Του Μάνου Χατζηδάκη
Για μια μεγάλη κατηγορία επενδυτών το διάγραμμα περιέχει όλη τη διαθέσιμη πληροφορία που υπάρχει για μια αξία, ακόμα και αυτές που δεν είναι δημοσιοποιημένες. Το διάγραμμα είναι το καρδιογράφημα που μας δείχνει την "αγοραία" υγεία της υποκείμενης αξίας. Ένα ανοδικό διάγραμμα δείχνει μια ακμάζουσα κατάσταση, μια δίψα για αγορές που δεν μπορεί να την ικανοποιήσει η προσφορά. Μια αξία που σταθερά χάνει έδαφος δείχνει φόβο, δείχνει σκεπτικισμό από τους συμμετέχοντες για το μέλλον της. Ένας δείκτης που περιέχει 50 μετοχές ή ακόμα και 3.000 μετοχές περιέχει πολλή πληροφορία, παύει να είναι ένας απλός δείκτης και εκφράζει μεγαλύτερες μακροοικονομικές ή οικονομικές τάσεις. Υπάρχουν άλλες αξίες, όπως το πετρέλαιο ή η ισοτιμία ευρώ/δολαρίου, που οι έχοντες εμπειρία στον χώρο θεωρούν ότι καθορίζονται από μία και μόνο μεταβλητή: Τα πάντα! Σε αυτό το χαοτικό πλήθος παραγόντων το διάγραμμα συνοψίζει το σύνολο όλων αυτών των δεδομένων και, με βάση τους τεχνικούς δείκτες –περισσότερο ή λιγότερο δημοφιλείς– και τη μεθοδολογία του κάθε αναλυτή μπορεί να υπάρξει ισχυρή ετυμηγορία για το αν η τάση είναι ανοδική ή πτωτική και να υιοθετηθούν οι ανάλογες επενδυτικές τακτικές. Πολύ συχνά σε αξίες που δεν υπάρχει επαρκής πληροφόρηση το διάγραμμα είναι η μόνη πηγή ανάλυσης.
Από το 2011 φιλοξενούμε τις εκτιμήσεις ενός εκ των κορυφαίων τεχνικών αναλυτών στην Ελλάδα, του κ. Μάκη Βελλιανίτη. Ούτε το 2019 καταφέραμε να βρεθούμε και να τα πούμε από κοντά με τον κ. Βελλιανίτη, υποσχέθηκα ωστόσο ότι το 2020 θα θέσω ως στόχο να βρεθούμε και να μιλήσουμε επιτέλους εκ του σύνεγγυς! Αυτό, βέβαια, σημαίνει ότι με αυτό το άρθρο έχω την ευκαιρία να συνομιλώ μαζί του και να του "αποσπώ" τις εκτιμήσεις του, καθώς δεν υπάρχει έντυπο ή μέσον στο οποίο ο ίδιος να εκθέτει τις απόψεις του. Ο λόγος για τον οποίο συνεχίζω να παρακολουθώ την τεχνική του πρόγνωση είναι επειδή: α) είναι ξεκάθαρη ως προς τον στόχο της ακόμα και αν οι τιμές φαίνονται μακρινές, β) έχει συνέπεια, ακόμα και όταν πέφτει έξω δεν αφήνει κενά, οι αναθεωρήσεις βασίζονται σε σενάρια και γ) είναι τεκμηριωμένη ως προς το θεωρητικό της υπόβαθρο. Τον ευχαριστώ και μέσα από τη στήλη για την υποστήριξη και την πάντα καλή διάθεση όλα αυτά τα χρόνια.
