Του Σταύρου Κουμεντάκη
Βρισκόμαστε μπροστά στο νέο νόμο για την ιδιωτική εκπαίδευση (:ν. 4713/20, ΦΕΚ 147/Α/29.7.20). Πολέμιοι και υποστηρικτές του σε ένα, σίγουρα, θα συμφωνήσουν: πρόκειται, πράγματι, για σημαντικό νομοθέτημα. Ένα νομοθέτημα που ήρθε για να ανατρέψει δεδομένα και κεκτημένα. Να ταράξει, κατ’ άλλους, ύδατα λιμνάζοντα. Να εκσυγχρονίσει, στην πραγματικότητα, ένα απολύτως αναχρονιστικό ρυθμιστικό πλαίσιο.
Η αξία και σημασία του
Ο συγκεκριμένος νόμος αφορά, κατ’ ελάχιστον, εκπαιδευτικούς, μαθητές, γονείς, εργαζόμενους και ιδιοκτήτες ιδιωτικών σχολείων. Επιλέγει δραστικές επεμβάσεις στον προϋφιστάμενο και παρωχημένο νόμο. Έναν νόμο που μέτρησε μισό, σχεδόν, αιώνα ζωής. Οι αντιδράσεις, από το στάδιο ακόμα της διαβούλευσης, υπήρξαν έντονες. Η πολεμική που δέχθηκε εντονότατη. Ακόμα και από κάποιους που φαίνεται πως δεν μπήκαν, καν, στον κόπο να τον διαβάσουν. Οι ρυθμίσεις του σηματοδοτούν, κατά τους πολέμιους, "επιστροφή στον Μεσαίωνα". Πόσο κοντά όμως είναι στην πραγματικότητα ένας τέτοιος ισχυρισμός;
Περί του (πάντοτε ελκυστικού) Δημοσίου αλλά και περί των προθέσεων του νομοθέτη ο λόγος...
Οι εξ ημών πρεσβύτεροι γαλουχηθήκαμε (τουλάχιστον κατά την πλειονότητά μας) με την ιδέα μιας "θέσης στο δημόσιο". Ένα δημόσιο που παρείχε στους "τυχερούς" τη σιγουριά του "Μισθού". Και, προεχόντως, τη μονιμότητα/ισοβιότητα. Δε έμοιαζε, λοιπόν, "λογικό παράδοξο" το εξαιρετικά υψηλό ενδιαφέρον για την "κατάληψή" της.
Επιβεβαίωση της ελκυστικότητας του Δημοσίου: το "πελατειακό κράτος", οι λόγοι της δημιουργίας του και οι (δραματικές) συνέπειες της ύπαρξής του.
Εντύπωση προξενεί, για τους λιγότερο μυημένους, η διατήρηση προνομίων του Δημοσίου σε συγκεκριμένο κλάδο της οικονομίας. Σ’ εκείνον της ιδιωτικής εκπαίδευσης.
Με βάση την αιτιολογική έκθεση του νόμου, αγνές προκύπτουν οι προθέσεις του νομοθέτη.
Ας επιχειρήσουμε να τις διερευνήσουμε. Με την ανάλυση των (περισσότερο κρίσιμων) διατάξεών του. Με την ανατροπή δέκα βασικών (και απολύτως ανεδαφικών) κατηγοριών που έχουν αποδοθεί από τους πολέμιούς του.
Κατηγορία 1η: Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού έργου γίνεται με "άγραφους" κανόνες. Στην πραγματικότητα, κατά τη βούληση του "αφεντικού".
Απολύτως ανακριβές: Η αξιολόγηση των δομών, των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού έργου διενεργείται, με τρόπο αντικειμενικό, με βάση τα κριτήρια του Δημοσίου. Για όποια πρόσθετα κριτήρια προϋποτίθενται προβλέψεις στον Εσωτερικό Κανονισμό του Λειτουργίας που εγκρίνεται από τον οικείο Διευθυντή Εκπαίδευσης (άρθρο 2).
Κατηγορία 2η: Κάθε ιδιωτικό σχολείο θα ακολουθεί το δικό του πρόγραμμα και θα παρέχει όποιες υπηρεσίες και δραστηριότητες επιλέγει.
