Παρασκευή, 29 Μαρτίου 2024

Η παλιά Αθήνα... οι πόθοι και τα πάθη!

Μια retro Αθήνα που νοσταλγούν πολλοί!

11 Ιουλίου 2019 12:16
Η παλιά Αθήνα... οι πόθοι και τα πάθη!

Λατρεύουμε να ακούμε και να μαθαίνουμε ιστορίες της retro Αθήνας! Όταν οι ιστορίες αυτές έχουν και πιο πικάντικο χαρακτήρα τότε γίνονται πιο ενδιαφέρουσες! Ποια ήταν τα πάθη και οι πόθοι που στιγμάτισαν την παλιά Αθήνα; Διαβάστε ακόμα και την ιστορία με την γυναίκα στα τσιγάρα Sante!

Παρακάτω θα διαβάσετε ήθη της σκαμπρόζικης Αθήνας από του Οθωνα τα χρόνια έως και τα μισά του περασμένου αιώνα!

Προσοχή, κορίτσια! «Πώς οι έκφυλοι γλεντζέδες διαφθείρουν τις αθώες μικρές. Τις ποτίζουν με κανθαρίνη κι έτσι ερεθίζονται οι άμοιρες».

Τίτλος εφημερίδας του 1934 ο παραπάνω, για πικάντικη «κοινωνική έρευνα», της οποίας ο συγγραφέας δεν ήξερε ότι ύστερα από τουλάχιστον εβδομήντα χρόνια θα μιλούσαμε για το πιο εξελιγμένο χάπι του βιασμού. Ηταν όμως άλλη πόλη τότε η Αθήνα.

Ο Σιταράς χωρίζει τη δουλειά του σε τρία μέρη, τα «Αγουρα χρόνια», «Ωριμα χρόνια» και «Αμαρτωλά χρόνια», και σε δεκάδες υποκεφάλαια. Τη φωτογραφίζει, δε, εξαιρετικά με σκίτσα, γελοιογραφίες και γυμνά εποχής. Το αποτέλεσμα είναι πως το βιβλίο προσφέρεται και ως οδηγός σε άλλες εποχές, αλλά και βγάζει συχνά τρελό γέλιο.

Παραδείγματος χάριν, ποιος θα ξεκινούσε μια επιστολή, ή μάλλον ένα e-mail σήμερα, με τους ακόλουθους στίχους: «Φως μου! / Βουνόν του έρωτός μου! / Μακρόθεν τα προπύλαια της καλλονής σου είδα / κι επήδησα εις πέλαγος τυφλός χωρίς πυξίδα». Ή: «Δεσποινίς. Λαμβάνω τον κάλαμον ανά χείρας με τρέμουσαν την δεξιάν, διά να αποτολμήσω να σας ειπώ ότι από την πρώτην στιγμήν που σας είδον, η καρδιά μου ήρχισε να πάλλη παραδόξως». Κι αν το έκανε, θα είχε ανταπόκριση; Πιθανότατα μόνο αν το κορίτσι είχε χιούμορ.

Τα περιγραφόμενα ως άγουρα χρόνια αν μη τι άλλο αποτελούν αντρικό παράδεισο. Είναι η εποχή που ο κύρης ήταν και αφέντης, η δε σύζυγος -πόσω μάλλον η κόρη- βρισκόταν στη γωνία. Και ήταν απαραιτήτως παχουλές, έως χοντρές, διότι «τα πάχη τους, τα κάλλη τους». Τι να σου έκαναν οι έρημες, κλεισμένες στο σπίτι; Απλώς έτρωγαν!

Το εξάστιχο τα λέει όλα: «Τη γυναίκα μου τη θέλω / να 'ναι όμορφη πολύ / να 'χει και κοντή τη γλώσσα / όχι απαιτητική / να 'ναι άθικτη και τέλος / να με αγαπά πολύ».

