Βενεζουέλα - Ελλάδα: Βίοι Παράλληλοι

Του Κωνσταντίνου Κοψιδά 

Αν δει κανείς την ιστορία της Βενεζουέλας τις τελευταίες δεκαετίες θα εντυπωσιαστεί από τις ομοιότητες με την ελληνική ιστορία στο ίδιο διάστημα.

Τη δεκαετία του '60 και αρχές του '70 η Βενεζουέλα ήταν το πλουσιότερο κράτος της Λατινικής Αμερικής. Ενα κράτος όπου ο ιδιωτικός τομέας θριάμβευε και έφερνε μεγάλο πλούτο στη χώρα, με τη δημιουργία μιας ευρείας  πλούσιας αστικής τάξης και με ένα ποσοστό φτώχειας από τα χαμηλότερα παγκοσμίως. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Βενεζουέλα δεχόταν οικονομικούς μετανάστες όχι μόνο από τη Λατινική Αμερική αλλά  ακόμα και από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Βενεζουέλα πέρα από μία ανθούσα ιδιωτική οικονομία είχε και τεράστιο ορυκτό πλούτο. Είχε (και έχει) τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο, μεγαλύτερα και από της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας.

Αυτό που συνέβη όμως στα μέσα της δεκαετίας του '70 αποτέλεσε κομβικό σημείο για την περαιτέρω τύχη αυτής της χώρας.

Η πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του ΄70 οδήγησε σε ασύλληπτη αύξηση της τιμής του πετρελαίου με αποτέλεσμα η Βενεζουέλα να βρεθεί με έναν πακτωλό χρημάτων από τις εξαγωγές του μαύρου χρυσού.  

Από  εκείνη τη στιγμή η χώρα είχε δύο επιλογές ή να επενδύσει αυτό το τεράστιο πλούτο σε υποδομές και στήριξη της εγχώριας οικονομίας, ή να τον μοιράσει ανεξέλεγκτα στο λαό.

Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή η χώρα είχε την ατυχία να έχει τον Πέρεζ πρόεδρο. Εναν λαϊκιστή σοσιαλιστή, ο οποίος κρατικοποίησε τις πετρελαϊκές εταιρείες της Βενεζουέλας και δημιούργησε ένα εντελώς κρατικοδίαιτο οικονομικό σύστημα στο οποίο οι μόνες εταιρείες που επιβίωσαν ήταν αυτές που συναλλάσσονταν με το κράτος -φυσικά για πολιτικούς σκοπούς- ενώ οι παραγωγικές  υγιείς επιχειρήσεις εξαφανίστηκαν σιγά σιγά και η χώρα βασίστηκε πλέον σε εισαγωγές για τα είδη πρώτης ανάγκης.

Οι μέρες των παχέων αγελάδων όμως δεν κράτησαν πολύ. Όταν η τιμή του πετρελαίου πάλι έπεσε, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις οι οποίες στήριζαν όλο αυτόν τον πλούτο που είχε Βενεζουέλα στις αρχές της δεκαετίας του '70 δεν υπήρχαν πια και το σύστημα άρχισε να καταρρέει, με αποτέλεσμα την αύξηση της φτώχειας και τη μεγάλη έλλειψη της χώρας σε  είδη πρώτης ανάγκης. Αυτό οδήγησε σε εξεγέρσεις και κοινωνικό αναβρασμό, αλλά το χειρότερο, οδήγησε στην εκλογή του Τσάβες και του μπολιβαριανού καθεστώτος στην εξουσία, ο όποιος αντί να διορθώσει τα κακώς κείμενα που οδήγησαν τη Βενεζουέλα στην παρακμή τα εφάρμοσε σε ακόμα μεγαλύτερη ένταση με την κρατικοποίηση όλων των ιδιωτικών επιχειρήσεων και την εγκαθίδρυση Κομμουνιστικού καθεστώτος.  Στην αρχή της εξουσίας του ο Τσάβες είχε την τύχη να συμπέσει με νέα αύξηση στις τιμές του πετρελαίου, η οποία έδωσε στο καθεστώς του μία ανάσα πνοής, μοιράζοντας λεφτά από τις εξαγωγές. Όταν όμως το πετρέλαιο πάλι έπεσε πλεον δεν υπήρχαν ούτε κρατικοδίαιτες ιδιωτικές επιχειρήσεις με αποτέλεσμα την πλήρη φτωχοποίηση της Βενεζουέλας με την αδυναμία εισαγωγής προϊόντων όπως τροφών ακόμα και χαρτιού υγείας. Τη συνέχεια την ξέρουμε όλοι.

Η Ελλάδα τη δεκαετία του '70 ήταν ένα κράτος με βιομηχανία και ιδιωτικές επιχειρήσεις που ανθούσαν, και μία οικονομία που την οδήγησε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όταν μπήκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντίστοιχα ένας πακτωλός χρημάτων εισέρευσε στη χώρα από τα πακέτα Ντελόρ.

Δυστυχώς όμως η Ελλάδα έτυχε να έχει τον δικό της Πέρεζ εκείνη την περίοδο ονόματι Ανδρέα Παπανδρέου, με αποτέλεσμα όλος αυτός ο πακτωλός χρημάτων αντί να κατευθυνθεί για την ανάπτυξη υγιών επιχειρήσεων και στη δημιουργία υποδομών, χρησιμοποιήθηκε για κρατικοποιήσεις και μοιράστηκε ανεξέλεγκτα στους πολιτικά ημετέρους. Η διαφθορά γιγαντώθηκε, οι υγιείς ιδιωτικές επιχειρήσεις καταστράφηκαν και κρατικοδίαιτες επιχειρήσεις που συναλλάσσονταν με το κράτος ήταν οι μόνες που επιβίωσαν. Η πολιτική αυτή της διαπλοκής  συντηρήθηκε αργότερα με τα ΕΣΠΑ και με τον πολύ φθηνό δανεισμό μετά την είσοδο της χωρας στο ευρώ. Οι κυβερνήσεις που ακολούθησαν, άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο, συνέχισαν αυτό το κρατικοδίαιτο μοντέλο όσο μπορούσαν, μέχρι που ήρθε η ώρα της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης. Οι κάνουλες του φθηνού δανεισμού σταμάτησαν και η Ελλάδα μπήκε στα μνημόνια με τα γνωστά επακόλουθα της κοινωνικής κρίσης, η οποία τελικά έφερε στην εξουσία τον Τσάβες της Ελλάδας ονόματι Τσίπρα. Και εκεινος εφάρμοσε και εφαρμόζει την πολιτική που μας οδήγησαν εδώ σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό!

Η Βενεζουέλα κατέληξε στη Δικτατορία  Μαδούρο... ελπίζουμε τουλάχιστον στο τελευταίο σκαλοπάτι αυτής της ιστορίας η Ελλάδα να μην έχει την ίδια μοίρα.

* Ο κ. Κωνσταντίνος Κοψιδάς είναι Χειρουργός  Οφθαλμίατρος - Διευθυντής στο τμήμα Οφθαλμοπλαστικής σε Νοσοκομείο του Μάντσεστερ του Ηνωμένου Βασιλείου - Διδάκτωρ Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Μουενστερ της Γερμανίας