Βαρύ δημοσιονομικά το φετινό πακέτο ελαφρύνσεων - Απλές εξαγγελίες τα μέτρα του 2020

Του Σπύρου Δημητρέλη

Ένα πακέτο περισσότερο… εντυπώσεων και λιγότερο ουσιαστικής ανακούφισης της δοκιμασμένης από την υπερφορολόγηση και τη κρίση μεσαίας τάξης ανακοίνωσε χθες η κυβέρνηση.

Με εκκωφαντική και πάλι την απουσία ουσιαστικών μέτρων ελάφρυνσης της μεσαίας τάξης και όσων έχουν ματώσει αλλά εξακολουθούν να πληρώνουν, όπως για παράδειγμα θα ήταν μια μείωση του ΕΝΦΙΑ για τις μεσαίες ιδιοκτησίες και μια θέσπιση έκπτωσης φόρου για όσους πληρώνουν εμπρόθεσμα, το κυβερνητικό επιτελείο μοίρασε και πάλι τα κουκιά με σαφή προεκλογική στόχευση υιοθετώντας πρακτικές εξευμενισμού συγκεκριμένων ομάδων ψηφοφόρων, όπως είναι οι συνταξιούχοι.

Αντίθετα οι όποιες μειώσεις στον ΦΠΑ θα έρθουν στις τσέπες των καταναλωτών αν και εφόσον οι επιχειρήσεις –δοκιμασμένες και αυτές από την υπερφορολόγηση- δεν απορροφήσουν τις μειώσεις για να μπορέσουν να πάρουν μια ανάσα.

Μπορεί το πακέτο που ανακοινώθηκε να αφορούσε δυο χρονιές, αλλά στην ουσία αφορούσε μόνο μια. Τη φετινή. Διότι τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν για το 2020 απλώς… εξαγγέλθηκαν και θα έρθουν στη Βουλή –αν ποτέ έρθουν- τον Νοέμβριο με τον προϋπολογισμό, δηλαδή μετά τις εθνικές εκλογές που θα γίνουν το αργότερο έως τον Οκτώβριο.

Το πακέτο των φετινών μέτρων έχει όμως και ένα ακόμη πρόβλημα. Δύσκολα μπορεί να κοστολογηθεί όσο το κοστολογεί δημοσιονομικά η κυβέρνηση που φαίνεται ότι ανοίγει περισσότερο την κάνουλα του γενικού λογιστηρίου μόνο και μόνο για να περιορίσει τη διαφορά στη διαφαινόμενη ήττα στις ευρωεκλογές και να προλάβει πολιτικές εξελίξεις πέραν του προγραμματισμού της.

Συγκεκριμένα, το φετινό πακέτο μέτρων που θα ψηφιστεί εντός του Μαΐου και θα τεθεί άμεσα σε εφαρμογή έχει κοστολογηθεί από την κυβέρνηση στα 1,1 δισ. ευρώ και περιλαμβάνει:

- την παροχή ενός εισοδηματικού βοηθήματος σε όλους τους συνταξιούχους το οποίο, όπως ανακοινώθηκε χθες, θα είναι μόνιμο. Το βοήθημα που ονομάστηκε 13η σύνταξη θα είναι 100% της κύριας σύνταξης για όσους λαμβάνουν κύρια σύνταξη έως 500 ευρώ, για κύριες συντάξεις από 501 έως 600 ευρώ θα λαμβάνουν επιπρόσθετα το 70% της σύνταξης που λαμβάνουν, για κύριες συντάξεις από 601 έως 1000 ευρώ θα λαμβάνουν επιπρόσθετα το 50% της σύνταξης που λαμβάνουν και  για τις κύριες συντάξεις άνω των 1.000 ευρώ θα λαμβάνουν επιπρόσθετα το 30% της σύνταξης που λαμβάνουν. Το μέτρο έχει κοστολογηθεί από την κυβέρνηση στα περίπου 800 εκατομμύρια ευρώ

- την επαναφορά μετά από πέντε χρόνια της εστίασης και των τυποποιημένων τροφίμων (π.χ. όσπρια, ζυμαρικά, καφές) από τον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ που σήμερα είναι 24% στον μειωμένο συντελεστή 13%. Μένει να φανεί αν η μείωση αυτή θα περάσει στα ράφια των σούπερ μάρκετ ή θα απορροφηθεί εν μέρει ή στο σύνολό της από τις επιχειρήσεις. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ήδη στην εστίαση με αφορμή την αύξηση των διεθνών τιμών στα χοιρινά αυξήθηκαν τις τελευταίες ημέρες οι τιμές (π.χ. στο σουβλάκι)

- την μετάταξη του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου από το 13% ΦΠΑ στον υπερμειωμένο συντελεστή 6% που ισχύει για τα βιβλία και τα φάρμακα.

