Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Οστεοπόρωσης στις 20 Οκτωβρίου, απευθυνθήκαμε στον Χειρουργό Ορθοπεδικό Δρ. Κωνσταντίνο Τσαμπάζη, ώστε να ενημερωθούμε γι αυτή την ασθένεια.
Πρόκειται για την συχνότερη πάθηση των οστών, η οποία αν αφεθεί χωρίς θεραπεία θα οδηγήσει σε απρόβλεπτες και δύσκολες για την ζωή μας, παθολογικές καταστάσεις.
Η οστεοπόρωση είναι ένα αυξανόμενο παγκόσμιο πρόβλημα που δεν γνωρίζει σύνορα. Κάθε 3 δευτερόλεπτα συμβαίνει παγκόσμια ένα οστεοπορωτικό κάταγμα και 9 εκατομμύρια νέα κατάγματα κάθε χρόνο.
Σε παγκόσμια κλίμακα, 1 στις 3 γυναίκες και 1 στους 5 άνδρες άνω των 50 ετών, θα υποστούν στην υπόλοιπη ζωή τους ένα τουλάχιστον οστεοπορωτικό κάταγμα.
Τα νούμερα λοιπόν μας αποδεικνύουν και μας βοηθούν να κατανοήσουμε τη σοβαρότητα της νόσου.
Τι είναι η οστεοπόρωση;
Η οστεοπόρωση είναι η χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών κατά την οποία τα οστά μας αδυνατίζουν χάνοντας από την οστική τους μάζα όγκο με αποτέλεσμα ένα γλίστρημα στο έδαφος,ένα σήκωμα βάρους ή ακόμα και μια απότομη κίνηση ,να προκαλέσουν κάταγμα.
Πότε εμφανίζεται η οστεοπόρωση;
Στις γυναίκες αρχίζει συνήθως μετά την εμμηνόπαυση. Ωστόσο, χαμηλή οστική μάζα μπορεί να εμφανίσουν και γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση ή ακόμη και παιδιά όταν συνυπάρχουν νοσήματα ή λαμβάνουν φάρμακα που επηρεάζουν την οστική μάζα. Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο αναγνωρίζεται ότι η οστεοπόρωση δεν είναι γυναικεία υπόθεση αλλά αφορά και τους άνδρες. Πολύ γενικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι εμφανίζεται στις ηλικίες άνω των 65 ετών.
Ποια είναι τα συμπτώματα της οστεοπόρωσης;
Δυστυχώς η οστεοπόρωση δεν παρουσιάζει συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα γι αυτό και λέμε ότι είναι σιωπηρή νόσος.Αυτό όμως ακριβώς είναι που την καθιστά επικίνδυνη. Περνάνε αρκετά χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων η οστεοπόρωση συνεχώς χειροτερεύει από πλευράς απώλειας οστικής μάζας και διαταραχής της μικροαρχιτεκτονικής δομής των οστών με αποτέλεσμα Απώλεια ύψους και κύφωση και τελικά …εμφάνιση κατάγματος. Κάταγμα μπορεί να σημαίνει Οστεοπόρωση,όπως υπέρταση μπορεί να σημαίνει εγκεφαλικό επεισόδιο και χοληστερίνη μπορεί να σημαίνει καρδιακό έμφραγμα. Ας μην το αγνοήσουμε!
Μπορούμε να προβλέψουμε το οστεοπορωτικό κάταγμα;
Το μεγάλο μας στοίχημα είναι να καταφέρουμε να "προβλέψουμε" το κάταγμα .Γιατί πρόβλεψη κατάγματος σημαίνει πρόληψη οστεοπόρωσης και ΄στήριξη΄τουμέλλοντός μας. Με την Μέθοδο Ποσοτικής Υπερηχοτομογραφίας /QUS μπορούμε να εκτιμήσουμε τον καταγματικόκίνδυνο και να κατατάξουμε τον ασθενή σε χαμηλού,μέσου ή υψηλού κινδύνου.
Πρόκειται για μια απλή ,ασφαλή και χωρίς ακτινοβολία εξέταση , μέτρηση οστικής μάζας με χρήσηυπερήχων,που εφαρμόζουμε για το αρχικό screening οστεοπόρωσης μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών και σε συνδιασμό με την λήψη ιατρικού ιστορικό ,την απαραίτητη κλινική εξέταση άλλα και το μοντέλο αξιολόγηση FRAX οδηγούμαστε στο συμπέρασμα αν χρειαζόμαστε περαιτέρω διερεύνηση με εξετάση αίματος και ούρων, μέτρηση dexa, ακτινογραφίες ,αξονικές ή μαγνητικές τομογραφίες.
