Μία queer theatre παράσταση που ανεβαίνει στο θέατρο Εμπρός από την ομάδα στην οποία συμμετείχε ο Ζακ Κωστόπουλος. Ο Γιώργος Καλογερόπουλος μας εξηγεί και θυμάται τον Ζακ.
Ο Γιώργος Καλογερόπουλος είναι ένα πρόσωπο που κινείται στις καλλιτεχνικές παρυφές της πόλης, δημιουργώντας σιγά σιγά μία δική του -μαζί με της ομάδας του- φωνή. Ξεκίνησε σαν μουσικός, στιχουργός και τραγουδιστής συμμετέχοντας στο (ανανεωμένο τότε) Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης και στους δύο τελευταίους δίσκους της Δήμητρας Παπίου. Ως τραγουδοποιός, κυκλοφόρησε, με την επιμέλεια της Λίνας Νικολακοπούλου, το 2013 ένα digital single με τίτλο «Αύριο Αντί για Χθες». Από το 2014 έκανε ένα παράλληλο άλμα στο θέατρο, με έναν τρόπο ώστε πάντα να περιέχει όλα τα προηγούμενα. Έχει γράψει και σκηνοθετήσει 5 παραστάσεις, σχεδόν μία για κάθε χρόνο. Και έχει παίξει σε τρεις εξ αυτών. Την άνοιξη του ’18 συμμετείχε σε ένα πρότζεκτ στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, με τίτλο «Faster than Light», υπό την αιγίδα του EMAP. Και ξαφνικά, τον τελευταίο χρόνο, ο Γιώργος Καλογερόπουλος ανακάλυψε παραπλεύρως τον κόσμο του Drag. Ένας κόσμος που ήρθε να κυριαρχήσει στην έμπνευσή του, θεατρικά αλλά και με την κοινωνική του διάσταση.
Στην ομάδα του Γιώργου συμμετείχε ο Ζακ Κωστόπουλος και μάλιστα με έναν τρόπο που τον έκανε να «ανθίζει» και να αυτοεκφράζεται, να βρίσκει τον εαυτό του και την άλλη του περσόνα.
Με αφορμή το νέο έργο «Ραγισμένες» που ανεβαίνει από τη Δευτέρα 6 Μαΐου στο Ελεύθερο Αυτοδιαχειριζόμενο Θέατρο «Εμπρός» -μία παράσταση αφιερωμένη στον Ζακ Κωστόπουλο- ζητήσαμε από τον Γιώργο Καλογερόπουλο να μας τα πει όλα:
Γιώργος Καλογερόπουλος
Περιγράψτε μας τις «Ραγισμένες». Τι θα δούμε επί σκηνής;
Στις «Ραγισμένες» παρακολουθούμε τις ιστορίες και τις ζωές 9 χαρακτήρων. Στο Ξενοδοχείο «Λοσιέντο» που θα πει «λυπάμαι», καταφθάνει η καινούργια θυρωρός, Γιούνις από το «ΚΤΕΛ για Κρέστενα» (Γιώργος Καλογερόπουλος) και ταράζει τα νερά. Μια καμαριέρα που δεν επιτρέπει στον εαυτό της την επιλογή και φοράει μονίμως τη στολή της (Βάσω Μανδύλη). Ένα τυφλό αγόρι με ποιητική διάθεση (Μαρίνα Σωκράτη). Μία πρωταγωνίστρια του θεάτρου, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης (Φιλοθέη/Θεόφιλος Σπηλιώπουλος). Η ερωτευμένη και υστερική βοηθός της (Hollywood Volta/Ραφαήλ Παπάδ.). Ένα σώμα που μοιράζεται στο δίπολο των φύλων και ακροβατεί ανάμεσα σε ροζ και γαλάζιες αποχρώσεις (Εύη Τσακλάνου). Ένα πλάσμα που εξιστορεί τις περιπέτειες μιας κακής εκπαίδευσης (Darla Qubit/Βασίλης Παπαδόπουλος). Και ένα φυλακισμένο σώμα σε κλουβί που αναπολεί την πατρίδα του (Νατάσα Λυμπεροπούλου).