Κάπου λίγο μετά τα μέσα του προπροηγούμενου αιώνα, όταν η θέα ενός αστραγάλου λειτουργούσε ερεθιστικά, η Φωφώ αναστάτωσε το Διαβολίτσι. Η διαφήμιση για την εμφάνισή της ήταν η εξής: «Η διάσημος χορέφτρια Φωφώ θα χορέφσει διάφορους εβρωπαϊκούς χορούς και τσιφτιτέλι εις το καφενίον». Η Φωφώ «χόρεφσε», αλλά όταν έβγαλε δίσκο, έφαγε τόσες (άγριες) τσιμπιές, που πέταξε τις πεντάρες που είχε μαζέψει κι έφυγε κακήν κακώς.

Αν θέλετε μια προ γάμου συμβουλή, ιδού: «Η γυναίκα πρέπει να είναι ανεπτυγμένη, δεν συμφέρει όμως να υπερτερεί του συζύγου της κατά το πνεύμα και τας γνώσεις. Πολύ επικίνδυνον το τοιούτον. Το ολιγότερον θα τον σέρνει από τη μύτη».

Ο Λελές...

Εννοείται πως όλα τα δημοσιεύματα είναι από εφημερίδες και περιοδικά της εποχής. Σ' ένα από αυτά, στον «Πειρασμό» του 1922, περιγράφεται μοναδικά η πρώτη νύχτα γάμου του Λελέ με την Αθηναΐδα, η οποία διασώζεται λόγω της ξεβγαλμένης νύφης. Η αυτοκτονία του Μιμίκου και της Μαίρης επίσης αποθησαυρίζεται και ο σημερινός αναγνώστης έκπληκτος μαθαίνει πως η Μαίρη δεν έπεσε από το βράχο της Ακρόπολης, αλλά από τον Παρθενώνα, ανεβαίνοντας στο αέτωμα από μια σκάλα που είχε χτιστεί μεταγενέστερα του ναού - και υπάρχει ακόμα.

Στα «Ωριμα χρόνια», το παιχνίδι του έρωτα αρχίζει να ξεφεύγει, όπως φαίνεται και από το ακόλουθο ραβασάκι: «Γώγο μου, έλα απόψε! Κείνος ο σιχαμένος ο άντρας μου απόψε πάει ταξίδι στη Θεσσαλονίκη για εμπορικές του υποθέσεις. Θα 'μαι μόνη σπίτι μου, μόνη. Και θα σε περιμένω με λαχτάρα, χρυσέ μου, για να τον απατήσουμε όλη νύχτα, όσο μπορούμε. Ελα, τύραννε! Ελα, κακούργε! Σε θέλω όλον! Νίνα».

Πώς περιγράφεται μια ερωτική σκηνή; Ως εξής: «Παρατεταμένοι σπασμοί ανετίνασσον αυτούς, τα σώματά των εταλαντεύτησαν. Υπήρξαν ευτυχείς».

Και το φλερτ: «Στα παγκάκια του Ζαππείου τα βραδάκια τα γλυκά / πάνε για να κάνουν κόρτε προκομμένα θηλυκά / αγκαζέ με κάτι νέους που 'ναι όλο προκοπή / μα δεν έχουνε ντροπή».

Δείγμα γραφής το κομμάτι με τίτλο «Προσοχή, μπεμπεκούλες! Οχι γλυκά από τους θείους!». Αντιγράφουμε: «Μπροστά στο Αρσάκειο και σε πολλά άλλα εκπαιδευτήρια και παρθεναγωγεία της Πρωτευούσης, συνηθίζουν πάντοτε να συχνάζουν πολλοί γέροι διεφθαρμένοι, ως επί το πλείστον ανίκανοι, με το σκοπόν να μπανίσουν τις ωραίες θελκτικές μαθήτριες. Οταν δε τους δοθή η ευκαιρία, βαράνε στο ψαχνό. Κατορθώνουν δηλαδή με διαφόρους υποσχέσεις και πολλά σατανικά σχέδια, να παρασύρουν στις γκαρσονιέρες τους ή σε απόκεντρα σεπαρέ, μικρές και αθώες υπάρξεις, για να κορέσουν τις διεστραμμένες ορέξεις τους». Ορίστε και στατιστικές σχετικές με τη διαφθορά ανά επάγγελμα: «Μοδίστραι 25%, φοιτήτριαι 20%, δημ. υπάλληλοι 20%, δακτυλογράφοι 20%, μαθήτριαι 12%, σερβιτόραι 2%. Αι δε αποπλανήσεις γίνονται συνήθως από ηλικίας 15 - 17 ετών 20%, από 17 - 19 ετών 30%, από 19 - 23 ετών 50%».

