Η Rita Gluzman, το «αμερικάνικο όνειρο» και η άγρια δολοφονία

Η Rita Gluzman είναι μια καταδικασμένη δολοφόνος. Ο Yakov Gluzman, ο σύζυγός της, ήταν το θύμα. Δυο άνθρωποι, που έτυχε να συναντήσω και να συνομιλήσω μαζί τους σε ανύποπτο χρόνο, αρκετό καιρό πριν το έγκλημα. Κοινός μας φίλος, Ελληνοαμερικανός γιατρός, διαπραγματευόταν τότε την προοπτική συνεργασίας των κλινικών του με το μικροβιολογικό εργαστήριο του ζεύγους. Αγνοούσα βασικές πληροφορίες για τη ζωή, την ιστορία και το έργο τους. Ήξερα μόνο ότι είχαν έρθει στις ΗΠΑ από τη Ρωσία. Θυμάμαι ένα βράδυ με κρασί και κουβέντα, στο σπίτι του κοινού μας φίλου, τον Yakov Gluzman να μου απευθύνει ευγενικά τον λόγο, όταν στα πλαίσια χαλαρής  συζήτησης γνωριμίας, ανέφερα ότι ο παππούς μου ήταν γεννημένος στη Μόσχα. Η Rita Gluzman, μια γυναίκα με επιβλητική παρουσία, όχι ιδιαίτερα  ζεστή αλλά κοινωνικά άνετη, συζητούσε περισσότερο με τη μητέρα του Ελληνοαμερικάνου γιατρού, αφού τους συνέδεε κάτι κοινό: ήταν και οι δυο μετανάστριες. 'Όπως πολλοί μετανάστες στις ΗΠΑ, η Rita Gluzman ήθελε κι εκείνη ένα κομμάτι από το «αμερικανικό όνειρο».

Χρόνια αργότερα, έμαθα από τους φίλους μου για την τραγική δολοφονία του Yakov Gluzman. Στο διαδίκτυο υπήρχαν όλες τις λεπτομέρειες. Η Rita Gluzman είχε αγωνιστεί για να αποκτήσει τη ζωή που ονειρευόταν ως φτωχή εβραιοπούλα στη Σοβιετική 'Ενωση. Ήταν πρόθυμη να εργαστεί σκληρά και ήθελε να ανταμειφθεί με πλούτη. Όταν η ζωή αυτή φαινόταν ότι απειλείται, έκανε τα πάντα για να τη διατηρήσει, έστω και αν αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να σκοτώσει, να κατακρεουργήσει τον σύζυγό της.

Η Rita, γεννημένη ως Rita Shapiro το 1948, είδε την καλή μόρφωση ως τη μόνη διέξοδο από το φτωχό περιβάλλον της στην κομμουνιστική Ουκρανία. Μελετούσε σκληρά στο σχολείο και τελικά έγινε χημικός μηχανικός. 'Ερωτεύτηκε έναν λαμπρό νέο επιστήμονα που γνώρισε εκεί, τον Yakov Gluzman. Αφού παντρεύτηκαν, η Rita έμεινε έγκυος το 1970 και το ζευγάρι προσπάθησε να μεταναστεύσει στο Ισραήλ. Όταν το αίτημά τους, όπως και άλλων νεαρών Εβραίων, απορρίφθηκε, μίλησαν εναντίον της κυβέρνησης και έγιναν γνωστοί ως «Refuseniks».

Το 1971, μετά τη γέννηση του γιου τους, επετράπη στη Rita Gluzman να εγκαταλείψει τη Σοβιετική Ένωση. Ωστόσο, πιστεύοντας ότι ο Yakov είχε μια πολλά υποσχόμενη καριέρα μπροστά του, η κυβέρνηση δεν του επέτρεψε να την ακολουθήσει. Η Rita ξεκίνησε σταυροφορία, με συμπαράσταση από πολλούς Εβραίους και πολιτικούς, συμπεριλαμβανομένου του μελλοντικού προέδρου των ΗΠΑ George Bush του πρεσβύτερου. Στη συνέχεια, η Ρίτα ξεκίνησε απεργία πείνας μπροστά στα Ηνωμένα Έθνη, η οποία διήρκεσε 18 ημέρες. Εξαιτίας της κακής δημοσιότητας και της αυξανόμενης πολιτικής πίεσης, οι Σοβιετικοί υποχώρησαν και έδωσαν τελικά βίζα στον Yakov Gluzman. Το ζευγάρι εγκαταστάθηκε στο Ισραήλ και το 1977 μετακόμισε στις ΗΠΑ, όπου ο Yakov βρήκε γρήγορα εργασία σε φημισμένο εργαστήριο ερευνών για τον καρκίνο, στο Long Island της Νέας Υόρκης.

