Θερμό χειροκρότημα για την Υπνοβάτιδα του Μπελλίνι. Η εναρκτήρια παραγωγή της σεζόν 2019/20 ενθουσίασε το κοινό.
Στην κατάμεστη Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 11 Οκτωβρίου, η έναρξη της καλλιτεχνικής περιόδου 2019/20 με την επιτυχημένη πρεμιέρα της όπερας του Βιντσέντζο Μπελλίνι, Η υπνοβάτις, σε μουσική διεύθυνση Φιλίπ Ωγκέν και σκηνοθεσία Μάρκο Αρτούρο Μαρέλλι.
H Υπνοβάτις επέστρεψε στην Εθνική Λυρική Σκηνή μετά από σχεδόν 50 χρόνια, σε μια εντυπωσιακή παραγωγή, η οποία αποτελεί συμπαραγωγή της Κρατικής Όπερας της Βιέννης και της Βασιλικής Όπερας του Λονδίνου. Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της Δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Ο διακεκριμένος σκηνοθέτης της όπερας Μάρκο Αρτούρο Μαρέλλι τοποθέτησε τη δράση του έργου σε ένα σανατόριο στις Ελβετικές Άλπεις, δημιουργώντας έναν άχρονο τόπο, αντίστοιχο με αυτόν που περιγράφει ο Τόμας Μαν στο Μαγικό Βουνό και απολύτως ταιριαστό με τις εκστατικές μελωδίες ανείπωτης ευαισθησίας και εκφραστικής λιτότητας του Μπελλίνι. Το μοναδικής αισθητικής σκηνικό και οι ατμοσφαιρικοί φωτισμοί που υπογράφει ο Μάρκο Αρτούρο Μαρέλλι, τα ασπρόμαυρα κοστούμια με μικρές πινελιές κόκκινου χρώματος της Ντάγκμαρ Νήφιντ, η «λευκή αθωότητα των Άλπεων» και η εντυπωσιακή απεικόνιση της χιονοθύελλας προσέφεραν μια σπάνια σκηνική εμπειρία.
Η Υπνοβάτις /ΕΛΣ
Η Υπνοβάτις /ΕΛΣ
Ο διακεκριμένος αρχιμουσικός Φιλίπ Ωγκέν οδήγησε την Ορχήστρα της ΕΛΣ σε μια ερμηνεία μεγάλης ευαισθησίας και ανέδειξε τις λεπτές ποιότητες του μπελκάντο. Η Χορωδία της ΕΛΣ υπό τον Αγαθάγγελο Γεωργακάτο ερμήνευσε με συνέπεια τα χορωδιακά μέρη. Υψηλού επιπέδου ερμηνείες προσέφερε το εξαιρετικό καστ πρωταγωνιστών της πρεμιέρας: Χριστίνα Πουλίτση, Γιάννης Χριστόπουλος, Τάσος Αποστόλου, Μαριλένα Στριφτόμπολα, Άννα Αγάθωνος, Γιώργος Ματθαιακάκης, Θανάσης Ευαγγέλου.
*Καθώς τα εισιτήρια για τις περισσότερες από τις οκτώ παραστάσεις της Υπνοβάτιδας έχουν εξαντληθεί, προστίθεται μία ακόμα παράσταση το Σάββατο 26 Οκτωβρίου 2019. Η προπώληση για την επιπλέον παράσταση θα ανοίξει την Δευτέρα 14 Οκτωβρίου 2019.
Στην Υπνοβάτιδα, ο Μπελλίνι συνέθεσε μουσική μοναδικής ποίησης. Η όπερα ανέβηκε για πρώτη φορά στο Μιλάνο το 1831, σημειώνοντας τεράστια επιτυχία από την πρώτη στιγμή. Οι εκστατικές μελωδίες ανείπωτης ευαισθησίας και εκφραστικής λιτότητας αποδίδουν εξίσου την αγνότητα της κεντρικής ηρωίδας όσο και τον χαρακτήρα του φυσικού τοπίου στο οποίο διαδραματίζεται η ιστορία.
H Υπνοβάτις αποτελεί μια ειδυλλιακή εικόνα αθωότητας και ευαισθησίας, μοναδική στην ιστορία του λυρικού θεάτρου. Η δε Αμίνα εξακολουθεί να είναι μια από τις πλέον συγκινητικές ηρωίδες της ιταλικής όπερας του 19ου αιώνα. Ειδικότερα η τελευταία της σκηνή συγκαταλέγεται στις πιο τρυφερές και ευαίσθητες του ρεπερτορίου.
Στην όπερα αυτή αποκρυσταλλώθηκε οριστικά το ώριμο ύφος του Μπελλίνι. Πρόκειται για την αποθέωση της τρυφερής, ονειρικής αλλά εξίσου ειλικρινούς και ανυπόκριτης μελωδίας, της εκφραστικής απαγγελίας και της δεξιοτεχνικής γραφής απαλλαγμένης από τον ηδονισμό ενός Ροσσίνι.