Και μία ειδοποίησις: «Νέα κυρία, έγγαμος, καλού χαρακτήρος, αρκετά ωραία και ευπρόσωπος υφ' όλας τα απόψεις, πολύ καλώς ανεπτυγμένη, επιθυμούσα δε ταξείδιον δι' οιονδήποτε μέρος της Ευρώπης, ζητεί κύριον του κόσμου και ευχάριστον, όστις να τη συνοδεύση πληρώνων άπαντα τα έξοδα του ταξειδίου. Ως αντάλλαγμα δε υπόσχεται να καταστήσει δι' αυτόν το ταξείδιον την σπανιοτέραν απόλαυσιν ως γνωρίζουσα όλην την Ευρώπην καθ' όλα τα καθέκαστα και υφ' όλας τας απόψεις».

Και Ροΐδης...

Θέλετε και μια συμβουλή, εσείς οι άντρες, από τον Εμμανουήλ Ροΐδη; Να την: «Απαραίτητος όρος αρμονικής συμβιώσεως με γυναίκα φιλάρσεκον είναι ν' αποκρύπτει τις επιμελώς δύο τινά: τα εννένα δέκατα της αγάπης του και το ήμισυ τουλάχιστον της περιουσίας του».

Δεν λείπουν οι διαφημίσεις. Μία εξ αυτών αφορά την κακοσμία του ιδρώτα, που μπορεί να οδηγήσει σε διαζύγιο. Ως αντίδοτο προτείνεται το αποσμητικό «Ομνιδρόλ»!

Οι Αθηναίες του 1930, δηλαδή των αμαρτωλών χρόνων, αγαπούν έτσι: «Είναι τρε σικ πολύ, αν βογκ κι απλούστερα της μόδας / τα σύγχρονα τα θηλυκά που 'χουν γυμνούς τους πόδας / και τρέμοντα τα θέλγητρα, σεισμογενή τουτέστιν / παρ' όλη την αβάσταχτη του Ιουλίου ζέστην».

Σταχυολογούμε από τις προσφωνήσεις ανά επάγγελμα προς το ευαίσθητο φύλο: «Ο ζαχαροπλάστης: κουφέτο μου. Ο φούρναρης: τσουρέκι μου. Ο κυνηγός: πέρδικά μου. Ο παπουτσής: λουστρίνι μου. Ο παππάς: ευλογημένη μου. Ο κηπουρός: φιντανάκι μου. Ο στραβός: ματάκια μου. Ο τραπεζίτης: θησαυρέ μου».

Πάμε στα πρωτοσέλιδα: «Εξηκονταετής γέρων τραυματίζει την νεαράν ερωμένην του και αυτοκτονεί. Ο αυτόχειρ έγγαμος και πατήρ πέντε τέκνων». Κι άλλο: «Ερωτευθείσα τον ανθοπώλην που της έδιδε άνθη διά τον τάφον του συζύγου της, τον εσκότωσε. Επειδή την εγκατέλειψε». Κι άλλο, με υπέρτιτλο «Ερως και υπνοβασία»: «Ο κρυφός έρως μιας μητέρας προς τον μνηστήρα της κόρης της. Την εστραγγάλισε στον ύπνον της». Κι ακόμα ένα: «Ενώ ο σάτυρος της έβαζε ένα μεγάλο θερμόμετρον... Το χθεσινόν δράμα τιμής».

Και πάει κορδόνι! Χαριτωμένα και απρόοπτα. Μια αποθησαύριση που θέτει τον αναγνώστη ενώπιον των ευθυνών του ως άντρα και την αναγνώστρια στις δικές της ως γυναίκα. Μια αποθησαύριση που δεν χαρίζεται και που το γούστο της είναι πως παραμένει επίκαιρη, διότι από τότε -από το όποιο τότε- δεν έχουν αλλάξει και πολλά πράγματα.