Για όσους δεν γνωρίζουν την προσέγγιση των εκτιμήσεων, ο κ. Βελλιανίτης δεν ερμηνεύει τα διαγράμματα μόνο με την κλασική ερμηνεία των δεικτών τάσης και τους ταλαντωτές, αλλά την κυματική θεωρεία "Elliot". Το πού βρίσκεται, δηλαδή, η κάθε αξία σε σχέση με τα πέντε κύματα τα οποία ερμηνεύουν ένα πλήρη τασικό κύκλο. Ο κ. Βελλιανίτης είναι ναυπηγός διπλωματούχος του ΕΜΠ, ασχολείται με την τεχνική ανάλυση από το 1994 και είναι ο πρώτος που δημοσίευσε στον ελληνικό οικονομικό Τύπο την κυματική την κυματική ανάλυση Elliott, τα επίπεδα διόρθωσης Fibonacci και την ορθή χρήση των ταλαντωτών RSI και στοχαστικού. Να ποιες είναι οι εκτιμήσεις του για το 2020:
Μετά την ολοκλήρωση της πολυετούς πτωτικής πορείας στις 421 μονάδες του Φεβρουαρίου 2016 ο Γενικός Δείκτης ανέκαμψε με τη μορφή πέντε κυμάτων έως τις 896 μονάδες του Φεβρουαρίου 2018 και διόρθωσε, με τη μορφή τριών κυμάτων A-B-C, έως τις 597 μονάδες του Νοεμβρίου του 2018, δηλαδή στο 61,8% επίπεδο διόρθωσης Fibonacci της ανόδου που προηγήθηκε. Ακολούθησε νέα ανοδική πορεία πέντε κυμάτων έως τις 900 μονάδες του φετινού Ιουλίου και διόρθωση έως τις 791 μονάδες του Αυγούστου. Έκτοτε η πορεία του είναι γενικά ανοδική, φτάνοντας στα τέλη Νοεμβρίου στο εβδομαδιαίο κλείσιμο των 901 μονάδων, για πρώτη φορά έπειτα από πέντε ακριβώς χρόνια! Η καλύτερη έως σήμερα επίδοση της ανόδου από τις 421 μονάδες είναι οι 906 μονάδες της 19ης Δεκεμβρίου.
Οι 900 μονάδες, την υπέρβαση των οποίων ο Δείκτης αδυνατεί να σταθεροποιήσει, δεν είναι ένα τυχαίο επίπεδο. Αποτελούν το 50% επίπεδο διόρθωσης Fibonacci της πτώσης από τις 1.379 στις 421 μονάδες. Όπως αποδείχθηκε και πρόσφατα, εκεί οι πωλητές είναι ιδιαίτερα "ευαίσθητοι". Επειδή η άνοδος από τις 791 μονάδες έως τα σημερινά επίπεδα δεν είναι καθαρή πέντε κυμάτων, το σενάριο της μη ολοκληρωμένης διόρθωσης από τις 900 μονάδες του Ιουλίου παραμένει σε ισχύ, έχοντας σοβαρές πιθανότητες επαλήθευσης. Σε αυτή την περίπτωση η επιστροφή του Δείκτη λίγο κάτω από τις 800 μονάδες θα είναι η πιθανότερη κατάληξη. Αντίθετα, αν οι 900 μονάδες διασπαστούν πειστικά –το χαμηλό μιας εβδομάδας να τις υπερβαίνει–, τότε η πορεία του Δείκτη προς επίπεδα πάνω από τις 1.000 μονάδες θα είναι χωρίς εμπόδιο. Επόμενες αντιστάσεις τα αντίστοιχα επίπεδα Fibonacci: 1.013 μονάδες (61,8%) και 1.174 μονάδες (78,6%).