Όλοι συναντιούνται γύρω από το μαγικό μαγαζί με ρούχα δεύτερο χέρι της Μανουέλλα (Μαρία Μιχαηλίδου), μιας πρώην σεξεργάτριας που άνοιξε αυτήν την μπουτίκ για να επιζήσει.
Μέσα από ακραίο χιούμορ και «επαναστατική» διάθεση, παρουσιάζεται μια κολεξιόν από ρωγμές, με τραγούδια (Αδριανός Νόνης), χορογραφίες (Εύη Τσακλάνου) και ένα χρώμα ζωντανό, Ισπανικό, οι «Ραγισμένες» πέφτουν στη σκηνή σαν κομφετί, σαν θρύψαλα.
Από τον τίτλο γιατί λείπει το ουσιαστικό;
Ήθελα το ουσιαστικό να συμπληρώνεται από τον καθένα. Ακόμη και στον τίτλο να υπάρχει μια ρωγμή που ο καθένας μπορεί να γεμίσει με τα δικά του βιώματα.
Ραγισμένες αγκαλιές/καρδιές/ηρωίδες/αγάπες/προσωπικότητες κ.λ.π. Η απουσία του ουσιαστικού θα μπορούσε να δηλώνει ποιητικά ότι εμείς καθορίζουμε την ουσία στο επίθετο που μας φοράει το εκάστοτε κοινωνικό πλαίσιο.
Το έργο είναι ένας πολύπλευρος μονόλογος. Οι άλλοι ηθοποιοί με ποιο τρόπο συμμετέχουν;
Ένας πολύπλευρος μονόλογος. Μια απόφαση και μια υποσημείωση. Πρόκειται για χαρακτήρες που μονολογούν. Πρόκειται για πρόσωπα με δικές τους αυτούσιες ιστορίες που κάτι μοιραίο, κάτι μαγικό τα ενώνει.
Το έργο θα μπορούσε να διαβαστεί και ως ενιαίος μονόλογος αφαιρώντας τα ονόματα και τις χρονικές στιγμές. Όλοι στο ίδιο σκαλοπάτι σκοντάφτουν. Ένας μονόλογος για 9 ερμηνευτές.
Ποια είναι τα στοιχεία από το σύμπαν του Pedro Almodóvar που σας συγκίνησαν για να γράψετε τις «Ραγισμένες»;
Ξεκινώντας τις πρόβες, είδαμε όλη τη φιλμογραφία του παθιασμένου κόκκινου ταύρου μα και ταυρομάχου Pedro Almodóvar. Ζήτησα από τον καθένα μας να ανιχνεύσει προσωπικές ομοιότητες με τους χαρακτήρες από τις ταινίες του. Μέσα από αυτοσχεδιασμούς αποκαλύφθηκαν ρωγμές των ερμηνευτών και συντελεστών που ταίριαζαν με τις ρωγμές των ηρώων. Έχοντας λοιπόν μέσα μου τα σύμβολα, τους τρόπους αφήγησης, τη μονάκριβη αισθητική του σκηνοθέτη αλλά και τα βιώματα όλων μας, προσπάθησα να πλέξω έναν παράλληλο κόσμο. Μια υποθετική συνάντηση πρωταγωνιστών. Κρατώντας πάντα τα έντονα χρώματα, τους ρυθμούς, τους ήχους, τα αισθήματα και τη μαγική έννοια της μοίρας που βασιλεύει σε όλες τις ταινίες του Ισπανού σκηνοθέτη. Και που δεν απέχει καθόλου από τα δικά μας μοιρολατρικά, Ελληνικά βιώματα, με μαμάδες, γιαγιάδες, νοσοκομεία, πολύχρωμους και ασυνήθιστους ανθρώπους.
Γράφετε στο σημείωμά σας ότι πρόκειται για «μία πλάγια ανάγνωση του Ισπανικού Duente». Μπορείτε να μας το αναλύσετε αυτό;
Η Ισπανική λέξη Ντουέντε δεν μπορεί να μεταφραστεί. Μπορεί κανείς να προσεγγίσει την έννοιά του, ίσως χρησιμοποιώντας τη «Μούσα». Για μένα είναι μια φωτιά που καίει, η κινητήρια δύναμη μέσα στα σώματα των ανθρώπων και στα σώματα της τέχνης. Ένα ταξίδι σε μια αόρατη διάσταση που όμως, πάνω στη σκηνή, γίνεται χειροπιαστή. Αυτή η μαγική αύρα, η κατάνυξη, το δέος. Όλοι οι χαρακτήρες του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Αυτό που κινεί το βήμα και αυτό που ραγίζει τα γυαλιά της ύπαρξης και αυτό που τα ενώνει.
Εξερευνούμε λοιπόν, με τις «Ραγισμένες», αυτήν τη ρωγμή, την ώθηση. Αυτήν την άπιαστη δύναμη που κάνει τον κόσμο να προχωρά ακόμα και αν γνωρίζει με βεβαιότητα ότι κάποια στιγμή θα σταματήσει. Το Ντουέντε για μιας είναι μια απώλεια. Ή το κυνήγι της ευτυχίας.
Γιατί το δράμα γεννά τόσες ηρωίδες;
Η αγαπημένη μου ηρωίδα που γεννήθηκε από καθαρό δράμα (Μπλανς Ντιμπουά) στάθηκε για μένα αφορμή μεταπήδησης από το προηγούμενό μας έργο στο επόμενο. Το «ΚΤΕΛ για Κρέστενα» ήταν μια ελεύθερη διασκευή πάνω στο «Λεωφορείον ο Πόθος» του Τ. Ουίλιαμς. Βλέποντας το «Όλα για τη Μητέρα μου», συγκλονίστηκα με τη μαγική Μαρίσα Παρέδες που ενσάρκωνε τον ρόλο της Μπλανς. Ο Almodóvar αναγνωρίζει σε όλα τα έργα του κάθε δραματική ηρωίδα της παγκόσμιας θεατρικής και μη λογοτεχνίας και οι επιρροές του φαίνονται ανάγλυφες. Το δράμα γεννά ηρωίδες και οι ηρωίδες γεννούν δράμα. Προσωπικά, από μικρός ένιωθα δέος μπροστά σε όλους αυτούς τους μεγάλους ρόλους. Η παγκόσμια δραματουργία προσκυνά στη γυναικεία ψυχοσύνθεση και για μένα το θέατρο ανήκει δικαιωματικά στις γυναίκες.
Πώς επιλέξατε το drag για την παράσταση;
Σχετικά πρόσφατα, ήρθα πολύ κοντά και με αυτήν την έκφανση της τέχνης. Μαγεύτηκα απ’ τη μεταμόρφωση και την ικανότητα των ανθρώπων να γεννάνε και να μεγαλώνουν στα χέρια τους έναν νέο εαυτό.
Η αρχή έγινε με τη Zackie Oh και για μένα υπήρξε το μεγαλύτερο μάθημα. Η αόρατη γραμμή που βρίσκεται ανάμεσα στον άνθρωπο και την περσόνα του είναι ένα άλλο δισκοπότηρο. Με ενδιαφέρει πολύ η σύμπραξη με εκπροσώπους όλων των τεχνών και πιστεύω ότι η σκηνή ενός θεάτρου ενώνει. Πρέπει να είναι ένα σπίτι, πρέπει να είναι ένας ασφαλής και ιερός χώρος δημιουργίας για όσους το ποθούν και εκτός των άλλων, θα ήταν βλάσφημο να δημιουργούμε πάνω στο Αλμοδοβαρικό σύμπαν χωρίς τη συμβολή των Drag Queens.
