Και, δεν πρόκειται για ένα τυχαίο νεοκλασσικό επαρχιακής πόλης, δεν πρόκειται για μία οικία αγνώστων αλλά σ’ αυτό το υπέροχο νεοκλασσικό αποδεδειγμένα πέρασε κάποια από τα παιδικά του χρόνια ο Μεσολογγίτης πρωθυπουργός της Ελλάδας Χαρίλαος Τρικούπης.

Χαρίλαος Τρικούπης (1832-1896): Γιός του Σπυρίδωνα Τρικούπη ( 1788- 1873) λόγιου, πολιτικού και ιστοριογράφου της Ελληνικής επανάστασης του 1821, ήταν Έλληνας διπλωμάτης, πολιτικός και Πρωθυπουργός. Ο Χ.Τρικούπης κυριάρχησε στην πολιτική σκηνή της Ελλάδας επί 19 χρόνια, από το 1875 έως το 1894, παίρνοντας τη θέση του πρωθυπουργού επτά συνολικά φορές και κυβέρνησε τη χώρα για σχεδόν 10 χρόνια από τα 20 αυτής της περιόδου. Στην τελευταία του κυβέρνηση δεν μπόρεσε να αντεπεξέλθει στις οικονομικές υποχρεώσεις που είχε δημιουργήσει έναντι των ξένων δανειστών με συνέπεια να επέλθει η πτώχευση της Ελλάδας με την ιστορική φράση του «δυστυχώς επτωχεύσαμεν».

Πότε και που γεννήθηκε ο Χαρίλαος Τρικούπης;

Και τελικά που γεννήθηκε ο Χαρίλαος Τρικούπης; Αντιγράφω από ιστορική σελίδα: Ενώ στην ιστοριογραφία έχει περάσει το Ναύπλιο ως τόπος γέννησης του Χαρίλαου Τρικούπη, τα τελευταία χρόνια κερδίζει έδαφος το Άργος(!). Στους θερμούς υποστηρικτές της νεότερης εκδοχής ο Βασίλης Κ. Δωροβίνης, ο οποίος αρθρογραφεί υπέρ του Άργους από τις σελίδες του περιοδικού «Αρχαιολογία & Τέχνες» (1997). Και, σημειώνει ότι «ο Σπυρίδων Τρικούπης έφτασε στο Ναύπλιο το 1824 και αγόρασε από την τότε Κυβέρνηση γαίες στο χωριό Αβδήμπεη, τις οποίες το 1826-30 μεταπώλησε σε τρεις επιφανείς Ναυπλιώτες. Με το χρηματικό ποσό που έλαβε μπόρεσε να χτίσει τα σπίτια του Άργους και του Ναυπλίου. Το 1830, αποκρούοντας –ο συγγραφέας-το 1832, γεννήθηκε ο Χαρίλαος, μόλις είχε ολοκληρωθεί το σπίτι στο Άργος. Στο Άργος κατοικούσαν πολλοί Έλληνες αντικαποδιστριακοί όπως ο Μαυροκορδάτος, ο Νέγρης και ο Πολυζωίδης που συναντώνταν στο νεόκτιστο σπίτι για διαβουλεύσεις. Ο Σπ. Τρικούπης πώλησε το σπίτι το 1847 στον Π.Α. Κυπαρίσση. Από το τέλος του 19ου αιώνα μέχρι το 1940 η τοπική μνήμη διατηρεί ζωηρά την ονομασία του σπιτιού ως “οικίας Τρικούπη” και συγκεκριμένη απήχησή της συναντάμε στον τοπικό Τύπο, ως απλή αναφορά ή σε ειδικά άρθρα με μνεία παλαιών κτιρίων του Αργους. Με τις ανακατατάξεις του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου η ονομασία αυτή εξαφανίζεται και το σπίτι αποκτά το “κατασκευασμένο” όνομα των τελευταίων του ιδιοκτητών (“σπίτι του Κωλέττη”)».

