Είναι σίγουρα σύνθετη η καταγωγή του Νίκου Μαραντζίδη, όπως μας την παρουσίασε στο τελευταίο άρθρο του στο Protagon. Ξεχωρίζει το ιδιαίτερα ισχυρό προσφυγικό στοιχείο της, ένα στοιχείο ομολογουμένως καθοριστικό για πολλούς, ακόμη και μέχρι τη Μεταπολίτευση. Τουρκόφωνοι Μικρασιάτες μα και σλαβόφωνοι Βορειοελλαδίτες πιέστηκαν μαζικά να αποβάλλουν την γλωσσική κληρονομιά τους, οι δε κατατρεγμένοι Πόντιοι βίωσαν σκληρά όλες τις κοινωνικές συνέπειες του ξεριζωμού και της υποχρεωτικής μετεγκατάστασης. Πολλοί τότε προσέτρεξαν στη μαρξιστική Αριστερά για ηθική και πολιτική υποστήριξη, αυτή τους δέχτηκε για αύξηση, κι έκτοτε αποτελούν τμήμα της.
Οι περισσότεροι δικοί μου πρόγονοι, από Εράτυρα, Γαλατιστα, Θράκη, Πέλλα, Οδησσό και Αστυπάλαια βρεθηκαν στη Θεσσαλονίκη πριν το 1912. Ο παππούς μου ο Ρωσσιάδης μιλούσε μεταξύ άλλων βλάχικα, τουρκικά, λαντίνο και τα λεγόμενα εντόπια, μια γλώσσα που χρησιμοποιούσε κι ο πατέρας μου όταν κουβέντιαζε με την μεγάλη αδερφή του, παραμυθιάζοντας μας πως ήταν... γαλλικά.
Όλοι αυτοί οι πρόγονοί μου δήλωναν Μακεδόνες επειδή εδώ γεννήθηκαν, εδώ ζούσαν, εδώ δημιουργούσαν. Δεν διανοήθηκαν ποτέ πως ανήκαν σε κάποιο ξεχωριστό έθνος. Ήταν απόλυτα συνειδητοποιημένοι Έλληνες που αντιμετώπιζαν φιλοσοφημένα το ταραγμένο παρελθόν στις αφηγήσεις τους, καθώς γνώριζαν καλά πως η ροή της ιστορίας πάντα αφήνει κάποιους παραπονεμένους. Κοιτούσαν μπροστά.
Αυτό το ταραγμένο παρελθόν έχει τώρα ξαναβγεί στην επιφάνεια μετά από τους πρόσφατους επιεικώς άστοχους κυβερνητικούς χειρισμούς, διχάζοντας μας σε βαθμό που θυμίζει δεκαετία του ’30 και βάλε. Κι αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή με την Συμφωνία των Πρεσπών ο άλλοτε σκέτος γεωγραφικός προσδιορισμός αποκτά πλέον νέο χαρακτήρα, ταυτίζεται με εθνικότητα, με γλώσσα, με λαό.
Οι σημερινοί Έλληνες κάτοικοι της Μακεδονίας, ασχέτως μακρινής καταγωγής, θέλουν ό,τι και οι Ηπειρώτες, οι Κρητικοί, οι Πελοποννήσιοι κι οι Θεσσαλοί: θέλουν απλά να δηλώνουν τον τόπο τους δίπλα στο έθνος όπου ανήκουν, δίχως αστερίσκους και παραπομπές σε αλλότρια συνταγματικά κείμενα. Με τούτη τη συμφωνία -τη θετική σύμφωνα με τον Νίκο και τους προχθεσινούς «Τολμηρούς» του Ζαππείου- αυτή τους η επιθυμία θα σηματοδοτεί κάτι διαφορετικό, κάτι πραγματικά δυσκολοχώνευτο. Ειδικά ο δικός τους θυμός δεν πρέπει να εκπλήσσει κανένα λογικό πολίτη.
