έχουν δική τους αρίθμηση (πχ. άκυρο 1,2, … ή λευκό 1,2,…). Τα λευκά ψηφοδέλτια δεν προσμετρώνται στα έγκυρα με ρητή νομοθετική διάταξη (άρθρο 1 Ν. 3434/2006). II.- Κάθε άκυρο ψηφοδέλτιο συρράπτεται μαζί με τον φάκελό του και τοποθετείται στη σωρό των άκυρων. Είναι αυτονόητο ότι οι περιπτώσεις ακύρωσης αμφισβητούμενων ψηφοδελτίων πρέπει να κρίνονται με πολλή σύνεση και ψυχραιμία, γιατί η ακύρωση έγκυρων ψηφοδελτίων συνιστά αλλοίωση της λαϊκής βούλησης. Προς τούτο είναι σκόπιμο όπως τα σχετικά ψηφοδέλτια κατακρατούνται τελευταία (χωρίς να αριθμηθούν), για να διαπιστωθεί αν το πρόβλημά τους είναι επαναλαμβανόμενο ή μεμονωμένο και για να κριθούν, τελικώς, όλα μαζί με ενιαίο τρόπο. Μετά την ολοκλήρωση της διαλογής αθροίζονται οι ψήφοι που έλαβε ο κάθε συνδυασμός από το σχετικό Βιβλίο Διαλογής και εξάγονται τα αποτελέσματα, που καταγράφονται σε αυτά. Ακολουθούν διαδικασίες παράδοσης εκλογικού υλικού. Προτού αποχωρήσει από το εκλογικό κατάστημα ο Δικαστικός Αντιπρόσωπος φροντίζει για τη σύνταξη της αναφοράς του προς τον Έφορο (βλ. παράρτημα).

Ο Δικαστικός Αντιπρόσωπος οφείλει να παραδώσει: α. Στον Δήμο ή την Κοινότητα ένα αντίγραφο του Πρακτικού 2 για τις Δημοτικές Εκλογές (άρθρο 93§2 στοιχ. ι΄ εδ. τελευταίο του Π.Δ. 26/2012). Στον Έφορο Δικαστικών Αντιπροσώπων την αναφορά του (άρθρο 66§3 του Π.Δ. 26/2012). Στον ίδιο (Έφορο Δικαστικών Αντιπροσώπων), με την ιδιότητά του ως Προέδρου Πρωτοδικών, τον σάκο τόσο των Δημοτικών Εκλογών όσο και των Περιφερειακών Εκλογών (με τα εκλογικά έγγραφα, τα ψηφοδέλτια και τους φακέλους). Στον Περιφερειάρχη αντίγραφο του Πρακτικού 2 για τις Δημοτικές και για τις Περιφερειακές Εκλογές (άρθρο 93§2 στοιχ. ι΄ εδ. τελευταίο του Π.Δ. 26/2012). Επειδή η μη παράδοση των παραπάνω εγγράφων συνεπάγεται κυρώσεις (πειθαρχικές και ποινικές) για τον Δικαστικό Αντιπρόσωπο, πρέπει για κάθε παράδοση να λαμβάνει απόδειξη. Οι παραπάνω ενέργειες και κυρίως η παράδοση του σάκου πρέπει να γίνει αυθημερόν (δηλαδή τα ξημερώματα της Δευτέρας, 27.05.2019 ή 3.06.2019 αντίστοιχα).

Tags: