Επιστροφή
Όταν επιστρέφεις από έναν τόπο μικρό και πεντακάθαρο, όταν για δυο βδομάδες κάθε πρωινό συνηθίζεις να βλέπεις τη θάλασσα μόλις ανοίγεις το παράθυρό σου, όταν καθημερινά βλέπεις τοίχους καθαρούς χωρίς ούτε καν γκράφιτι, όταν έρχεσαι από το φως στο μουντό, από τη ζέστη στο κρύο, αισθάνεσαι «κάπως» άβολα. Έχεις μια αίσθηση ότι άφησες πίσω σου τον πολιτισμό, την αρχοντιά. Ερμούπολη-Γιάννενα 1-0.
Έτσι κάπως ένιωσα με το πρώτο αντίκρισμα χαράματα του Σαββάτου προς Κυριακή την, παρόλα τα αρνητικά της, την τόσο αγαπημένη μας πόλη. Τα Γιάννενα που γεννηθήκαμε, που μεγαλώσαμε, που ζούμε και που όλοι χαρακτηρίζουν ως ένα από τα διαμάντια της Ελλάδας. Ας μην χαραμίζουμε εμείς οι ίδιοι την ομορφιά τους.
Ταξίδι νυχτιάτικα
Δεν θέλω να τα βάζω με το ΚΤΕΛ Ιωαννίνων κάθε φορά, αλλά «το αφήνω κι εκείνο δεν μ’ αφήνει». Θα περιγράψω τώρα πώς έχασα ένα δρομολόγιο. Όσο για το ποιοι ευθύνονται γι’ αυτό, το αφήνω στην κρίση σας. Πήραμε ένα γρήγορο καράβι στις 3 το μεσημέρι του Σαββάτου από τη Σύρο, προτιμώντας αυτό με σχεδόν διπλάσια τιμή εισιτηρίου από το συμβατικό, ώστε να καταφέρουμε να προλάβουμε το λεωφορείο των 6 το απόγευμα από Αθήνα για Γιάννενα. Έχουμε δηλώσει ήδη δυο θέσεις ενός ενήλικα και ενός παιδιού, ενώ βρισκόμαστε σε συνεχή επικοινωνία επί τρεις μέρες με τον υπεύθυνο να κρατηθούν οι θέσεις, καθώς μας βεβαιώνει ο ίδιος ότι το επόμενο δρομολόγιο για Γιάννενα είναι στις 11 το βράδυ. Ειδοποιούμε ακόμη και μέσα από το καράβι ότι φτάνουμε. Αρμόδιοι του πλοίου μας βοηθούν, ώστε να βγούμε πρώτοι από το πλήθος των επιβατών, γνωρίζοντας τον λόγο. Φτάνουμε στο πρακτορείο στον Κηφισό στην ώρα μας. Φορτώνουν τις βαλίτσες μας και τις κατεβάζουν αμέσως, γιατί οι κενές θέσεις που υπάρχουν ήδη, αντιστοιχούν σε επιβάτες που θα έπαιρναν από τον δρόμο! Τις δικές μας θέσεις τις είχαν ήδη δώσει, για να μην χάσει το ποσό το «κοινόν ταμείον λεωφορειούχων νομού Ιωαννίνων». Αν είναι δυνατόν! Είναι, όμως, δυνατόν από τις 6 το απόγεμα ως τις 11 το βράδυ, να μην υπάρχει άλλο δρομολόγιο. Και μάλιστα μέρες, που οι άνθρωποι γυρνάνε από τις διακοπές τους.
Κι ο Λάκης στην Ευτυχία
Στην Ερμούπολη στο «Σοκάκι της Ευτυχίας», όπως ονομάζεται το καφενεδάκι στο στενό δρομάκι, θα συναντήσεις καθημερινά από Έλληνες και ξένους λόγιους, ποιητές, συγγραφείς, έως ψαράδες και καπεταναίους, που έφαγαν τη θάλασσα με το κουτάλι κι έχουν ιστορίες να διηγηθούν. Εκεί μια μέρα συνάντησα τον Ρομπέρ, τον βιβλιοπώλη, να κάνει διάλεξη και να επαινεί τον φίλο του, τον καθηγητή στο πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, τον ιστορικό Απόστολο Παπαϊωάννου. Και χάρηκα τόσο που άκουγα όλα εκείνα για τον Λάκη (όπως τον αποκαλούμε οι φίλοι του), που τα επιβεβαίωναν κι οι άλλοι της μικρής παρέας. Εκεί και ο φιλλέληνας Μαρκ από το Δουβλίνο, να μιλά όχι μόνο για τον σπουδαίο συμπατριώτη του Τζέημς Τζόυς και τους «Δουβλινέζους» του, αλλά και για τα ωραία Γιάννενα με τον Γιοσέφ Ελιγιά. Και οι άγγλοι φιλέλληνες, ο Τζων και η Άννα, παρόντες στη σύναξη, που έχουν στην κατοχή τους το βιβλίο του Τρύφωνα Ευαγγελίδη για τον «Αλή πασά τον Τεπενενλή» γραμμένο το 1896. Υποθέτουμε να το είχε υπόψη του ο πρώην δήμαρχος Τάσος Παπασταύρος, που συνέγραψε τους δύο τόμους για τον Αλή-πασά.