Οι drag queens είναι και drama queens; Ποια η σχέση των δύο;
Και ποιος δεν είναι; Μας αρέσει το drama, αρκεί να είναι fabulous!
Μιλήστε μας για τις drag ηθοποιούς στις «Ραγισμένες». Ποιες είναι; Τι ξεχωρίζετε στην κάθε μία;
Η Φιλοθέη: Μια Ντίβα, κυρία υψηλής κοινωνίας. Μια φίλη που θες να έχεις μαζί σου στα πιο ακριβά και φίνα ρεστοράν. Μια υπέροχη παρέα για την όπερα. Η αυθεντική μιούζικαλ κουίν.
Η Darla Qubit: Το άγνωστο αγγελικό παιδί του David Bowie και της Mylene Farmer. Μια αιθέρια ύπαρξη που απ’ την πρώτη στιγμή που την είδα μου έφερε στο μυαλό εικόνες από άλλο γαλαξία. Η γνήσια Πανκ ιέρεια.
Η Hollywood Volta: Μια βόλτα στα στενά του Χόλυγουντ. Στα υπόγεια μαγαζιά που ξεδίνουν οι μεγάλοι σταρ. Μια ειλικρινής ύπαρξη που δεν ξεχνάει ποτέ από πού ξεκίνησε. Η αλήθεια κατάμουτρα.
Ποια ήταν η σχέση του Ζακ Κωστόπουλου με την ομάδα σας;
Ο Ζακ ήταν φίλος μας, πολύτιμος συνεργάτης και μέλος της ομάδας μας. Γνωριστήκαμε καλλιτεχνικά στο «ΚΤΕΛ για Κρέστενα», που ενσάρκωσε τον ρόλο του Θανάτου, φέρνοντας στην σκηνή την περσόνα του Zackie Oh.
Είχαμε σχέδια για επόμενες παραστάσεις. Οι «Ραγισμένες» ήταν μια από αυτές. Κάναμε μάλιστα μια αστεία δημοσκόπηση στο Facebook και ζητήσαμε από τους «φίλους» μας να διαλέξουν ανάμεσα σε μια διασκευή του Σαιξπηρικού Μάκβεθ και ένα Αλμοδοβαρικό κολάζ. Το κοινό απεφάνθη.
Δεν υπάρχει μέρα που να μη μας πληγώνει η απουσία του. Ως ηθοποιός, κάτι που είχε σπουδάσει και ήταν μέσα στα μεγάλα του όνειρα, ήταν εξαιρετικά συνεπής και διαθέσιμος. Χαρακτηριστικά που για μένα αποτελούν κριτήριο υπεροχής, ίσως σημαντικότερα του ταλέντου. Και είχε ταλέντο. Στα σχέδια του ήταν να αφιερωθεί στο θέατρο. Κατάφερε να ισοπεδώσει τα βαριά, θανατερά κείμενα που του έδωσα και να προσδώσει στον ρόλο του Θανάτου μια γλύκα, μια αθωότητα. Την ίδια που μπορεί κανείς να ανιχνεύσει στα μάτια του σε κάθε φωτογραφία που τον απεικονίζει.
Ήταν ένα εκλεκτό παιδί, μια ήρεμη δύναμη, ένας άγγελος πολεμιστής.
Ο Ζακ Κωστόπουλος ως Θάνατος
Η Zackie Oh ήταν μία θεατρική περσόνα; Ή μία εναλλακτική κοινωνική στάση του Ζακ;
Θα έλεγα με σιγουριά ότι ήταν και τα δύο. Η Zackie γεννήθηκε στα χέρια του Ζακ για να φροντίσει τους φόβους και τις ανασφάλειές του. Μια γυναίκα δυναμική, αγέρωχη. Μια Super Woman, τιμωρός του άδικου με όπλο το λέγειν και τη δύναμη.
