Ο Λεπέν, η Ειρήνη και ο Μουσούρ…

Του Κώστα Στούπα 

Η πτώση του "Τείχους του Αίσχους" 30 χρόνια μετά αποκτά και επιπλέον  διαφορετική διάσταση. Οι σοβιετικοί έχτισαν το τείχος προκειμένου να ανακόψουν τις μαζικές αποδράσεις στη Δυτική Ευρώπη.

Η Ευρώπη σήμερα μάλλον επιβάλλεται να χτίσει "τείχη" για να μην βουλιάξει προφανώς  από την επιτυχίας της.

Σήμερα η Δυτική Ευρώπη δέχεται μαζικές εισροές μεταναστών από ένα τόξο πληθυσμών από την Κεντρική και Βόρεια Αφρική μέχρι την Κεντρική Ασία.

Η επιλογή της Ευρώπης ως σημείου αναζήτησης μιας καλύτερης ζωής  από τη μια πλευρά αποκαλύπτει την υπεροχή του οικονομικού και πολιτικού μοντέλου της Δύσης, αλλά από την άλλη απειλεί να διαλύσει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες.

Έχουμε αναφερθεί ξανά στη μελέτη του πανεπιστημίου Στάνφορντ η οποία  προειδοποιεί πως επίκειται πληθυσμιακή έκρηξη στην υποσαχάρια Αφρική, τη Μέση Ανατολή, τη Νότια Ασία και την Κεντρική Αμερική τα επόμενα χρόνια.

"Ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας μόνο της υποσαχάριας Αφρικής αναμένεται να αυξηθεί κατά σχεδόν ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους μεταξύ του 2020 και του 2060. Με την πάροδο του χρόνου, είναι πιθανό να δούμε "περιφερειακές δημογραφικές εκρήξεις νέων".

Τις επόμενες δεκαετίες, ο υπερπληθυσμός σε αυτές τις περιοχές θα επιδεινώσει την ερήμωση, την έλλειψη νερού και την αστικοποίηση.

Οι οικολογικές πιέσεις αναμένεται να προκαλέσουν βίαιες πολιτικές συγκρούσεις, αναγκάζοντας περισσότερους ανθρώπους να μετακινηθούν αναζητώντας μια καλύτερη ζωή…"

Βλέπε: Οι "φιλάνθρωποι" και το τσουνάμι...

Τις επόμενες δεκαετίες υπολογίζεται πως μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια  ανθρώπων από τις παραπάνω περιοχές μπορεί να αναζητήσει μια καλύτερη τύχη στην Ευρώπη.

Μια από τις εισόδους της Ευρώπης είναι η Ελλάδα των 10 εκατ... γερόντων.

Κάτι τέτοιο μπορεί να ισοπεδώσει την Ελλάδα και να  "πνίξει" τη Δύση. Πόσο μάλλον που εν αντιθέσει με τους Ανατολικοευρωπαίους φυγάδες της σοβιετίας έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους άλλων πολιτισμών πολλοί από τους οποίους θέλουν να μεταφέρουν τις συνήθειές τους, αρκετές από τις οποίες είναι στο αντίποδα των δυτικών αξιών.

Μοιραία είναι θέμα χρόνου η Ευρώπη να χρειαστεί να χτίσει νέα τείχη, αυτή τη φορά όχι όπως η Σοβιετία για να κρατήσει τους υπηκόους της μέσα, αλλά για να κρατήσει τους εισβολείς έξω...

Οι μαγικές λέξεις που ακούγονται για το πρόβλημα αυτό είναι ανάσχεση και αφομοίωση.