«Αφήσου στ’ όνειρο»
Εκείνες τις μέρες των διακοπών του Πάσχα διάβαζα το πρόσφατο πόνημα του καθηγητή του πανεπιστημίου Ιωαννίνων Νίκου Ψημμένου (Ποταμίτη) «Ερμηνευτικές προσεγγίσεις», που αναφέρεται σε τρεις ενδιαφέρουσες ενότητες. Το παρουσίασα κατά κάποιο τρόπο στο… κοινό του σοκακιού της Ευτυχίας. Οι προσεγγίσεις αυτές περιλαμβάνουν σημαντικά κείμενα. Κάναμε μάλιστα ιδιαίτερη ανάλυση σε δυο από αυτά, όπως στον «άνθρωπο του νεκροταφείου» και στο «Αφήσου και πάλι στ’ όνειρο», μια ανάλυση με αφορμή μικρά μουσεία. Κάπως το μουσείο της Ποταμιάς του χωριού του συγγραφέα το ταιριάξαμε στον νου μας με το μουσείο της Μικρασιατικής Τέχνης, που λειτουργεί αυτό τον καιρό πίσω από το δημαρχείο της Ερμούπολης. Σύλλογος Γυναικών Ποταμιάς Θεσσαλίας εκεί, σύλλογος Μικρασιατών στη Σύρο. Τους γνώρισα επίσης το Στέφανο Τσιόδουλο για τον οποίο γράφει ο κ. Ψημμένος και έχει ο ίδιος παρουσιάσει το έργο του δικού μας καλλιτέχνη, αλλά και την αξέχαστη γιαννιώτισσα ζωγράφο Ελένη Μπότσιου. Συμπεριλαμβάνονται και οι δυο δημιουργοί εικαστικοί στο βιβλίο.
Χάρος ήταν το όνομά του
Μάζεψα χθες από κάτω διαφημιστικά φυλλάδια, που είχαν μουσκέψει λόγω βροχής. Όχι, δεν αφορούσαν κάποιον υποψήφιο αλλά μια πιτσαρία, που έδινε ως δώρο μια πίτσα γίγαντα. Το μάζεψα το χαρτί μαζί με άλλα όμοιά του, που διαφήμιζαν προσφορές και τα πέταξα στον κάδο. Αλλά αν βρισκόμουν σε δύσκολη θέση -όπως αναγνώστρια το καλοκαίρι- πιθανόν να μου ήταν χρήσιμα τα φυλλάδια, έστω κι από κάτω. Στη Ναύπακτο παραθέριζε γνωστή γιαννιώτικη οικογένεια κι έψαχνε η γυναίκα να βρει κατάστημα με ανδρικά εσώρουχα, καθώς για όλα είχε φροντίσει η παραδοσιακή σύζυγος να πάρουν μαζί τους, εκτός από τα εσώρουχα του συζύγου. Και ώ! του θαύματος, εκεί που έψαχνε κατάστημα με ανδρικά εσώρουχα, σκύβει καταγής και μαζεύει ένα διαφημιστικό φυλλάδιο που έφερνε πάνω του φαρδιά-πλατιά τη διαφήμιση ανδρικού καταστήματος με την επωνυμία «Χάρος»: «Ο Χάρος φροντίζει για σας, πριν από σας…», έγραφε η έξυπνη διαφήμιση. Και έτσι βολεύτηκε η κατάσταση.
Το χάνι Θανόπουλου
Στην οδό Κάνιγγος, στο γνωστό μας κριθαροπάζαρο, υπάρχει στη γωνία το παλιό χάνι Θανόπουλου. Για πολλά χρόνια μετέπειτα στο ισόγειό του υπήρχε το καφενεδάκι της Σεβαστής Γοργόλη. Σήμερα είναι ένα ερείπιο στην καρδιά της πόλης. Έχουν σπάσει τα τεπέγκια, όπως λένε οι περίοικοι, είναι όλα ερείπια στην αυλή του, τα δέντρα έχουν θεριέψει ελλοχεύοντας κινδύνους. Κανείς δεν έχει την έγνοια τους. Και τούτο το ζήτημα, ως φαίνεται, σκοντάφτει στο πολύπλοκο ιδιοκτησιακό καθεστώς, όπως συμβαίνει με πολλά παλιά κτίρια στα Γιάννενα.
Λ.Τ.