Η περσόνα του συμπύκνωνε την ακτιβιστική του δράση και το εξαιρετικό του χιούμορ. Για μένα, ήταν το όχημα του Ζακ να βγει και να διεκδικήσει τη θέση του στο πάνθεον της τέχνης. Γνωρίζω ότι είχε υποστεί μεγάλες απορρίψεις όσο σπούδαζε στη δραματική σχολή λόγω προσανατολισμού ή εμφάνισης.
Η Zackie λοιπόν τον πήρε απ’ το χέρι και τον έφερε στο σημείο που έπρεπε να ήταν πάντα. Να μαγεύει τον κόσμο με τη μοναδικότητά του. Και έκλεισε το μάτι με χαριτωμενιά, σε όσους πίστευαν ότι δε θα τα καταφέρει.
Πώς πιστεύετε ότι η δολοφονία του Ζακ θα επηρεάσει το queer κίνημα στην Αθήνα;
Μου είναι εξαιρετικά δύσκολο να απομονώσω τον συμβολισμό αυτής της αποτρόπαιης πράξης, καθώς μέσα μου δεν υπάρχει ίχνος αντικειμενικότητας. Εύχομαι αυτή η φρίκη να ταρακουνήσει πολλούς σιωπηλούς ανθρώπους και θα ήθελα να οραματίζομαι μια ενότητα. Δυστυχώς, όμως, η ανθρώπινη φύση είναι φτιαγμένη από μια αιώνια διαμάχη και ως φυσικό επόμενο, το περιστατικό αυτό έχει διχάσει.
Έχουν βγει στο προσκήνιο προσωπικές ανησυχίες, ανασφάλειες και η διαδικασία της αυτοπροβολής ανθρώπων που δεν υπήρξαν δίπλα του εν ζωή και τώρα καμώνονται τους πολύ δικούς του. Υπάρχει ένα σύννεφο μικρότητας που τείνει να σκεπάσει τη σημαντικότητα του γεγονότος.
Ένας άνθρωπος δολοφονήθηκε. Ένας άνθρωπος, που όσο καιρό πατούσε στη γη πάλευε για την ισότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ένας νέος άνθρωπος.
Ευτυχώς, πολλά άτομα της κοινότητας και μη έχουν τιμήσει τη μνήμη του, με όποιους τρόπους και μέσα είχαν. Θα ‘θελα πολύ να μπορούσα να τον πάρω ένα τηλέφωνο και να του πω: «μιλάει για σένα όλος ο κόσμος.», αλλά αυτό το απλό τηλεφώνημα, αυτήν την απλή επαφή, «κάποιοι» την ακύρωσαν ένα μεσημέρι, έτσι απλά, στο κέντρο της Αθήνας, με τον κόσμο να κοιτά αδρανής.
Εύχομαι ολόψυχα να μη θρηνήσουμε άλλα θύματα. Υπάρχει ένα σκοτάδι που μας απειλεί όλους, ως υπάρξεις και ως μοναδικότητες.
Έχει αρχίσει το queer θέατρο της Αθήνας να αποκτά κάποια ιστορία; Θα μπορούσατε να μας πείτε τα κυριότερα χαρακτηριστικά του;
Πιστεύω ότι δεν έχω την κατάλληλη εμπειρία και γνώση για να αναλύσω το Queer κίνημα. Κρατώ την έννοια του Queer ως κάτι παράξενο που μ’ αρέσει, ως κάτι «κουλό» που αγαπώ. Χωρίς πολιτικούς χρωματισμούς, ρεύματα, τάσεις ή δόγμα.