Απολύτως ανακριβές: Η λειτουργία των ιδιωτικών σχολείων τοποθετείται εντός διευρυμένων, σαφών όμως και απολύτως δεσμευτικών, ορίων (άρθρο 3). Αφορούν: (α) το ωρολόγιο και αναλυτικό πρόγραμμα (β) τις πρόσθετες εκπαιδευτικές υπηρεσίες, (γ) τις απογευματινές και εκτός διδακτικών ημερών δραστηριότητες (για τις οποίες οι εκπαιδευτικοί επιπρόσθετα αμείβονται), (δ) τη συστέγαση ιδιωτικών σχολείων με κέντρα ξένων γλωσσών, φροντιστήρια και άλλους φορείς εκπαίδευσης.
Κατηγορία 3η: Ο ρόλος του Διευθυντή Εκπαίδευσης καθίσταται διακοσμητικός.
Απολύτως ανακριβές: Ο ρόλος του Διευθυντή Εκπαίδευσης κάθε άλλο παρά διακοσμητικός αποδεικνύεται (άρθρο 4). Μεταξύ των ουσιαστικών και σημαντικών αρμοδιοτήτων του: Η έγκριση του Κανονισμού Λειτουργίας των Ιδιωτικών Σχολείων που εποπτεύει. Επίσης: ο ορισμός και η αντικατάσταση των Διευθυντών και Υποδιευθυντών τους.
Κατηγορία 4η: Επιτυγχάνεται, εν τέλει, η ποδηγεσία των εκπαιδευτικών μέσα από την αναγνώριση του δικαιώματος του ιδιοκτήτη να συμμετέχει στις συνεδριάσεις του Συλλόγου Διδασκόντων.
Απολύτως ανακριβές: Ο ιδιοκτήτης του ιδιωτικού σχολείου είχε και με τα προϊσχύοντα το δικαίωμα να συμμετέχει (εφόσον ήταν εκπαιδευτικός), στις συνεδριάσεις του Συλλόγου Διδασκόντων. Η άσκηση του συγκεκριμένου δικαιώματος απλά διευρύνθηκε. Δικαιούνται πλέον να το ασκήσουν οι ιδιοκτήτες του νομικού προσώπου στο οποίο (ενδεχομένως) ανήκει το ιδιωτικό σχολείο. Υπό την ίδια, αυτονόητη, προϋπόθεση: να είναι εκπαιδευτικοί (άρθρο 5).
Κατηγορία 5η: Η υποβοήθηση του ανταγωνισμού μεταξύ των ιδιωτικών σχολείων δεν είναι, προφανώς, αναγκαία. Και, επιπρόσθετα, την επιβαρύνονται, και πάλι, οι "συνήθεις ύποπτοι"-εκπαιδευτικοί.
Απολύτως ανακριβές: Διευρύνονται, μέσα σε προκαθορισμένο πλαίσιο, οι δράσεις και εκπαιδευτικές υπηρεσίες που παρέχουν τα ιδιωτικά σχολεία (άρθρο 6). Τούτο θα ωφελήσει τον μεταξύ τους ανταγωνισμό και, αυτονοήτως, τους μαθητές. Η ενασχόληση των εκπαιδευτικών με τις συγκεκριμένες δράσεις και υπηρεσίες ορίζεται ως προαιρετική. Προστατεύονται όμως, σε κάθε περίπτωση, από την εργατική νομοθεσία και τα χρονικά όρια εργασίας. Λογικώς αναμενόμενη και η διεύρυνση του αριθμού των θέσεων εργασίας.
Κατηγορία 6η: Η λειτουργία των ιδιωτικών σχολείων επαφίεται στην επιχειρηματική ελευθερία του ιδιοκτήτη. Καταλύονται οι κανόνες.
Απολύτως ανακριβές: Προφανώς και υπάρχουν κανόνες που διέπουν τη λειτουργία των ιδιωτικών σχολείων. Τίθενται, με τρόπο διαυγή όσο και αυστηρό, από την Πολιτεία (άρθρο 7). Είναι εκείνοι που, κατά βάση, διέπουν τη λειτουργία και των δημόσιων σχολείων (ενδεικτικά: την έναρξη και λήξη του σχολικού και διδακτικού έτους, τις εγγραφές, μετεγγραφές, απουσίες και δοκιμασίες, τη βαθμολογία, τις πειθαρχικές ποινές, την επανάληψη της φοίτησης, την προαγωγή και απόλυση των μαθητών). Οι ιδιαίτερες ρυθμίσεις συνάδουν, κατά βάση, με τις ιδιαιτερότητες των ιδιωτικών σχολείων.