Αν με 50.000 μετανάστες στην Ελλάδα έχουμε φτάσει στα πρόθυρα νευρικού κλονισμού με την κοινωνία διχασμένη στο πώς πρέπει να τους αντιμετωπίσουμε, τι θα συμβεί αν ο αριθμός τους φτάσει τις 500.000;

Μπορεί μια κοινωνία σαν την ελληνική να φιλοξενήσει και να αφομοιώσει 500 χιλ. ή 1 εκατ.  μουσουλμάνους;

Μπορεί η Ευρώπη των 400 εκατ. να αφομοιώσει 100 ή 200 εκατ. μετανάστες;

Κάποιες εκδοχές της αριστεράς (αλλά και κάποιων φιλελευθέρων)  υποστηρίζουν  πως δεν πρέπει να υπάρχουν σύνορα, πόσο μάλλον για αυτούς που θεωρεί θύματα του ιμπεριαλισμού με βάση τις αταβιστικές από τον περασμένο αιώνα  αυταπάτες της.

Η αριστερά μετά την αποτυχία της σε σχέση με τον ρόλο που πίστευε πως θα έπαιζε το προλεταριάτο των ανειδίκευτων εργατών που δεν είχαν τίποτα να χάσουν, ψάχνει υποκατάστατα που θα αποδείξουν πως δεν είναι πολιτικά νεκρή.

Το κέντρο και η δεξιά από την άλλη πλευρά δεν έχουν κάποια συνεκτική και συγκροτημένη στρατηγική αντιμετώπισης της εισβολής.

Όταν αντιληφθούν το μέγεθος του προβλήματος μάλλον θα είναι αργά γιατί θάχουν υπερκεραστεί από αντιλήψεις σαν αυτές  που είχε εκφράσει κάποτε ο πατήρ Λεπέν περί ελέγχου των πληθυσμών με βιολογικά όπλα εκεί που παρατηρείται  υπερβολική αύξηση.

Εκτός από απάνθρωπη και εγκληματική αυτή η εκδοχή είναι λάθος.  Η εξαφάνιση άλλων ως δικαίωμα αυτοπροστασίας αν εφαρμοστεί μια φορά, ηθικά θα νομιμοποιηθεί για να εφαρμοστεί πολλές φορές στο μέλλον όπου όποιος μπορεί, θα εξανδραποδίζει όποιον πληθυσμό θεωρεί εμπόδιο.

Η ρεαλιστική λύση...

Μια κάποια συμβιβαστική λύση θα μοιάζει με αυτές που διάλεξαν  η Ρωμαϊκή ή η βυζαντινή  Αυτοκρατορία κατά το παρελθόν  όταν δέχθηκαν  παρόμοιες απειλές και το κόστος απώθησης των βαρβάρων με τις λόγχες των λεγεώνων αποδείχτηκε ανέφικτο και δαπανηρό.

Οι Ρωμαίοι προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις πιέσεις από τα βαρβαρικά φύλα τους διαιρούσαν και συνεργάζονταν με κάποιους για να κρατήσουν σε απόσταση τους άλλους.

Πρότειναν π.χ. σε κάποιες φυλές να γίνουν tributarii  στους οποίους  παραχωρούσαν προστασία εφόσον έμεναν στις περιοχές τους αλλά ταυτόχρονα τους παρείχαν και  προνόμια πρόσβασης στις αγορές τους.

Σε μερικές φυλές πρότειναν να γίνουν  leati που σημαίνει πως τους έδιναν γη μέσα στα όρια της αυτοκρατορίας με αντάλλαγμα να στέλνουν τους άντρες στον στρατό.

Κάποιες άλλες φυλές γίνονταν Foederati και αποκτούσαν το δικαίωμα να εγκατασταθούν μέσα στην αυτοκρατορία, να έχουν τους δικούς τους ηγέτες και να λαμβάνουν ακόμη και επιχορηγήσεις αρκεί να διαθέτουν στρατιωτικά σώματα τα οποία διαθέτουν στην αυτοκρατορία.

Οι ακρίτες

Ανάλογο ρόλο έπαιξαν αργότερα κατά τη διάρκεια της βυζαντινής αυτοκρατορίας οι Ακρίτες*, οι οποίοι ετύγχαναν προνομίων, όπως φοροαπαλλαγές, παραχώρηση γης κλπ με στόχο να φυλάσσουν τα σύνορα.  