Η υπόθεση της όπερας διαδραματίζεται στις ελβετικές Άλπεις και αφορά τον έρωτα ανάμεσα στη χωριατοπούλα Αμίνα και τον αγαπημένο της Ελβίνο. Ο γάμος τους κινδυνεύει να ακυρωθεί την τελευταία στιγμή: η Αμίνα υπνοβατεί και έρχεται σε δύσκολη θέση φέρνοντας επίσης τους γεμάτους προκαταλήψεις συντοπίτες της σε αμηχανία. Αφού λυθεί το μυστήριο της υπνοβασίας και δοθούν οι απαραίτητες εξηγήσεις, η υπόθεση έχει αίσιο τέλος.
Όπως οι «σκηνές τρέλας» έτσι και οι «σκηνές υπνοβασίας» έδιναν την ευκαιρία στους συνθέτες να διερευνήσουν τα όρια ανάμεσα στην πραγματικότητα και τον φανταστικό κόσμο. Στους εκάστοτε χαρακτήρες παρέχεται μια πειστική πρόφαση προκειμένου να περάσουν από τη μία στην άλλη κατάσταση. Στην περίπτωση της Υπνοβάτιδος, η επιστροφή της πρωταγωνίστριας στην πραγματικότητα επέτρεψε στους Ρομάνι και Μπελλίνι να δώσουν στην όπερά τους το ευτυχές τέλος που επιθυμούσαν.
Ο συνθέτης έγραψε το έργο για μια από τις διασημότερες τραγουδίστριες της εποχής του, την Τζουντίττα Πάστα, για την οποία συνέθεσε επίσης τη Νόρμα. Μετά από μια μακρά περίοδο όπου ερμηνευτές και λυρικά θέατρα είχαν λησμονήσει την Υπνοβάτιδα, η αναβίωση της όπερας του Μπελλίνι για την Κάλλας το 1955 στη Σκάλα του Μιλάνου σε σκηνοθεσία του Λουκίνο Βισκόντι υπήρξε αποκαλυπτική. Με την Κάλλας οι μελωδίες της Αμίνας απέκτησαν και πάλι ειλικρινή έκφραση, ενώ μέσα από την ευγένεια του τραγουδιού αναδείχθηκε η ευθραυστότητα και η αθωότητα του χαρακτήρα. Ο δε Βισκόντι, ντύνοντας την πρωταγωνίστριά του αλλά και τις χορωδούς που την πλαισίωναν με λευκά φορέματα μπαλέτου, ξαναέδωσε στο θέαμα την ονειρική ατμόσφαιρα των καταβολών του.
Ο διακεκριμένος σκηνοθέτης της όπερας Μάρκο Αρτούρο Μαρέλλι εμπνεύστηκε για τη σκηνοθεσία της Υπνοβάτιδος από το μνημειώδες αριστούργημα του Τόμας Μαν Το μαγικό βουνό, στο οποίο περιγράφεται ένας κόσμος όπου ο χρόνος μοιάζει να έχει παγώσει. Έτσι επιλέγει να μεταφέρει τη δράση του έργου σε ένα πανδοχείο ή σανατόριο στις ελβετικές Άλπεις, θεωρώντας ότι ανταποκρίνεται απολύτως στη μουσική του Μπελλίνι, με τις μαλακές του μελωδίες, στις οποίες συναντώνται το όνειρο με την πραγματικότητα.
Ο σκηνοθέτης σημειώνει: «Στα τραγικά έργα του ιταλικού μελοδράματος του δεκάτου ενάτου αιώνα περιλαμβάνονται συχνά σκηνές παραφροσύνης. Οι ηρωίδες περιθωριοποιούνται λόγω των κοινωνικών περιορισμών, εγκλωβίζονται σε αδιέξοδες συγκρούσεις και καταλήγουν στον παραλογισμό. Όμως, από την πρώτη κιόλας ματιά, η υπνοβάτις Αμίνα δεν φαίνεται να ανήκει σε μία από αυτές… Ο τόπος της πλοκής –οι ελβετικές Άλπεις– διατηρήθηκε, όμως η ιστορία εκτυλίσσεται σε ένα είδος ξενοδοχείου, ή καλύτερα σε ένα σανατόριο. Ένας τόπος, όπως ακριβώς περιγράφεται από τον Τόμας Μαν στο Μαγικό βουνό: εκεί, η έννοια του χρόνου είναι διαφορετική, “το παρόν επεκτείνεται”. Αυτό αισθάνομαι κι εγώ όταν ακούω την ουράνια μουσική του Μπελλίνι».
Ο Μαρέλλι, ο οποίος μεγάλωσε και σπούδασε στη Ζυρίχη, έκανε το ντεμπούτο του ως σκηνοθέτης της όπερας με τον Μαγικό αυλό στη Λαϊκή Όπερα της Βιέννης, ενώ αμέσως μετά σκηνοθέτησε με μεγάλη επιτυχία πολλές παραγωγές όπερας στην Κρατική Όπερα της Βιέννης, από την οποία του απονεμήθηκε ο τίτλος του «Επίτιμου Μέλους» το 2010. Σκηνοθεσίες του έχουν παρουσιαστεί σε Παρίσι, Λονδίνο, Τόκυο, Στοκχόλμη, Ελσίνκι, Κοπεγχάγη, Τορόντο, Ζυρίχη, Αμβούργο, Μαδρίτη, Βαρκελώνη, Φρανκφούρτη, Στρασβούργο κ.α.
20°