Πώς ονομάζονταν περιοχές της παλιάς Αθήνας; Ποια ήταν τα τοπωνύμια τους;

Η Αθήνα που λατρεύουμε όλοι και ζούμε σε αυτήν έχει μυστικά που δεν γνωρίζουμε και θέλουμε να μαθαίνουμε συνεχώς! Γνωρίζετε πώς ονομάζονταν περιοχές της παλιάς Αθήνας και ποια ήταν τα τοπωνύμια τους; Μπορεί η περιοχή που μένετε τώρα να έχει κάποιο άλλο όνομα!

Είναι γνωστό ότι στο πέρασμα του χρόνου, πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά, στη χώρα μας, έχουν αλλάξει ονομασίες! Κάτι ανάλογο, σε μεγάλο όμως βαθμό, έγινε και στην Αττική. Ειδικά μετά τη μικρασιατική καταστροφή και την εγκατάσταση στο λεκανοπέδιο χιλιάδων προσφύγων, οι αλλαγές τοπωνυμίων ήταν πολλές. Θα κάνουμε μια προσπάθεια να καταγράψουμε όλες ή σχεδόν όλες τις αλλαγές αυτές θα ασχοληθούμε με την προέλευση των τοπωνυμίων των Δήμων που… παρέμειναν σταθεροί στο όνομα!Υπάρχουν όμως και επαγγέλματα από το παρελθόν που έχουν εξαφανιστεί δεν έχουν αλλάξει μόνο..

Το Αιγάλεω, αποσπάστηκε από τον Δήμο Αθηναίων το 1934 και έγινε ανεξάρτητη κοινότητα. Το αρχικό όνομα της κοινότητας ήταν Νέαι Κυδωνίαι, καθώς κατοικούνταν από πρόσφυγες που είχαν έρθει από τις Κυδωνίες (Αϊβαλί σήμερα), πόλη απέναντι από τη Λέσβο.

Μπραχάμι ονομαζόταν παλαιότερα ο Άγιος Δημήτριος. Το όνομα προέκυψε μάλλον από κάποιον Εβραίο ιδιοκτήτη κτημάτων στην περιοχή, το όνομα του οποίου από Αβραάμ έγινε Μπραχάμης. Στην περιοχή, υπήρχαν παλιά δύο συνοικίες, το Σπιθάρι και τα Χελιώτικα (από το επίθετο ιδιοκτήτη εκτάσεων εκεί, Χελιώτη).

Η Αργυρούπολη, αρχικά, ονομαζόταν Νέα Αργυρούπολη, από την ομώνυμη πόλη του Πόντου, νότια της Τραπεζούντας.

Η Δάφνη ονομαζόταν παλαιότερα Κατσιπόδι. Πρόκειται για μεσαιωνική ονομασία από τα κτήματα της οικογένειας Κατσιπόδη.

Χασάνι ονομαζόταν ως τη δεκαετία του 1950 περίπου, το Ελληνικό. Το όνομα αυτό οφείλεται στον πύργο του Χασάν πασά που υπήρχε εκεί επί τουρκοκρατίας.

Στα βυζαντινά χρόνια, Χαλκωματάδες, ονομαζόταν το (Νέο) Ηράκλειο, από τους πολλούς κατοίκους του που ασχολούνταν με την επεξεργασία του Χαλκού. Επί τουρκοκρατίας, το όνομα μετατράπηκε σε Αράκλι, για να φτάσουμε στο σημερινό Ηράκλειο. Μια από τις συνοικίες του, είναι η Καναπίτσα. Πήρε το όνομά της από τις πολλές λυγαριές που υπήρχαν εκεί, καθώς η λυγαριά λέγεται και καναπίτσα.

Η πιο πρόσφατη μετονομασία Δήμου της Αττικής έγινε το 1994. Τα, μέχρι τον Σεπτέμβριο του έτους αυτού, Νέα Λιόσια, έγιναν Ίλιον. Στην αρχαιότητα, βρισκόταν εκεί ο Δήμος Τρώων. Το όνομα Λιόσια προέρχεται από την αρβανίτικη οικογένεια Λιόσα, που από τον 14ο αιώνα εγκαταστάθηκε στα σημερινά Άνω Λιόσια.