Πιο γνωστός εξ αυτών ο Διγενής Ακρίτας ο οποίος απέκτησε το προσωνύμιο Διγενής εξαιτίας της εθνικής καταγωγής του: η μητέρα του, Ειρήνη ήταν κόρη βυζαντινού στρατηγού και ο πατέρας του Μουσούρ Άραβας εμίρης από τη Συρία.

Συχνά η ιστορία κρύβει τις μελλοντικές απαντήσεις…

*Σύμφωνα με την Wikipedia: Ακρίτες αποκαλούνταν από τους Βυζαντινούς οι φύλακες των συνόρων, που την εποχή εκείνη τα ονόμαζαν "άκρες". Οι ακρίτες αντικατέστησαν τους milites limitaneos (στρατός που φύλαγε τα σύνορα) των αυτοκρατορικών χρόνων της Ρώμης, τους οποίους οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες είχαν εγκαταστήσει μονίμως για να προφυλάξουν τη χώρα από αιφνιδιασμούς και επιδρομές των βαρβάρων.

Στους ακρίτες δωρίζονταν κτήματα για να τα καλλιεργούν και απαλλάσσονταν από τους φόρους, με μόνη υποχρέωση να φυλάσσουν τα σύνορα από τις επιδρομές των Αράβων και των απελατών (μεσαιωνικοί κλέφτες). Ήταν δηλαδή ένα είδος μόνιμων μισθοφόρων φρουρών και στρατιωτών.

Τον αριθμό τους ελάττωσε ο Μέγας Κωνσταντίνος όταν εγκατέστησε πολλούς από αυτούς στις πόλεις. Την εποχή του αυτοκράτορα Ιουστινιανού το σώμα των ακριτών σχεδόν διαλύθηκε, αλλά όταν ξεκίνησαν οι επιδρομές των Αράβων την εποχή του αυτοκράτορα Ηρακλείου, το σώμα των ακριτών αναπτύχθηκε πάλι και διατηρήθηκε μέχρι τους χρόνους των εικονομάχων.

Αργότερα, ο Μιχαήλ Παλαιολόγος διέλυσε ουσιαστικά τους ακρίτες όταν κατάργησε το αφορολόγητο και τους επέβαλε φόρους. Το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό, αφού πολλοί από τους ακρίτες αγανάκτησαν και πήγαν με τους Σελτζούκους Τούρκους, που την εποχή εκείνη είχαν ήδη αναπτυχθεί στις μικρασιατικές χώρες. Οι υπόλοιποι ακρίτες αφού δεν είχαν προσωπικό ενδιαφέρον για την τήρηση της ασφάλειας των συνόρων, τα παραμέλησαν με αποτέλεσμα αυτά να αφεθούν ανοιχτά στους Τούρκους και τον επεκτατισμό τους.

Την εποχή της δόξας τους (7ος – 10ος αιώνας) οι ακρίτες αγωνίζονταν ακατάπαυστα εναντίον των Σαρακηνών και των απελατών. Η ζωή τους ήταν κατ’ εξοχήν πολεμική και επικίνδυνη, ιδιαίτερα στις παραμεθόριες μικρασιατικές περιοχές του Πόντου και της Καππαδοκίας. Αυτό συνετέλεσε στην ανάπτυξη πνεύματος ηρωικού (ανάλογο με αυτό της μεσαιωνικής Δύσης), στο οποίο και οφείλεται η γένεση και ανάπτυξη ποίησης κατ’ εξοχήν ηρωικής, της λεγόμενης "ακριτικής". Λείψανα τέτοια έχουμε μέχρι και σήμερα στα παραδοσιακά δημοτικά τραγούδια μας και ιδιαίτερα στο σωζόμενο σε χειρόγραφα μεσαιωνικό "έπος του Βασίλειου Διγενή Ακρίτα". Δεν πρέπει όμως να ξεχάσουμε και τους υπόλοιπους εξυμνούμενους ήρωες ακρίτες όπως, ο Ανδρόνικος, ο Αρμούρης, ο Βάρδας Φωκάς, ο Νικηφόρος, ο Πετροτράχηλος, ο Πορφύρης και άλλοι.

kostas.stoupas@capital.gr