Αλλά κι αν δεν υιοθετήσουμε αυτήν την νεότερη εκδοχή του τόπου γέννησης του Χ.Τρικούπη – αυτήν του Δωροβίνη-αποδεδειγμένα ο μικρός Χαρίλαος έζησε ένα μεγάλο μέρος των πρώτων χρόνων της ζωής του εδώ. Εξ άλλου να μην αποκλείσουμε και την ΄λογική’ εκδοχή η Αικατερίνη Μαυροκορδάτου, αδελφή του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου και μητέρα του Χαρίλαου, να γέννησε στο Ναύπλιο, λίγες μόνο ημέρες πριν από την αποπεράτωση της νεόδμητης οικίας στο Άργος και τη μετακίνηση της οικογένειας εκεί.

Ιστορικό οικοδόμησης της οικίας Τρικούπη.

Η (υπό κατάρρευση σήμερα) οικία του Άργους αρχίζει να κτίζεται το 1829(190 χρόνια πριν) από τονΣπυρίδωνα Τρικούπη καλύπτοντας μέρος του οθωμανικού μεντρεσέ. Την επόμενη χρονιά, σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες, εκεί γεννήθηκε ο Χαρίλαος Τρικούπης, ενώ το 1831 ανεγείρεται εκκλησία στον κήπο του σπιτιού, αφιερωμένη στον ΆγιοΧαράλαμπο. Πωλείται το 1847 στον Π.Α. Κυπαρίσση και αργότερα περνά στα χέριατου Εφέτη Νικόλαου Οικονόμου-Κωλέττη. Χαρακτηρίζεται διατηρητέο το 1982 και τρία χρόνια αργότερα μεταβιβάζεται στην –τότε-Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος έναντι 49,5 εκατ. δρχ. Το 1993 υφίσταται βανδαλισμούς και η στέγη του καταρρέει(επιδιορθώνεται - η μοναδική επισκευή - το 1998). Ενώ τμήμα του ανατολικού εξώστη θα καταρρεύσει ήδη από το 2003 και σήμερα στη διώροφη ερειπωμένη κατοικία βρίσκουν καταφύγιο τοξικομανείς και άστεγοι αλλοδαποί . Τοπικό φύλο του Άργους αναφέρει για το σπίτι που έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του ο άνθρωπος ο οποίος σφράγισε τα πολιτικά μας πράγματα το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα:

…Η οικία Τρικούπη ένα από τα πρώτα μετεπαναστατικά κτίρια της ελεύθερης Ελλάδας, αφημένο στην τύχη του, αν και αποτελεί κρατική περιουσία: από το 1985 περνάει στην ιδιοκτησία της Αγροτικής Τράπεζας που προτίθεται να εγκαταστήσει εκεί το υποκατάστημά της στο Άργος. Μια πρόθεση που έμελλε να μείνει στα χαρτιά. Το σπίτι χτίστηκε το 1829 με σχέδια του Αυστριακού προξένου Γκρόπιους από τον τέκτονα Κομνηνό Τήνιο, καλύπτοντας μέρος του οθωμανικού μεντρεσέ. Πρόκειται για ένα από τα δύο κτίρια που κατασκεύασε ο Σπυρίδων Τρικούπης (1788-1873), λόγιος, πολιτικός και πατέρας του Χαρίλαου, με την πώληση των οικοπέδων στο Ηραίον του Άργους που του είχαν δοθεί ως αποζημίωση για τη συμμετοχή του στην Επανάσταση…

Και η απάντηση της –τότε-Αγροτικής Τραπέζης στην εφημερίδα ΝΕΑ:

Το σπίτι, στο οποίο θεωρείται πως γεννήθηκε ο Χαρίλαος Τρικούπης, στο Άργος, άρχισε να καταρρέει. Τμήμα του εξώστη στην πίσω πλευρά γκρεμίστηκε ήδη, ενώ η κατάρρευση απειλεί το σύνολο του κομψού διώροφου διατηρητέου κτιρίου. Ο ιδιοκτήτης του - είναι η Αγροτική Τράπεζα - προβληματίζεται αν θα πρέπει να το εκποιήσει ή αν θα μπορέσει να υλοποιήσει τις έτοιμες μελέτες για την ανάπλασή του και την ανέγερση ενός υποκαταστήματός της στον αύλειο χώρο που καλύπτει ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο εκτάσεως 3.760 τ.μ., 300 μ. περίπου από την κεντρική πλατεία.