Κατηγορία 7η: Ως Διευθυντές και Υποδιευθυντές επιλέγονται από τον σχολάρχη οι περισσότερο αρεστοί.
Απολύτως ανακριβές: Η επιλογή, τοποθέτηση και αντικατάσταση των Διευθυντών και (τυχόν) Υποδιευθυντών των ιδιωτικών σχολείων διέπεται από συγκεκριμένα κριτήρια και κανόνες (άρθρο 8). Αποτελεί αρμοδιότητα του Διευθυντή Εκπαίδευσης. Όχι του σχολάρχη.
Κατηγορία 8η: Βρέθηκε νόμιμη δικαιολογία για τη μείωση των αποδοχών των εκπαιδευτικών.
Απολύτως ανακριβές: Η απασχόληση και αμοιβές των εκπαιδευτικών εξορθολογίζονται (άρθρο 9). Παρέχεται η δυνατότητα μειωμένης απασχόλησης τους-εφόσον το ζητήσουν. Αίρονται κωλύματα διορισμού τους. Παρέχεται, επίσης, η δυνατότητα πρόσθετης απασχόλησης και εισοδημάτων. Για τους ικανότερους. Για κείνους που, εν τέλει, θα το επιλέξουν.
Κατηγορία 9η: Οι απολύσεις των εκπαιδευτικών καθίστανται, επιτέλους, ελεύθερες και ανέλεγκτες.
Απολύτως ανακριβές: Η αδυναμία καταγγελίας των συμβάσεων εργασίας των εκπαιδευτικών ουδέποτε έμοιαζε λογική. Για ποιον, άραγε, λόγο ένας εκπαιδευτικός (καλός ή κακός) θα έπρεπε να απολαμβάνει προνόμια δημοσίων υπαλλήλων ενώ ένας γιατρός, λ.χ., όχι; Αποκαταστάθηκε, έτσι, η λογική με την υπαγωγή των συμβάσεων (και) των εκπαιδευτικών στην προστασία της εργατικής νομοθεσίας (άρθρο 10). Και η συγκεκριμένη προστασία είναι, και παραμένει, απολύτως ισχυρή. Οι απολύσεις δεν είναι ανέλεγκτες.
Κατηγορία 10η: Κινδυνεύουμε από τη λειτουργία των ξένων σχολείων.
Απολύτως ανακριβές: Από τη λειτουργία των ξένων σχολείων δεν κινδυνεύουμε. Η ενίσχυση και διευκόλυνση της λειτουργίας τους συμβάλλει στον υγιή ανταγωνισμό (άρθρα 11 & 12). Και τούτο μόνον προς όφελος των μαθητών μπορεί να αποβεί.
Κάποιοι αρέσκονται να επικαλούνται και υπερασπίζονται "ιερές αγελάδες".
Προσωπικά: ΔΕΝ το επιλέγω.
Κι ακόμα περισσότερο: Δεν προτίθεμαι να συν-διαμαρτυρηθώ στην πλατεία Κλαυθμώνος (ή όπου αλλού) για την κατάργηση προνομίων βλαπτικών για την ευγενή άμιλλα, τον υγιή ανταγωνισμό, την εκπαίδευση και, εν τέλει, τη χώρα και την ανάπτυξή της.
Ο (νέος) νόμος αποδεσμεύει την ιδιωτική εκπαίδευση από αγκυλώσεις του παρελθόντος.
Για τη θετική του επίδραση δικαιούμαστε ήδη, με ασφάλεια, να τοποθετούμαστε.
*Eυχαριστώ τους κ.κ. Γ. Δαλιάνη και Η.Παρασκευόπουλο για τις πάντοτε ενδιαφέρουσες συζητήσεις επί θεμάτων ιδιωτικής εκπαίδευσης.
** Ο κ. Σταύρος Κουμεντάκης είναι Senior Partner της Koumentakis and Associates Law Firm (www.koumentakislaw.gr) & Στρατηγικός Συνεργάτης της Artion Α.Ε.
Το ανωτέρω κείμενο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στην ARTION Α.Ε. (Πουρνάρα 9 Μαρούσι | +30 210 6009062 | www.artion.gr)