Τα έσοδά τους βελτιώνονταν και η Rita άρχισε την καλή ζωή.  Όταν ο Yakov είχε πιάσει μια νέα προσοδοφόρα δουλειά στη Lederle Labs και είχε πολλά κέρδη στη χρηματιστηριακή αγορά, η Rita τα ξόδευε σε BMW, γούνες, κοσμήματα και καλλυντικές θεραπείες για τον εαυτό της και το σκυλάκι της. Η οικογένεια τελικά μετακόμισε σε πολυτελές προάστιο του Νιου Τζέρσεϋ, όπου το μέσο εισόδημα των νοικοκυριών ήταν γύρω στα 180.000 δολάρια ετησίως.

Στην έρευνα για τον καρκίνο ο Yakov Gluzman ήταν σπουδαίο όνομα, με μεγάλες οικονομικές απολαβές. Ωστόσο, δεν ένιωθε ποτέ άνετα με τον πλούσιο τρόπο ζωής της γυναίκας του. Με σκοπό να την προσγειώσει και να της παρέχει κάτι να ασχολείται, αγόρασε την μικρή εταιρεία ηλεκτρονικών ECI Technology για να τη διευθύνει εκείνη. Όταν ο ενήλικος γιος τους έφυγε από το σπίτι, ο γάμος των Gluzman άρχισε να διαλύεται. Ο Yakov βρήκε παρηγοριά στην συντροφιά μιας νεαρής Ισραηλινής μικροβιολόγου της Raisa Korenblit και σύντομα ερωτεύτηκαν. Το 1995 υπέβαλε αίτηση διαζυγίου. Η Ρίτα εξοργίστηκε. Πίστευε ότι χάρη σ' εκείνη ο Yakov είχε γίνει αυτός που ήταν στις ΗΠΑ και ήταν θράσος να πιστεύει ότι μπορούσε να την αφήσει. Ο Yakov αρνήθηκε να εγκαταλείψει την ECI Technology και δήλωσε ότι ήθελε να ζήσει στο Ισραήλ με την Raisa. Η Rita είχε προσλάβει τότε ντετέκτιβ για να παρακολουθεί τον άντρα της και την ερωμένη του και προσπάθησε να εκβιάσει τον Yakov και μέλη της οικογένειάς του. Μετά από ενάμιση χρόνο διαπραγματεύσεων, ο Yakov αγανακτισμένος, συμφώνησε να δώσει στην Ρίτα το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας τους, αξίας 1,5 εκατομμυρίων δολαρίων ως αντάλλαγμα για την ελευθερία του. Αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό για τη Rita.

Την Κυριακή του Πάσχα, το 1996, αστυνομικός που βρισκόταν σε περιπολία είδε έναν πανύψηλο, γενειοφόρο άνδρα να ρίχνει σακούλες σκουπιδιών στον ποταμό Passaic πίσω από την ECI Technology. Όταν σταμάτησε για να τον ελέγξει, ο άνθρωπος άρχισε να τρέμει. Είχε βαθύ τραύμα που αιμορραγούσε στο δεξί του χέρι. Μέσα στο αυτοκίνητο υπήρχαν κι άλλες σακούλες σκουπιδιών. Η πρώτη σακούλα περιείχε ένα τσεκούρι, ένα πριόνι κι ένα νυστέρι. Η δεύτερη, παπούτσια και ρούχα. Η τρίτη σακούλα περιείχε κάτι που έμοιαζε με έντερα. Τότε ο αστυνομικός κάλεσε ενισχύσεις. Η αστυνομία βρήκε περισσότερα ανθρώπινα μέλη να επιπλέουν στον ποταμό Passaic. Ο άντρας δεν ήξερε σχεδόν καθόλου αγγλικά, αλλά ταυτοποιήθηκε ως Vladimir Zelenin. Καταγόταν από το Κιργιζιστάν, που μέχρι το 1992 ήταν μέλος της Σοβιετικής Ένωσης, και βρισκόταν στην Αμερική λιγότερο από δύο χρόνια. Το αυτοκίνητο που οδηγούσε ανήκε στη Rita Gluzman. Ήταν ο ξάδελφός της και εργαζόταν για εκείνη στην ECI Technology. Όταν ρωτήθηκε για το μακάβριο περιεχόμενο στις σακούλες, απάντησε «είναι ο Yakov Gluzman».