Οι παραστάσεις σας «με Προαιρετική Συνεισφορά» γίνονται από επιλογή ή είναι μία αναγκαία συνθήκη;
Τα τελευταία χρόνια, με τη σημαντική συνεργάτιδα μου χορογράφο και ηθοποιό Εύη Τσακλάνου, δημιουργούμε παραστάσεις, ορμώμενοι κυρίως από τη δίψα και την ανάγκη μας. Έχουμε παρουσιάσει τις δουλειές μας σε διάφορα θέατρα της Αθήνας, με την παραδοσιακή τυπική έννοια ενοικίασης χώρου, εισιτηρίου, γραφειοκρατικών κ.λ.π.
Δυστυχώς, η έννοια της θεατρικής επιχειρηματικότητας έχει εκπέσει. Ο ανταγωνισμός είναι τεράστιος και οι οικονομικές συνθήκες δεν ευνοούν κανέναν. Υπάρχουν άνθρωποι που εκμεταλλεύονται τους νέους δημιουργούς και ερμηνευτές. Υπάρχουν θέατρα «σούπερ μάρκετ» που αντιμετωπίζουν ως προϊόντα προς πώληση τις παραστάσεις και το κοινό ως πελατεία.
Κάνοντας έναν απολογισμό, ανακαλύψαμε ότι εκτός από καλλιτεχνική και συναισθηματική εκπλήρωση, για μας έπρεπε να χρηματοδοτούμε τις παραστάσεις και να μπαίνουμε σε διαδικασίες παραγωγής που μας αποπροσανατόλιζαν από τη σημαντικότητα της δημιουργίας.
Έτσι, αποφασίσαμε από κοινού να παρουσιάσουμε το καινούργιο μας έργο, σε ένα πιο φιλικό για εμάς και τον κόσμο πλαίσιο. Ευχαριστούμε το Θέατρο «Εμπρός» που στηρίζει αυτό το εγχείρημα.
Εάν σας προτείνανε να ανεβάσετε το έργο σε κεντρική θεατρική σκηνή θα το κάνατε; Και γιατί;
Φυσικά θα το ήθελα. Αν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, αν αισθανθώ εγώ και η ομάδα μου ασφάλεια. Αν το πεδίο είναι εύφορο για να δημιουργήσουμε χωρίς λογοκρισία εμπορικότητας, θα είναι μεγάλη μας χαρά.
Υπάρχουν θέατρα με όραμα. Ευελπιστώ στο εγγύς μέλλον να φροντιστεί το ζήτημα και με εμάς τις «μικρές» παραστάσεις και να μην αντιμετωπιζόμαστε ως πολυεθνικές εταιρίες.
Έχετε κάποιο καλλιτεχνικό όνειρό σας να μοιραστείτε μαζί μας;
Ονειρεύομαι να ζήσω τη στιγμή που η τέχνη, με έναν μαγικό τρόπο, θα γίνει σημείο ένωσης. Μια κόλλα στιγμής που θα ενώσει τις ρωγμές των ανθρώπων.
Βασανίζομαι καιρό βλέποντας τους πόλους και τους διχασμούς. Κοιτώντας πίσω, στις ιστορίες των λαών, ανιχνεύω την τάση και τη φύση του ανθρώπου να δημιουργεί προφάσεις για να διαχωρίζεται. Όλα τα πράγματα έχουν σαφώς δύο όψεις, αλλά αν η μία μεριά δει με τα μάτια της άλλης, ίσως επέλθει κατανόηση.
Ένα μεγάλο όνειρο… που προσπαθώ στον δικό μου μικρόκοσμο, στη δική μου καθημερινότητα να εφαρμόζω και νιώθω τυχερός για όσους συμπορεύονται μαζί μου.
Γιατί η πραγματική αλλαγή έρχεται εκ των έσω.
Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση στο City Guide της Athens Voice. Δείτε το λινκ για τον λογαριασμό που έχει δημιουργήσει η οικογένεια του Ζακ Κωστόπουλου για τα δικαστικά έξοδα εδώ.
18°