Το διορθωτικό κύμα (4) της μεγάλης ανόδου, που έχει αρχίσει από τις 2.189 μονάδες του Μαρτίου του 2003, ολοκληρώθηκε στις 10.279 μονάδες του περσινού Δεκεμβρίου. Το 2019 ήταν μια ανοδική χρονιά για το Γερμανικό Χρηματιστήριο, με 9 ανοδικούς και μόνο 3 πτωτικούς μήνες, και επαναφορά κοντά στα ιστορικά υψηλά των 13.597 μονάδων του πέρατος του κύματος (3). Από το εξελισσόμενο κύμα (5) έχουν περατωθεί τα κύματα (i)-12.656 και (ii)-11.266 μονάδες. Το κύμα (iii) είναι σε εξέλιξη με μίνιμουμ πρώτο στόχο τις 13.700 μονάδες. Ασφαλιστική δικλίδα για αυτό το αισιόδοξο και επικρατέστερο σενάριο είναι το κλείσιμο ενός μήνα πάνω από τις 13.500 μονάδες. Ας σημειωθεί ότι σε επίπεδο μηνιαίου κλεισίματος ο DAX έχει ήδη σημειώσει ιστορικό υψηλό τον Νοέμβριο (13.236 μονάδες) και κατά πάσα πιθανότητα ένα νέο κατά τον τρέχοντα μήνα.
Το μεγάλο και πολυετές ανοδικό κύμα V, με αρχή τις 6.470 μονάδες του Μαρτίου του 2009, βρίσκεται σε εξέλιξη. Το κύμα 4 του κύματος (5) ολοκληρώθηκε στις 21.713 μονάδες του περασμένου Δεκεμβρίου. Έντονα ανοδικό το 2019, με δέκα ανοδικούς και δύο πτωτικούς μήνες, διάσπαση των 27.000 μονάδων τον Ιούλιο και συνεχή νέα ιστορικά υψηλά τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο, με ανοδική διάσπαση και των 28.000 μονάδων. Από το κύμα 5 του (5) έχουν ολοκληρωθεί τα πρώτα δύο κύματα, i-26.696 και ii-24.681 μονάδες. Το κύμα iii βρίσκεται σε εξέλιξη, με μίνιμουμ πρώτο στόχο τις 29.700 μονάδες.
Ο δείκτης διαπραγματεύεται σε περιοχές όπου δεν έχει ξαναβρεθεί, με άνοδο 340% της τιμής του κατά τα τελευταία 10 χρόνια, και η συμπεριφορά των επενδυτών, μικρών και μεγάλων, είναι απρόβλεπτη. Σημειώνουμε ότι τα τελευταία δέκα χρόνια δεν έχουμε δει μια σοβαρή διόρθωση, χωρίς αυτό απαραίτητα να σημαίνει ότι θα τη δούμε σύντομα.
Πτωτικά κινήθηκε το ευρώ/δολάριο το 2019 (εννέα πτωτικοί και τρεις ανοδικοί μήνες), αλλά όχι τόσο όσο αναμενόταν. Μετά την ολοκλήρωση του ανοδικού διορθωτικού κύματος (b) στο 1.2554 δολάριο του Φεβρουαρίου 2018, έχουμε την ανάπτυξη του κύματος (c). Πράγματι, το (c) πήρε τη μορφή πέντε κυμάτων με περατωμένα τα κύματα 1 ως και 4 και το κύμα 5 να έχει πάρει τριγωνική μορφή αλλά και μια ασυνήθιστα μεγάλη διάρκεια, που βάζει την τεχνική ανάλυση σε δεύτερες σκέψεις. Ένα αρκετά ασφαλές κριτήριο είναι η συμπεριφορά στο τελευταίο επίπεδο διόρθωσης Fibonacci, το 1,0813 δολάριο. Αν αυτό διασπαστεί καθοδικά, τότε είναι σχεδόν αναπόφευκτη η καθοδική διάσπαση και του προηγούμενου χαμηλού, το 1,0339 δολάριο.
Το εναλλακτικό σενάριο είναι να έχει ολοκληρωθεί η διόρθωση του ευρώ από τα ιστορικά υψηλά του 1,6038 δολαρίου στο 1,0339 δολάριο του Ιανουαρίου 2017. Σε αυτή την περίπτωση, το 1,2554 δολάριο αποτελεί το πρώτο κύμα μιας ευρύτερης ανοδικής κίνησης και ό,τι ακολούθησε η διόρθωσή του. Και σε αυτό το σενάριο, πάντως, το 1,0813 δολάριο, όποτε και αν το πλησιάσει, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη μετέπειτα πορεία του ευρώ.