«Τα αρχαιολογικά ευρήματα έγιναν αιτία να καθυστερήσει η έκδοση της οικοδομικής αδείας, με αποτέλεσμα στο ενδιάμεσο διάστημα να αλλάξει η φιλοσοφία εξέλιξης του δικτύου καταστημάτων της Αγροτικής Τράπεζας», εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο υποδιοικητής της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος Παναγιώτης Βλασιάδης. «Τώρα εξετάζουμε εναλλακτικές δυνατότητες για την αξιοποίηση του ακινήτου, όπως η πώλησή του, η αξιοποίηση του από τρίτους ή ακόμη και διατήρησή του σε μια άλλη, πιο αποδεκτή μορφή. Όποιο σενάριο κι αν υιοθετηθεί πάντως, θα γίνει σύντομα, ώστε να μην περάσουν άλλα 17 χρόνια και είναι αργά πλέον για το κτίριο Τρικούπη».

Τα αρχαιολογικά ευρήματα είναι υπολείμματα πρωτοχριστιανικών οικιών,σύμφωνα με τον αρχαιολόγο της 5ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Γεώργιο Τσεκέ και υπήρχε προγραμματισμός για την ανάδειξή τους. Σήμερα όμως θεωρείται από την τράπεζα ότι είναι ασύμφορη οικονομικά η ανέγερση κτιρίου 1.100 τ.μ. όταν οι ανάγκες του μικρού υποκαταστήματος καλύπτονται από ένα κτίριο 400 τ.μ. {Σημείωση : η απάντηση της Τραπέζης δημοσιεύθηκε το 2012 ενώ σήμερα η Τράπεζα έχει πωληθεί και δεν υπάρχουν νεώτερες πληροφορίες για το θέμα της οικίας Τρικούπη}.

Αρχειακό υλικό οικογένειας Τρικούπη:

Πλην της Βιβλιοθήκης της Βουλής, άλλοι σημαντικοί οργανωμένοι πυρήνες αρχειακού υλικού περί τον Χαρίλαο Τρικούπη διασώζονται στον Δήμο Μεσολογγίου, στο ΕΛΙΑ και στο Εθνικό και Ιστορικό Μουσείο.

Κι αν η οικία ενός από τους πιο σημαντικούς πολιτικούς της Ελλάδας - που κανονικά έπρεπε να λάμπει σαν στολίδι στην καρδιά του κέντρου του Άργους καταρρέει-, για τους ενδιαφερόμενους ερευνητές οι άλλες οικίες Τρικούπη είναι:

Το σπίτι της οικογένειας στο Μεσολόγγι ανήκει στον Δήμο και λειτουργεί «Μουσείο Τρικούπη», ενώ το κομψό νεοκλασικό κτίριο της οδού Ακαδημίας 54, όπου έζησαν ο Χαρίλαος Τρικούπης με την αδελφή του Σοφία για πολλά χρόνια, κατεδαφίστηκε το 1936. Αντίθετα, επιβίωσε το σπίτι των Τρικούπηδων στα Πατήσια, το μετέπειτα Άσυλο Ανιάτων. Και η οικία Τρικούπη στο Άργος;

Αν δεν ληφθούν άμεσα σωστικά μέτρα, σε λίγο δεν θα υπάρχει πια το ιστορικό - κηρυγμένο διατηρητέο - κτίριο που είναι οικονομικώς ασύμφορο και κατάντησε ανεπιθύμητο για τους ιδιοκτήτες και υπαρκτός ο κίνδυνος να το βλέπουμε πλέον μόνο σε φωτογραφίες και στον πίνακα ζωγραφικής της αγιογράφου-ζωγράφο Μαρίας Καρυωτάκη…

Υλικό: Τοπικός τύπος Άργους.

Φωτογραφίες: διαδίκτυο.

Πίνακας Ζωγραφικής: Μαρία Καρυωτάκη, αγιογράφος-ζωγράφος.