Εσείς γνωρίζατε όλες αυτές τις πληροφορίες για την πόλη που ζούσατε τόσα χρόνια;

Τα Μελίσσια, ονομάζονταν παλιά Ζωοδόχος Πηγή, από την ομώνυμη εκκλησία.

Η Μεταμόρφωση ήταν γνωστή ως Κουκουβάουνες. Στα αρχαία χρόνια, ονομαζόταν Γλαύκεια, από τις πολλές κουκουβάγιες που υπήρχαν σ' αυτή. Έτσι, από την κουκουβάγια, προέκυψε το Κουκουβάουνες. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, το όνομα Κουκουβάουνες, προήλθε από την κουκούβα, ένα είδος σταφυλιού που αφθονούσε στην περιοχή.

Ποδαράδες ονομαζόταν παλιά η Νέα Ιωνία. Το όνομα προέρχεται από την αθηναϊκή οικογένεια των Πλατυπόδων ή από τον Τούρκο αγά Μουσταφά Ποδαρά, που είχε κτήματα στην περιοχή. Κατά μία άλλη εκδοχή, προέρχεται από τις κολόνες (ποδάρια ή ποδαράδες) του Αδριάνειου υδραγωγείου, που υπήρχαν παλιά σε δυο σημεία του Ποδονίφτη. Με την εγκατάσταση των πρώτων προσφύγων στην περιοχή, πήρε το όνομα Νέα Πισιδία (από την Πισιδία, χώρα της Μικράς Ασίας), που υπερίσχυσε του Νέα Σπάρτη (Σπάρτη, πόλη της Μικράς Ασίας).
Συνοικίες της Νέας Ιωνίας είναι, μεταξύ άλλων, η Σαφράμπολη (από την ομώνυμη πόλη της Μ. Ασίας), Καλογρέζα (από παραφθορά της λέξης Καλογριά, που αναφερόταν στην Αγία Φιλοθέη) και Περισσός.

Περισσός ονομαζόταν ένα ρέμα που βρισκόταν παλιά στην περιοχή και κατέληγε στον Ποδονίφτη. Στα μεσαιωνικά χρόνια, στο ρέμα χυνόταν εκτός από τα βροχόνερα και το πλεονάζον (περισσό) νερό, του Αδριάνειου υδραγωγείου.

Ποδονίφτης ονομαζόταν η ευρύτερη περιοχή Νέας Φιλαδέλφειας και Νέας Χαλκηδόνας, από το ομώνυμο ρέμα που υπήρχε εκεί. Για την ονομασία του ρέματος, υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Ότι προέρχεται από τα κτήματα της αθηναϊκής οικογένειας Ποδονίφτη. Σύμφωνα με άλλη άποψη, η ονομασία προέρχεται από το λίγο νερό που δεχόταν το ρέμα από τον Κηφισό (μέσω… του Περισσού) και σύμφωνα με την Τρίτη εκδοχή, ότι παλιά, στην περιοχή του ρέματος γίνονταν ασκήσεις από στρατιώτες που έρχονταν από την Αθήνα. Οι στρατιώτες αυτοί έπλεναν τα πόδια τους στο ρέμα, που πήρε το όνομα Ποδονίφτης!

Ο Ποδονίφτης αναφέρεται και στις "Παραδόσεις" του Νικόλαου Πολίτη για τη… νεράιδα του. Όπως γράφει ο "πατέρας" της ελληνικής λαογραφίας, μια φορά, ένας διαβάτης περνούσε μεσάνυχτα από το ρέμα. Ξαφνικά, άκουσε κλάματα μικρού παιδιού. Ψάχνοντας στα χαμόκλαδα, βρήκε ένα πανέμορφο παιδάκι που έκλαιγε και το πήρε στην αγκαλιά του. Το παιδί όμως, τον άρπαξε απ' τον λαιμό και θα τον έπνιγε, αν δεν προλάβαινε να φωνάξει "Βοήθα Χριστέ και Παναγιά!". Τότε, η νεράιδα που παρουσιαζόταν ως μικρό παιδί για να ξεγελά τους ανθρώπους και να τους πνίγει, εξαφανίστηκε!