Το πετρέλαιο Brent την τελευταία εβδομάδα του 2018 ολοκλήρωσε το διορθωτικό κύμα (2) ή τουλάχιστον το πρώτο κύμα του a στο 50,05 δολάριο, ελάχιστα πιο πάνω από το 61,8% επίπεδο διόρθωσης Fibonacci του κύματος (1), που ήταν στα 49,86 δολάρια. Ακολούθησε το διορθωτικό κύμα b, ή το κύμα (i) του (3) στα 75,58 δολάρια του Απριλίου, βρίσκοντας ισχυρή αντίσταση στο 61,8% επίπεδο διόρθωσης της προηγηθείσας πτώσης, τα 72,71 δολάρια, το οποίο ουδέποτε διέσπασε σε εβδομαδιαίο κλείσιμο. Τον Αύγουστο ολοκληρώθηκαν πέντε κύματα μέχρι τα 55,86 δολάρια, που είναι είτε το πέρας του (ii) είτε το πέρας του i του πτωτικού κύματος c. Το 78,6% επίπεδο διόρθωσης της ανόδου από τα 50,05 στα 75,58 δολάρια είναι τα 55,10 δολάρια, που αποτελούν το κριτήριο για να κρίνουμε ποιο από τα δύο σενάρια θα επικρατήσει.
Αν έχουμε καθοδική διάσπαση των 55,10 δολαρίων, τότε αργά ή γρήγορα θα διασπαστούν και τα 50 δολάρια, βάζοντας και "επίσημα" σε ισχύ το σενάριο που θεωρεί ότι βρισκόμαστε ακόμη στο κύμα c της διόρθωσης από τα 86,71 δολάρια. Αντίθετα, ένα κλείσιμο πάνω από τα 72,71 δολάρια θα οδηγήσει στην επόμενη σοβαρή αντίσταση, που είναι τα 78,86 δολάρια.
Η ανοδική αντίδραση μετά το χαμηλό των 1.046 δολαρίων του Δεκεμβρίου 2015 συνεχίστηκε και το 2019. Η ανοδική διάσπαση των 1.375 δολαρίων έβαλε τέλος στο άμεσα πτωτικό σενάριο, όπως είχαμε εξηγήσει στην περσινή ανάλυσή μας, και οδήγησε τον χρυσό τον Σεπτέμβριο στο υψηλό εξαετίας των 1.557 δολαρίων, λίγο κάτω από τα 1.586,75 δολάρια, δηλαδή του 61,8% επίπεδο διόρθωσης Fibonacci της πτώσης από τα 1.921 στα 1.046 δολάρια.
Η ανοδική αντίδραση έχει τη μορφή (a)-1.375, (b)-1.306 δολάρια και (c) σε εξέλιξη. Το (b) είχε τριγωνική μορφή a-b-c-d-e. Αν το κύμα (c) δεν έχει περατωθεί στα 1.557 δολάρια, τότε η αναμέτρηση με τα 1.588,75 δολάρια είναι αναπόφευκτη. Αν οι αγοραστές νικήσουν, τότε ακολουθεί το τελευταίο επίπεδο διόρθωσης, τα 1.733,75 δολάρια. Αντίθετα, αν η αμφιλεγόμενη πορεία του χρυσού μετά τα 1.557 δολάρια οδηγήσει κάτω από τα 1.380 δολάρια, τότε η ανοδική αντίδραση B θεωρείται περατωμένη και η πορεία προς επίπεδα κάτω από τα 1.000 δολάρια θα είναι αργά ή γρήγορα γεγονός.
* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Κεφάλαιο
