Ένας γιατρός κάποτε μου διηγήθηκε ένα περιστατικό, όπου τον είχε σταματήσει στον δρόμο μια οικογένεια Ινδών τουριστών ρωτώντας τον πώς θα βρεθεί στο ποτάμι της Λευκωσίας για να κάνει πικνίκ. «Ποιο ποτάμι;», διερωτήθηκε εκείνος εύλογα. «Αυτό εδώ», είπαν οι ξένοι επισκέπτες και του έδειξαν τη γαλάζια γραμμή στον χάρτη της πόλης που ορίζει τον ρου του Πεδιαίου, του ποταμού που άλλοτε διέσχιζε την κυπριακή πρωτεύουσα ξεκινώντας από την οροσειρά του Τροόδους για να εκβάλει στα ανατολικά παράλια του νησιού. Ο γιατρός φυσικά έβαλε τα γέλια, γιατί ποταμός επί της ουσίας δεν υπάρχει – ακόμη κι εκεί που δεν έχει μπαζωθεί ή αλλάξει πορεία, σπάνια έχει λίγο έστω νερό.
Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει όλο και πιο αισθητά την Κύπρο, που βιώνει ολοένα και πιο παρατεταμένα, ξηρά καλοκαίρια με θερμοκρασίες που για μέρες μπορεί να ξεπερνούν τους 40 βαθμούς, και αντίστοιχα ήπιους, ξερούς χειμώνες. Ελλείψει βροχών, η λειψυδρία χαρακτηρίζεται ως εθνικό πρόβλημα, οδηγώντας την πολιτεία να καταφύγει στη λύση της αφαλάτωσης, αφού τα φράγματα χρόνο με τον χρόνο αδειάζουν αντί να γεμίζουν. Στο όχι πολύ μακρινό παρελθόν, το 2008, όταν το πρόβλημα είχε χτυπήσει κόκκινο εξαιτίας της πολύμηνης ανομβρίας –οδηγώντας κάποιους να αναπτύξουν θεωρίες τόσο προσφιλείς όσο και αβάσιμες περί βομβαρδισμών των νεφών από τους Βρετανούς στις Βάσεις-, οι προγραμματισμένες διακοπές νερού ήταν καθημερινές, μέχρι να έρθει νερό με τάνκερ από την Ελλάδα, που ανακούφισε προσωρινά τα άδεια φράγματα.
Όμως, λίγο πριν τη δύση του 2018, τα δεδομένα άλλαξαν άρδην: οι προβλέψεις, τον περασμένο Οκτώβριο, της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας περί «θερμού και ξηρού χειμώνα» αποδείχθηκαν εντελώς άστοχες και η χρονιά έκλεισε με τον πιο υγρό Δεκέμβρη των τελευταίων ετών, με βροχόπτωση 169% μεγαλύτερη της κανονικής για τον μήνα – κατά τόπους έφτασε ακόμη και το 300%.
Ένα ένα τα ποτάμια της Κύπρου κατεβαίνουν ορμητικά από το βουνό και γεμίζουν τα φράγματα. Κι ανάμεσά τους ο Πεδιαίος ή Πηθκιάς στη γλώσσα των ντόπιων, που αφού θυμήθηκε τον παλιό του ρου μέσα από την παλιά Λευκωσία –προτού του αλλάξουν οι Ενετοί τη ροή, το 1567, για να οχυρώσουν καλύτερα την πόλη ενόψει της αναμενόμενης επίθεσης των Οθωμανών- προκαλώντας ζημιές σε μνημεία της πρωτεύουσας, πλέον υπερχείλισε και τα κατά τόπους γεφυράκια στην υπόλοιπη πόλη, προσφέροντας ένα θέαμα σπάνιο σε μια χώρα ανέκαθεν γνωστή για την ξηρασία της (θυμηθείτε την παράδοση με την Αγία Ελένη και τα φίδια).
Για λίγο έστω, απ’ όπου τη διασχίζει ο Πεδιαίος, η Λευκωσία απέκτησε ξανά ποταμό. Τις επόμενες μέρες ο καιρός αναμένεται να βελτιωθεί, ο ποταμός λογικά θα «κάτσει» και στα φράγματα οι μηχανικοί θα επιδοθούν σε υπολογισμούς και προβλέψεις για το πώς θα βγάλουμε τη χρονιά. Μέχρι να θυμηθεί ξανά ο Πηθκιάς τη ροή του. «Του ποταμού εν του γελάς τζιαι πιάνει το ταμάχιν του πίσω...», που έλεγαν οι παλιοί.
22°