Από το 1927, η Νέα Φιλαδέλφεια πήρε το σημερινό της όνομα από την ομώνυμη πόλη της Μ. Ασίας. Περιοχή της Νέας Φιλαδέλφειας είναι ο Κόκκινος Μύλος. Οφείλει το όνομά του στο ομώνυμο εξοχικό κέντρο που υπήρχε εκεί προπολεμικά. Στην ίδια περιοχή, υπήρχε παλιά και υδρόμυλος.

Το Νέο Ψυχικό ονομαζόταν παλιά Ανθόκηπος από τις πολλές καλλιέργειες λουλουδιών που υπήρχαν εκεί.
Η περιοχή του Παλαιού Φαλήρου ήταν γνωστή ως Τρεις Πύργοι, από τους πύργους που χρησίμευαν ως παρατηρητήρια για τα πειρατικά πλοία που υπήρχαν εκεί. Μια από τις συνοικίες του είναι και η Αμφιθέα, γνωστή και ως Βουρλοπόταμος, καθώς από την αρχαιότητα ήταν ελώδης τόπος με βούρλα.

Και μία… άσχετη πληροφορία. Στο Παλαιό Φάληρο, λειτούργησε ο πρώτος ζωολογικός κήπος της Αθήνας (από το 1900 ως το 1916).

Μαγκουφάνα, ονομαζόταν παλαιότερα η Πεύκη. Για το όνομα αυτό, υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Ότι προέρχεται από τα κτήματα χήρας της οικογένειας Μαγκαφά, που είχε στην ιδιοκτησία της την περιοχή. Σύμφωνα με άλλη άποψη, το όνομα οφείλεται σε κάποια Άννα, που ήταν ανύπαντρη και την αποκαλούσαν "μαγκούφα". Η Άννα είχε πάει στην φημισμένη για το υγιεινό της κλίμα περιοχή, για να θεραπευτεί από τη φυματίωση. Μάλιστα, κάποιοι ισχυρίζονται ότι η Άννα (η) μαγκούφα ήταν υπηρέτρια του μεγαλοκτηματία Κατσίμπαλη…
Από το 1960, η Μαγκουφάνα μετονομάστηκε σε Πεύκη.

Ο Ταύρος ονομαζόταν Νέα Σφαγεία, από τα σφαγεία που λειτουργούσαν εκεί από το 1915, ως περίπου το 1968.

Η Φιλοθέη, το 1934 αναγνωρίστηκε ως ανεξάρτητη κοινότητα με το όνομα Νέα Αλεξάνδρεια, όνομα που οφειλόταν στον Αλεξανδρινό αρχιτέκτονα Γ. Αρχοντούλη, που από το 1907 είχε στην ιδιοκτησία του μεγάλο μέρος της περιοχής και είχε εκπονήσει το ρυμοτομικό της σχέδιο.

Ο Κορυδαλλός ονομαζόταν Κουτσικάρι, από τον φαρμακοποιό και δήμαρχο της Αθήνας Εμμανουήλ Κουτσικάρη (1812-1865), που είχε στην ιδιοκτησία του πολλά κτήματα στην περιοχή.

Οι Αχαρνές είναι γνωστές και ως Μενίδι. Το όνομα αυτό προέρχεται πιθανότατα από το επώνυμο του τιμαριούχου βυζαντινού άρχοντα Μενίδη και βρίσκεται σε χρήση ήδη από τον 12ο αιώνα.

Το Τατόι, περιοχή γνωστή από το στρατιωτικό αεροδρόμιο και τα, τέως, βασιλικά κτήματα, οφείλει το όνομά του στην αρβανίτικη οικογένεια Τατόη που εγκαταστάθηκε εκεί τον 14ο αιώνα. Το Τατόι είναι βέβαια γνωστό και ως Δεκέλεια.

 

Retromania

Ροή ειδήσεων

Share