H αγαπημένη Ρένα της Φτελιάς επί της υποδοχής, μαζί με τον πάντα γελαστό πρέδρο του “Αναγκαστικού Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών Κοζάνης” Νίκο Πατσιούρα, στον όμορφο χώρο του Barabicu, στο Νέο Ψυχικό και ο “τιμώμενος” της συνάντησης πολύτιμος κρόκος της Κοζάνης (εξαιρετικής ποιότητας), υπόσχονταν μια ενδιαφέρουσα βραδιά. Οι κανάτες με το χρυσαφί νερό έδωσαν μια πρώτη γεύση: λίγα στίγματα του λουλουδιού έδιναν στο νερό εκείνο το φευγάτο, γήινο και ανθικό άρωμα, μαζί με αίσθηση δροσιάς. Υπέροχο! Τα υπόλοιπα, τα ανέλαβαν οι “ειδικοί”.
Μια χαρακτηριστική γεύση των φαρμακευτικών ιδιοτήτων του κρόκου μας έδωσαν ο ομότιμος καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου της Αθήνας, ειδικευμένος στη μελέτη των βοτάνων κ. Μόσχος Πολυσίου και ο καθηγητής φαρμακολογίας της Ιατρικής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών κ. Αντώνης Τσαρμπόπουλος, ειδικευμένος σε νευροεκφυλιστικές νόσους (σαν την άνοια και το Alzheimer). Η κουζίνα, από την πλευρά της, πλαισίωσε την εκδήλωση με γεύσεις… κρόκου. Πρωταγωνιστής, το περίφημο γιουβέτσι της Ρένας, φυσικά αρωματισμένο με κρόκο Κοζάνης, αλλά και οι ”τυΡένιες" (μπουκιές με φύλλο κανταΐφι) και πορτοκαλόπιτα με άρωμα κρόκου Κοζάνης.
Η σειρά 9 ροφημάτων σε διάφορες γεύσεις με βάση τον κρόκο Κοζάνης είναι απολαυστική και χάρη στις ιδιότητες του φυτού, προσφέρει τόνωση και ευεξία. Μάλιστα, ο συνδυασμός του κρόκου με άλλα βότανα, αρωματικά φυτά και μπαχαρικά, αυξάνει τις ευεργετικές ιδιότητες του ροφήματος. Παράδειγμα, το ρόφημα με φασκόμηλο, λουίζα, και κρόκο ή με μέλι, πορτοκάλι και κρόκο ή το πράσινο τσάι με πιπερόριζα, γλυκόριζα και κρόκο…
Δυο βασικές ουσίες είναι υπεύθυνες για τις θεραπευτική αξία του κρόκου: η κροκίνη, που δίνει την κροκετίνη, υπεύθυνη για το υπέροχο πορτοκαλοκόκκινο χρώμα των στιγμάτων και τις σπουδαίες αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Κατόπιν, η πικροκροκίνη, που δίνει τη σαφρανάλη, υπεύθυνη και για το ιδιαίτερο, μοναδικό άρωμα του κρόκου. Από τις σπουδαιότερες ιδιότητες που αποδίδονται στον κρόκο είναι η συμβολή του στην καλή κυκλοφορία του αίματος, με αποτέλεσμα τη θεραπεία πολλών ασθενειών. Οι τελευταίες έρευνες πιστώνουν στον κρόκο καταπολέμηση της κατάθλιψης, του άγχους, ενίσχυση της μνήμης, πρόληψη νευροεκφυλιστικών παθήσεων.
Στην αρχαιότητα ήταν γνωστές οι θεραπευτικές και άλλες ιδιότητες του φυτού, αλλά δεν είμαστε βέβαιοι για τη χρήση του στην κουζίνα. Σίγουρα, ο κρόκος είχε άλλες χρήσεις, θεραπευτικές, καλλυντικές, αρωματικές, χρωστικές. Ήταν γνωστή η χρήση του στη στρατιά του Μεγάλου Αλεξάνδρου είτε για τις θεραπευτικές, είτε για τις αφροδισιακές του ιδιότητες, που δεν αμφισβητούνται και σήμερα. Αντίθετα, στη βυζαντινή εποχή, ο κρόκος ήταν ένα υλικό με συχνή χρήση και στην κουζίνα. Το φυτό φαίνεται ότι "εξημερώθηκε" στον ελλαδικό χώρο ή στην ασιατική πλευρά της λεκάνης της Μεσογείου, πριν από χιλιάδες χρόνια. Θα συναντήσουμε αναφορές του, μεταξύ άλλων, στον Θεόφραστο (αναφέρει ότι από τα άνθη του έπαιρναν το "κρόκινο μύρο"), στον Όμηρο, στον Αισχύλο, στον Πίνδαρο και σε πολλούς γιατρούς της αρχαιότητας, σαν τον Ασκληπιό και τον Ιπποκράτη. Καταλυτική για τη χρήση του ήταν η αραβική εθνότητα. Οι Άραβες τον καλλιέργησαν συστηματικά και τον διέδωσαν, τον 10ο αιώνα μ.Χ. στην Ισπανία.
Χαρακτηριστικές είναι οι σκηνές από τις προϊστορικές τοιχογραφίες της Σαντορίνης (οι Κροκοσυλλέκτριες) και του ανακτόρου της Κνωσσού (ο Κροκοσυλλέκτης).
Η υψηλή αξία του κρόκου οφείλεται στη δύσκολη και επίπονη εργασία που απαιτείται, από την καλλιέργεια μέχρι τη συλλογή και την εξαγωγή των στιγμάτων: κάθε άνθος έχει τρία στίγματα. Απαιτούνται γύρω στα 50.000 στίγματα από άνθη για να δώσουν 100 γραμμάρια κρόκου! Όμως, αρκούν μερικές κλωστούλες κρόκου (ή σαφράν ή ζαφοράς) για να φέρουν τον ήλιο σ' ένα φαγητό και να δώσουν ένα διακριτικό, εντελώς ιδιαίτερο, σαγηνευτικό άρωμα, που σε ταξιδεύει σε χρόνους και τόπους.
Δοκιμάστε τον κρόκο Κοζάνης σε ρύζι, σούπες (ψαρόσουπα, κοτόσουπα), ακόμα και σε παγωτό. Κλασικά φαγητά με απαραίτητο στοιχείο τον κρόκο είναι το πιλάφι μιλανέζα και η παέγια.
Διαβάστε περισσότερα για τον κρόκο Κοζάνης εδώ αλλά και στο http://www.krocuskozanis.com.