Με τη βοήθεια διερμηνέα, ο Vladimir είπε στην αστυνομία πώς η Rita τον είχε φέρει στις ΗΠΑ με την οικογένειά του και τον προσέλαβε στην ECI Technology. Ήταν απόλυτα εξαρτημένος από εκείνη. Η Rita τον έπεισε να σκοτώσουν τον Yakov λέγοντάς του ότι αν έβγαινε το διαζύγιο, θα έκλεινε η εταιρία και θα έχανε τη δουλειά του. Τη νύχτα της 6ης Απριλίου 1996, ο Vladimir και η Rita μπήκαν κρυφά στο διαμέρισμα του Yakov στη Νέα Υόρκη και περίμεναν να γυρίσει από τη δουλειά. Ήταν οπλισμένοι με μπαλτά,  τσεκούρι και μαχαίρια. Ο Yakov έφτασε στο σπίτι στις 11:30 μ.μ. Ο Vladimir τον χτύπησε αμέσως μόλις πέρασε την πόρτα. Η Rita άρχισε τότε να χτυπάει επανειλημμένα με το τσεκούρι τον άνδρα που είχε αγωνιστεί κάποτε τόσο σκληρά να σώσει. Στη μανία της, το τσεκούρι της γλίστρησε και τραυμάτισε το χέρι του Vladimir. Τελικά η Rita κάρφωσε ένα μαχαίρι στην καρδιά του Yakov. Ο Vladimir τεμάχισε το πτώμα, ενώ η Rita καθάρισε τη σκηνή του εγκλήματος. Του είπε να τον κόψει σε μικρά κομμάτια, -που συνολικά ήταν 67- κόβοντας επίσης τη μύτη και τα χείλη, ώστε να μη μπορεί να ταυτοποιηθεί το πτώμα.

Η αστυνομία έλεγξε τις λεπτομέρειες της ιστορίας του. Παραδόξως, το διαμέρισμα του Yakov δεν είχε κανένα σημάδι αιματηρής σφαγής. Ωστόσο, οι γείτονες είχαν δει έναν άνδρα και μια γυναίκα να μεταφέρουν σακούλες σκουπιδιών στις 3 το πρωί. Η αστυνομία βρήκε επίσης υλικό από κάμερα ασφαλείας με τη Rita να αγοράζει επιδέσμους για την πληγή του Vladimir. Αλλά δε μπορούσαν να βρουν τη Rita Gluzman - ή το διαβατήριό της. Έξι μέρες αργότερα, μια καθαρίστρια στο εργαστήριο Cold Spring Harbor ανακάλυψε ότι η Ρίτα κρυβόταν εκεί. Ήταν το μέρος όπου οι Gluzman είχαν ζήσει όταν μετακόμισαν στις Ηνωμένες Πολιτείες 19 χρόνια νωρίτερα. Διέφυγε από ένα παράθυρο, αλλά οι φύλακες την έπιασαν και κάλεσαν την αστυνομία, αφού την αναγνώρισε ένας πρώην συνάδελφος του συζύγου της. Είχε αλλάξει το χρώμα των μαλλιών της. Έχει επίσης ένα τουριστικό φυλλάδιο με πληροφορίες για την Ελβετία, η οποία ως γνωστόν απορρίπτει τις αιτήσεις έκδοσης στις ΗΠΑ. Συνελήφθη για διάρρηξη.

Οι εισαγγελείς και η αστυνομία πίστευαν ότι η Rita Gluzman ενορχήστρωσε και συμμετείχε στη δολοφονία του συζύγου της, αλλά δεν διέθεταν στοιχεία που τη συνέδεαν με το έγκλημα. Είχαν μόνο τη μαρτυρία του ξαδέλφου της. Με βάση τελικά έναν νόμο του 1994 περί ενδιοικογενειακής βίας με μετάβαση σε άλλη πολιτεία, που θεωρείται ομοσπονδιακό αδίκημα, η Rita Gluzman κατηγορήθηκε για τη δολοφονία του άντρα της. Η δίκη ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1997 και διήρκεσε τρεις εβδομάδες. Η Rita Gluzman κρίθηκε ένοχη για όλες τις κατηγορίες και καταδικάστηκε σε ισόβια.

Τον Μάιο του 1997, ο Vladimir Zelenin καταδικάστηκε σε φυλάκιση 22 ετών. Η κατάθεσή του εναντίον της Rita Gluzman βοήθησε να μειωθεί η ποινή του. Αποφυλακίστηκε τον Ιανουάριο του 2015.