Τα μέτρα της μείωσης του ΦΠΑ κοστολογούνται από την κυβέρνηση για το δεύτερο εξάμηνο του έτους στα περίπου 350 εκατομμύρια ευρώ, ποσό που φαντάζει λίγο σε όσους γνωρίζουν τα δημοσιονομικά

Η μεγάλη ψευδαίσθηση, όμως, αφορά στον μακρύ κατάλογο των μέτρων ελάφρυνσης που ανακοινώθηκαν για το 2020 και τον "ευρηματικό" τρόπο δημιουργίας του δημοσιονομικού χώρου για την εφαρμογή τους. Η κυβέρνηση θα αλλάξει το μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής έτσι ώστε να στοχεύει σε δημοσιονομικό στόχο 2,5% αλλά στον προϋπολογισμό θα αναγράφεται 3,5%, καθώς η δημιουργία υπερπλεονασμάτων εγγυάται ότι τελικά θα επιτυγχάνεται το 3,5%.

Για να είναι σίγουροι οι δανειστές ότι αν δεν πιαστεί το 3,5% θα υπάρχουν τα χρήματα για την κάλυψη της διαφοράς, θα δημιουργήσει έναν ειδικό λογαριασμό στον οποίο θα δεσμεύσει 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ από το μαξιλάρι ρευστότητας που έχει δημιουργηθεί για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους. Μένει να φανεί πως θα αντιμετωπίσουν την ομολογουμένως "ταχυδακτυλουργικής" φύσεως πρόταση οι υπουργοί Οικονομικών στο Eurogroup και οι θεσμοί.

Ο κατάλογος των μέτρων του 2020 είναι, όπως αναφέρθηκε πολύ μακρύς:

- θα καταργηθεί η εισφορά αλληλεγγύης για τα εισοδήματα έως 20.000 ευρώ

- θα αυξηθεί ο συντελεστής απόσβεσης των επενδύσεων στο 150%

- θα μειωθεί ο μεσαίος συντελεστής του ΦΠΑ από 13% στο 11%

- μείωση του ΕΝΦΙΑ σε νησιά με πληθυσμό έως 1000 κατοίκους

- έκπτωση 10% στο φορολογητέο εισόδημα των συνεταιρισμένων αγροτών

- επιδότηση των εργοδοτικών και εργατικών εισφορών υπέρ του ΕΦΚΑ κατά 80% για νέους μισθωτούς έως 25 ετών και επιδότηση των εργοδοτικών και εργατικών εισφορών υπέρ ΕΦΚΑ κατά 25% για νέους έως 29 ετών για συμβάσεις πλήρους απασχόλησης.

- έκπτωση των τόκων στεγαστικών δανείων

- μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης για τους ορεινούς οικισμούς

- κατάργηση της εισφοράς  αλληλεγγύης από για τα εισοδήματα έως 20.000 και μείωση για μεγαλύτερα εισοδήματα. Σήμερα είναι 2% η εισφορά αλληλεγγύης για εισοδήματα από 12.000 έως 20.000 και θα γίνει 0%. Είναι 5% για εισοδήματα έως 30.000, θα γίνει 2%. Είναι 6,5% για έως 40.000, θα γίνει 4%. Είναι 7,5% για εισοδήματα έως 65.000 θα γίνει 6%. Είναι 9% για εισοδήματα έως 220.000, θα γίνει 8%.

- επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών επιχειρήσεων και νέων εργαζομένων μέχρι 25 ετών με ποσοστό 80% τόσο για τον εργοδότη όσο και για τον εργαζόμενο ενώ για νέους εργαζόμενους έως 29 ετών η επιδότηση προσδιορίζεται στο 25% εφόσον πρόκειται για συμβάσεις πλήρους απασχόλησης.