Η αναγκαιότητα των εξετάσεων ,η επιλογή και η επαναληψιμότητακαθορίζεται από τον θεράποντα ιατρό και όχι από τον ίδιο τον ασθενή.
Υπάρχει θεραπεία για την οστεοπόρωση;
Υπάρχουν πολλά άτομα που εάν λάβουν την σωστή θεραπεία για κάποιο χρονικό διάστημα, τότε η μειωμένη οστική τους μάζα επανέρχεται σε ασφαλή επίπεδα και μπορούν να διακόψουν την θεραπεία σαφώς με συνεχή παρακολούθηση από τον θεράποντα ιατρό. Συνεπώς τα φάρμακα της Οστεοπόρωσης είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά.Το πρόβλημα όμως είναι η πειθαρχία και η συνέπεια των ασθενών. Σύμφωνα με τις στατιστικές οι μισοί από τους ασθενείς που πάσχουν από Οστεοπόρωση και έχουν τοποθετηθεί σε θεραπεία, δεν λαμβάνουν σωστά τα φάρμακά τους. Οι περισσότεροι μετά από ένα χρόνο θεραπείας λαμβάνουν τα φάρμακά τους αυτοβούλως παραβλέποντας τις οδηγίες του ιατρού.Το πρόβλημα δεν είναι Ελληνικό, είναι παγκόσμιο αλλά οφείλουμε να το αλλάξουμε.
Όλες οι γυναίκες χρειάζεται να λαμβάνουν ασβέστιο και βιταμίνη D για να αποφύγουν την Οστεοπόρωση;
Aσβέστιο και βιταμίνη D χρειάζεται να λαμβάνουν όσες πάσχουν α) από κάποιου βαθμού οστεοπενία, β) από Οστεοπόρωση και γ) όσες λαμβάνουν αντιοστεοπορωτική θεραπεία. Ολες οι άλλες δεν χρειάζεται να λαμβάνουν θεραπεία με ασβέστιο και βιταμίνη D.
Μπορούμε να προλάβουμε την οστεοπόρωση;
Χτίζουμε μικροί , στηρίζουμε το μέλλον μας: O σκελετός του ανθρώπου αναπτύσσεται μέχρι την ηλικία των 25 ετών περίπου. Στη διάρκεια αυτή δημιουργείται η μέγιστη οστική πυκνότητα που αποκτά κανείς στην ζωή του. Άρα, είναι πολύ σημαντικό η πρόληψη της οστεοπόρωσης να γίνεται από την ηλικία των 15 ετών περίπου. Είναι βέβαιο ότι διατροφή υψηλή σε ασβέστιο κατά την παιδική και την εφηβική ηλικία διαδραματίζει κεφαλαιώδη ρόλο στην ανάπτυξη της κορυφαίας οστικής μάζας και ότι η θετική επίδραση της μεγάλης πρόσληψης ασβεστίου συνεχίζεται τουλάχιστον έως το 25ο έτος της ηλικίας. Ιδιαίτερη προσοχή στην ποσότητα αλατιού γιατί κατά την περίοδο της σκελετικής ανάπτυξης, χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου και υψηλή απέκκριση ασβεστίου από τα ούρα, η οποία ενισχύεται από αυξημένη πρόσληψη χλωριούχου νατρίου, οδηγούν τελικά σε χαμηλή οστική μάζα.
Συμβάλει η άσκηση και η διατροφή στην πρόληψη της Οστεοπόρωση;
Πολλαπλές μελέτες έχουν δείξει ότι η αεροβική γυμναστική, που φέρει το βάρος, και οι ασκήσεις αντίστασης μπορούν να διατηρήσουν ή να αυξήσουν την Οστική Πυκνότητα (BMD) στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες όπως και το περπάτημα σε καθημερινή όμως βάση .
Τέλος η διατροφή μας πρέπει να είναι πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D, σε συνδυασμό με επαρκή έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.
Ορθοπεδικό Ιατρείο- Dr.Τσαμπάζης Κωνσταντίνος MD,PhD
Πτυχιούχος Ιατρικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
Θεομήτορος 70 &Μενελάου, Άλιμος, Τηλ.210.98.11.100
http://orthopedikos-tsampazis.gr/
